Przejdź do zawartości

Lin-Manuel Miranda

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Lin-Manuel Miranda
Ilustracja
Miranda w biurze sekretarza skarbu Stanów Zjednoczonych (2016)
Data i miejsce urodzenia

16 stycznia 1980
Nowy Jork

Zawód, zajęcie

aktor, kompozytor, raper, pisarz

Alma Mater

Wesleyan University

Rodzice

Luz Towns
Luis A. Miranda Jr.

Małżeństwo

Vanessa Adriana Nadal (od 2010)

Dzieci

Sebastian, Francesco

Krewni i powinowaci

Luz Miranda-Crespo (siostra)

Strona internetowa

Lin-Manuel Miranda (ur. 16 stycznia 1980 w Nowym Jorku) – amerykański aktor, dramatopisarz, kompozytor, raper i pisarz. Najszerzej znany z napisania muzyki, tekstu oraz występowania w broadwayowskich musicalach In the Heights i Hamilton. Zdobył nagrodę Pulitzera, dwie nagrody Grammy, nagrodę Emmy, MacArthur Fellowship oraz trzy nagrody Tony.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Miranda urodził się w północnej części Manhattanu jako syn psycholog Luzy Towns i konsultanta Partii Demokratycznej Luisa Mirandy Jr.[1] Jest pochodzenia portorykańskiego[2].

Ukończył studia na Wesleyan University w 2002 roku. W 2004 założył komediową grupę hip-hopową nazwaną Freestyle Love Supreme. Miranda napisał wczesną wersję In the Heights w 1999 roku, którą wystawił w kwietniu tego samego roku na scenie związanego z uniwersytetem Second Stage[3].

Kariera

[edytuj | edytuj kod]

In the Heights (2002–2010)

[edytuj | edytuj kod]

W 2002 roku Miranda i John Buffalo Mailer nawiązali współpracę z reżyserem Thomasem Kailem, wspólnie pisząc pięć wersji In the Heights. Po off-broadwayowskim sukcesie musical został wystawiony na Broadwayu w 2008 roku. Przedstawienie zdobyło nagrody Tony za najlepszy musical oraz najlepszą ścieżkę dźwiękową, a także nagrodę Grammy za najlepszy album musicalowy. Miranda za rolę Usnaviego uzyskał nominację do nagrody Tony za najlepszego aktora w musicalu.

Na początku 2009 roku Lin-Manuel Miranda opuścił rolę, lecz wystąpił jako Usnavi rok później w Los Angeles[4] i w San Juan[5] oraz w ostatnim miesiącu trwania przedstawienia na Broadwayu.

W tym okresie Miranda był zatrudniony do innych prac związanych z teatrem – między innymi napisał tłumaczenie dialogów na język hiszpański dla West Side Story oraz skomponował dwie nowe piosenki do Working. Zagrał też rolę Alviego w Dr House oraz pełnił obowiązki kompozytora dla Ulicy Sezamkowej.

Bring It On i role telewizyjne (2011–2014)

[edytuj | edytuj kod]

Lin-Manuel Miranda wspólnie z Tomem Kittem i Amandą Green napisali muzykę i tekst do Bring It On, musicalu opowiadającego o waśniach pomiędzy drużynami cheerleaderek. Spektakl zadebiutował w Alliance Theatre w Atlancie w styczniu 2011 roku, po czym udał się na trasę po Stanach Zjednoczonych. Ostatnie przedstawienie miało miejsce 30 grudnia 2012 roku. Został nominowany do nagród Tony za najlepszy musical i najlepszą choreografię[6].

W 2011 roku Miranda wystąpił gościnnie w odcinku Współczesnej rodziny. Rok później zagrał rolę Charleya w Merrily We Roll Along i w Niezwykłym życiu Timothy’ego Greena jako Reggie. W Do No Harm wcielił się w rolę doktora Rubena Marcado, którą zagrał we wszystkich trzynastu odcinkach serialu[7].

W 2013 roku wystąpił w Jak poznałem waszą matkę jako Gus. W 2014 roku dołączył do The Skivvies, indierockowego duetu komediowego[8]. W tym samym roku napisał muzykę i tekst do trwającego piętnaście minut musicalu 21 Chump Street oraz wystąpił w musicalu Tick, Tick... Boom!.

Hamilton (2015–2016)

[edytuj | edytuj kod]
Miranda w tytułowej roli Hamiltona, 2016 r.

W czerwcu 2008 roku Miranda przeczytał biografię Alexandra Hamiltona autorstwa Rona Chernowa. Zaintrygowany postacią pierwszego sekretarza skarbu Stanów Zjednoczonych napisał rapowany utwór[9], który następnie przedstawił 12 maja 2009 roku na wieczorku poetyckim zorganizowanym przez prezydenta Stanów Zjednoczonych Baracka Obamę. Do 2012 roku Miranda napisał i skomponował znaczną część utworów o życiu Hamiltona.

Hamilton zadebiutował w styczniu 2015 roku na scenie The Public Theater na Off-Broadwayu. Miranda ponowił współpracę z Thomasem Kailem, reżyserem jego wcześniejszego dzieła In the Heights. Uzyskując bardzo przychylne recenzje[10] i wysokie wyniki sprzedaży biletów, przedstawienie przeniosło się na Broadway w sierpniu tego samego roku[11].

Na prośbę J.J. Abramsa Lin-Manuel Miranda skomponował fragmenty muzyki do Gwiezdnych wojen: Przebudzenia Mocy, w tym piosenkę do sceny w kantynie.

W kwietniu 2016 roku Miranda i Jeremy McCarter wydali książkę zatytułowaną Hamilton: The Revolution, która opisuje szczegóły związane z produkcją Hamiltona, realizacją początkowego pomysłu oraz wpływu kulturowego spektaklu[12].

Lin-Manuel Miranda wcielił się w rolę Alexandra Hamiltona po raz ostatni 9 lipca 2016 roku. Zastąpił go Javier Muñoz[13][14].

Po Hamiltonie (od 2016)

[edytuj | edytuj kod]

Miranda wraz z Opetaia Foa'i skomponował piosenki do filmu animowanego Vaiana: Skarbu oceanu, który miał swoją premierę w 2016 roku. Ścieżkę dźwiękową natomiast skomponował Mark Mancina. Miranda wykonał następujące utwory w filmie: We Know The Way oraz jego repryzę (wraz z Opetaia Foa'i), a także You're Welcome w wersji z napisów końcowych (w duecie z Jordanem Fisherem).

Za piosenkę „How Far I'll Go“ otrzymał nominację do Złotego Globu[15].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

W 2010 Miranda poślubił Vanessę Adrianę Nadal, przyjaciółkę ze szkoły średniej[16]. Mają dwóch synów: Sebastiana (ur. 10 listopada 2014)[17] oraz Francisco (ur. 2 lutego 2018)[18].

Praca w teatrze

[edytuj | edytuj kod]

Filmografia

[edytuj | edytuj kod]

Publikacje

[edytuj | edytuj kod]
  • 2016: Hamilton: The Revolution razem z Jeremym McCarterem
  • 2016: „Stop the Bots From Killing Broadway“ (artykuł dla The New York Times)
  • 2016: „Give Puerto Rico Its Chance to Thrive“ (artykuł dla The New York Times)

Dyskografia

[edytuj | edytuj kod]

Albumy obsadowe

[edytuj | edytuj kod]
  • 2008: In the Heights
  • 2014: 21 Chump Street
  • 2015: Hamilton

Single

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Jeff MacGregor: Meet Lin-Manuel Miranda, the Genius Behind „Hamilton,” Broadway's Newest Hit. Smithsonian Magazine, 2015-11-12. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).
  2. ↑ David Smith: Lin-Manuel Miranda's ancestry is as multifaceted as Hamilton. The Guardian, 2016-07-01. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).
  3. ↑ Lin-Manuel Miranda: Lin-Manuel Miranda: Scaling the Heights. broadway.com, 2007-01-09. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).
  4. ↑ David Ng: Lin-Manuel Miranda returning to 'In the Heights' at Pantages Theater. Los Angeles Times, 2010-05-10. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).
  5. ↑ Kenneth Jones: Lin-Manuel Miranda Takes In the Heights to Puerto Rico. Playbill, 2010-11-24. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).
  6. ↑ Bring It On The Musical. IBDB: The official source for Broadway Information. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).
  7. ↑ Nellie Andreeva: Lin-Manuel Miranda To Recur On NBC Drama Series 'Do No Harm'. Deadline, 2012-09-12. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).
  8. ↑ The Skivvies with Lin-Manuel Miranda, Fyvush Finkel and More Set for 54 Below this Week. Broadway World, 2014-03-10. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).
  9. ↑ Rebecca Mead: All About The Hamiltons. The New Yorker, 2015-02-09. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).
  10. ↑ Marilyn Stasio: Off Broadway Review: ‘Hamilton’ by Lin-Manuel Miranda. Variety, 2015-02-17. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).
  11. ↑ Michael Gioia: History in the Making – Revolutionary Musical Hamilton Opens on Broadway Tonight. Playbill, 2015-08-06. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).
  12. ↑ Alexandra Alter: ‘Hamilton: The Revolution’ Races Out of Bookstores, Echoing the Musical’s Success. The New York Times, 2016-05-03. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).
  13. ↑ Peter Marks: Hurry up, ‘Hamilton’ fans: Lin-Manuel Miranda announces departure date from show. The Washington Post, 2016-06-16. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).
  14. ↑ Mark Kennedy: Lin-Manuel Miranda leaving 'Hamilton' July 9; vows to return. Associated Press, 2016-06-16. [dostęp 2016-12-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-31)]. (ang.).
  15. ↑ Melinda Newman: Lin-Manuel Miranda, Mark Mancina & Opetaia Foa'i on Creating Disney's 'Moana' Music as 'Hamilton' Exploded. Billboard, 2016-11-23. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).
  16. ↑ Lois Smith Brady: Vanessa Nadal and Lin Miranda. The New York Times, 2010-09-10. [dostęp 2016-12-30]. (ang.).
  17. ↑ Michael Gioia: Lin-Manuel Miranda and Vanessa Nadal Welcome First Child. [w:] playbill.com [on-line]. 2014-11-10. [dostęp 2019-08-26]. (ang.).
  18. ↑ Andrea Mandell: Lin-Manuel Miranda welcomes second child with a perfect tweet. [w:] usatoday.com [on-line]. 2018-02-02. [dostęp 2019-08-26]. (ang.).
  19. ↑ Tick, Tick... Boom!. [dostęp 2022-02-05].
  20. ↑ Marc Snetiker, Lin-Manuel Miranda, Alan Menken team up for live-action 'Little Mermaid' [online], EW.com, 16 sierpnia 2016 [dostęp 2023-09-16] (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Drama League Award za wybitny występ
Kennedy Center Honors
Lata 70.
1978
1979
Lata 80.
1980
1981
1982
1983
1984
1985
1986
1987
1988
1989
Lata 90.
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
Lata 2000–2009
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
Lata 2010–2019
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
Lata 2020–2029
2020
2021
2022
2023
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lin-Manuel_Miranda&oldid=75031389”