Stosunki polsko-czeskie

Położenie Polski i Czech

Stosunki polsko-czeskie – wzajemne relacje łączące Polskę i Czechy.

Rys historyczny

Średniowiecze

Aktem dobrych relacji Piastów z Przemyślidami był ślub Mieszka I z Dobrawą. Mimo to w roku 990 wybuchła wojna polsko-czeska. W latach 1300–1306 Przemyślidzi nawet rządzili w Polsce (Wacław II, niekoronowany, lecz przez kilka miesięcy de facto rządzący Wacław III). W XV wieku miała miejsca wojna czesko-polsko-węgierska, miał też miejsce rozejm w Muchoborze Małym. 21 lipca 1479 roku miał miejsce pokój w Ołomuńcu, w wyniku którego polepszyły się relacje między dynastią Jagiellonów, a Maciejem Korwinem, królem Czech.

Czechosłowacja

Stosunki dyplomatyczne między Polską a ówczesną Czechosłowacją zostały nawiązane 23 marca 1920 r. 2 października 1924 w Genewie podpisano Protokół o pokojowym rozwiązywaniu sporów międzynarodowych, protokół podpisało 48 państw, w tym Polska i Czechosłowacja. Mimo to relacje polsko-czechosłowackie były nieprzyjacielskie, czego powodem były spory graniczne.

Współpraca polityczna w okresie III RP

Obecnie relacje polsko-czeskie reguluje zawarty 6 października 1991 r. Układ między Rzecząpospolitą Polską a Czeską i Słowacką Republiką Federacyjną o dobrym sąsiedztwie, solidarności i przyjacielskiej współpracy podpisany przez Prezydentów L. Wałęsę i V. Havla.

Relacje między Polską a Czechami przeżywają najlepszy okres w najnowszej historii. Rokrocznie odbywają się Konsultacje Międzyrządowe, od 1994 r. funkcjonuje Polsko-Czeska Komisja Międzyrządowa ds. Współpracy Transgranicznej. W 2008 r. Ministrowie Spraw Zagranicznych Polski i Czech powołali Forum Polsko-Czeskie, wspierające rozwój kontaktów międzyludzkich, poprzez dofinansowanie lokalnych projektów.

W Parlamencie RP funkcjonuje polsko-czeska grupa parlamentarna, w Parlamencie Republiki Czeskiej grupa czesko-polska.

Współpraca gospodarcza

Republika Czeska należy do najważniejszych partnerów gospodarczych Polski, zajmując 5. miejsce pod względem obrotów handlowych. Czesi są drugim odbiorcą polskich towarów, zaś Polska jest dla Czech trzecim największym partnerem handlowym. Polska rejestruje wysokie, dodatnie saldo obrotów we wzajemnej wymianie, przekraczające ponad 20 mld EUR.

Gospodarcze umowy dwustronne

Stosunki gospodarcze między Polską i Republiką Czeską regulują następujące umowy:

• Umowa między Rządem RP a Rządem RCz w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, podpisana w dniu 13 września 2011 roku w Warszawie (weszła w życie 1 stycznia 2013 roku);
• Umowa między Rządem RP a Rządem RCz o popieraniu i wzajemnej ochronie inwestycji, podpisana w dniu 16 lipca 1993 roku w Pradze;
• Umowa między Rządem RP a Rządem RCz o prowadzeniu robót geologicznych w rejonie wspólnej granicy państwowej, podpisana w dniu 19 sierpnia 2008 roku.

W związku z uzyskaniem przez oba państwa członkostwa w Unii Europejskiej, od 1 maja 2004 roku kontakty gospodarcze między RP i RCz są także regulowane przepisami unijnymi.

Handel zagraniczny

Według danych czeskiego Głównego Urzędu Statystycznego w 2020 roku obroty handlowe Czech z Polską osiągnęły wartość 94,36 mld zł (deficyt 10,67 mld zł w stosunku do Polski). To prawie 10% więcej niż w 2015 r., choć nieco mniej niż w roku 2019 (96,30 mld zł).

W 2020 roku Polska zajęła drugie miejsce wśród najważniejszych partnerów handlowych Republiki Czeskiej z udziałem 7,5% w całkowitych obrotach towarowych.

Inwestycje

Skumulowana wartość polskich inwestycji bezpośrednich w Republice Czeskiej w 2018 roku wynosiła 2,4 mld EUR, natomiast wartość czeskich inwestycji w Polsce – 1,8 mld EUR. W porównaniu do 2013 roku wartości te wzrosły odpowiednio o 53,9% i o 564%.

Do najważniejszych polskich przedsiębiorstw inwestujących w Czechach należą: Orlen, Synthos, Anwil, Tauron, PKO BP, mBank, BOŚ, Mokate, Tymbark-Maspex, LPP, CCC, Asseco, PKP Cargo.

Najwięksi czescy inwestorzy w Polsce to: ČEZ, EPH, Penta Investments, Kofola, Metrostav.

Współpraca kulturalna

Podstawą współpracy z Republiką Czeską jest Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Czeskiej o współpracy w dziedzinie kultury, szkolnictwa i nauki zawarta 30 września 2003 r. w Pradze. W dniu 1 czerwca 2017 r., w Gdyni, podpisany został Program współpracy między Ministrem Kultury i Dziedzictwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej a Ministerstwem Kultury Republiki Czeskiej na lata 2017–2021.

Współpraca polsko-czeska w dziedzinie kultury, a co za tym idzie dyplomacji publicznej i kulturalnej, jest bardzo aktywna zarówno w aspekcie bilateralnym, jak i na forum Grupy Wyszehradzkiej. Od lat prowadzona jest ożywiona współpraca instytucji podległych zarówno MSZ – na czele z Instytutem Polskim w Pradze, jak i resortom kultury. Rokrocznie odbywają się Dni Kultury Polskiej w szeregu czeskich miast. Intensywne są kontakty instytucjonalne oraz bilateralna wymiana wystaw, wizyty teatrów czy prezentacja publikacji oraz przekładów z literatury. Do tradycji należą cykliczne spotkania takie, jak: Międzynarodowy Festiwal Teatralny „Na Granicy”, Festiwal Filmowy „Kino na granicy”, Festiwal Kinematografii Środkowoeuropejskiej 3Kino w Pradze, czy też Polsko-Czeskie Dni Kultury Chrześcijańskiej.