Pobikry

Pobikry
	wieś
	; Oficyna dworska, pierwotnie dwór (pocz. XIX w.)
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Powiat	wysokomazowiecki
Gmina	Ciechanowiec
Liczba ludności (2011)	252
Strefa numeracyjna	86
Kod pocztowy	18-230
Tablice rejestracyjne	BWM
SIMC	0395760
	Położenie na mapie gminy Ciechanowiec Pobikry
	Położenie na mapie Polski Pobikry
	Położenie na mapie województwa podlaskiego Pobikry
	Położenie na mapie powiatu wysokomazowieckiego Pobikry
	52°37′48″N 22°38′41″E/52,630000 22,644722
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pobikry – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie wysokomazowieckim, w gminie Ciechanowiec^[5]^[6].

Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Pobikrach^[7], natomiast prawosławni mieszkańcy wsi należą do parafii św. Mikołaja w Grodzisku.

Historia

Znani właściciele wsi

w pierwszej połowie XV w. Kazimierz IV Jagiellończyk nadał wieś (zwaną Pobikrowy) Pietraszowi Nieświckiemu
do schyłku wieku XVII siedziba Pobikrowskich h. Bawola Głowa z Kolcem. Jeszcze w roku 1758, jako dziedzic części wsi, wzmiankowany Marcin Teodor Pobikrowski, sędzia grodzki brański^[8]
w XVII i XVIII wieku Pobikry należały do rodzin: Godlewskich i Niemirów (od 1717)^[7]
w roku 1794 właścicielką była Teresa z Ossolińskich Kuszlowa, stolnikowa podlaska
9 czerwca 1804 roku od ks. Konstantego Kuszla, kanonika gnieźnieńskiego, majątek Pobikry nabył Dominik hr. Ciecierski h. Rawicz (1781-1828), marszałek szlachty Obwodu Białostockiego
w roku 1884 Wanda Ciecierska wniosła wieś Jezierskim, właścicielom wioski do roku 1939^[8]

Historia kościoła w Pobikrach

Bartłomiej Pobikrowski, podsędek ziemski drohicki i jego żona Cecylia Kuczyńska, ufundowali w roku 1504 pierwszy drewniany kościół pw. św. Anny, Katarzyny, Cecylii i Wszystkich Świętych, uposażając go w dwie włóki ziemi
w roku 1514 Paweł Algimunt Holszański (1485–1555), biskup łucki, założył w Pobikrach parafię, wystawiając 8 maja 1514 roku w Skrzeszewie dokument erekcyjny
pożar pierwszej świątyni fundacji Pobikrowskich pod koniec XVII wieku
budowa nowej (przed 1704 rokiem) świątyni staraniem ks. Franciszka Kuczyńskiego, wzniesionej sumptem miejscowego dziedzica Stanisława Godlewskiego h. Gozdawa (zm. 1709), starosty nurskiego i kasztelana podlaskiego. W roku 1743 kościół spalił się
trzeci drewniany kościół ufundował w 1743 roku chorąży ziemi drohickiej Karol Niemira h. Gozdawa. Jego budową kierował ks. Jakub Chrościewicz (1720–1753), ówczesny proboszcz pobikrowski
dzięki ofiarności Dominika hr. Ciecierskiego w roku 1814 ukończono budowę nowego, drewnianego kościoła
czwarty pobikrowski kościół spłonął 17 września 1846 roku razem z plebanią i budynkami gospodarczymi
9 października 1857 roku został położony kamień węgielny pod budowę kościoła murowanego. Fundatorem nowej świątyni był dziedzic Pobikier – Stefan hr Ciecierski (1821–1888) i jego żona Jadwiga Rzewuska (1836–1882)^[7]

W roku 1921:

we wsi Pobikry znajdowało się 30 budynków mieszkalnych. Naliczono 211 osób (103 mężczyzn i 108 kobiet). Wszyscy zadeklarowali narodowość polską. Wyznanie rzymskokatolickie zgłosiło 178 osób, prawosławne 21, a mojżeszowe 12.
w folwarku Pobikry było 13 budynków z przeznaczeniem mieszkalnym i 206. mieszkańców (87. mężczyzn i 119 kobiet). Wszyscy zadeklarowali narodowość polską i wyznanie rzymskokatolickie^[9]

II wojna światowa

W czasie kampanii wrześniowej stacjonowała tu 13 Eskadra Towarzysząca^[10].

W Pobikrach znajduje się zbiorowa mogiła 106 Żydów z Ciechanowca zastrzelonych we wsi 2 grudnia 1942 przez niemiecką żandarmerię. W tym miejscu znajduje się pomnik upamiętniający ofiary^[11].

W latach 1954-1972 wieś była siedzibą gromady Pobikry. W latach 1952-1954 miejscowość była siedzibą gminy Pobikry. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego.

Obiekty zabytkowe

kościół parafialny pw. św. Stanisława Biskupa

kościół parafialny pw. św. Stanisława Biskupa w Pobikrach

kościół parafialny pw. św. Stanisława Biskupa w Pobikrach (front)

w ogrodzeniu cmentarza kościelnego murowane bramki z nietynkowanej cegły
na cmentarzu:
- krypta grobowa Wandy z Ciecierskich i Stanisława Jezierskiego, Horwattów
- grób Piotra i Franciszka Szadurskich
- liczne krzyże żeliwne z końca XIX w.
plebania zbudowana w 1863 r., odnowiona 1958
zespół dworski z XIX w.:
- oficyna dworska zbudowana w I połowie XIX w.
- stajnia z wozownią
- kuźnia
- park^[12].
krzyż przydrożny z 1861, cokół murowany z cegły na nim pełny krzyż żeliwny z okrągłymi gałkami na zakończeniach ramion^[8]
Mogiła zbiorowa ludności cywilnej narodowości żydowskiej ofiar terroru niemieckiego z 2.VI.1942 r^[11].

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 102844
↑ Wieś Pobikry w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-01-27] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 940 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b GUS. Wyszukiwarka TERYT
↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ ^a ^b ^c Parafia św. Stanisława Biskupa i Męczennika. Diecezja drohiczyńska. [dostęp 2012-05-17].
↑ ^a ^b ^c Katalog zabytków sztuki, Województwo łomżyńskie, Pod redakcją M. Kałamajskiej-Saeed, Ciechanowiec, Zambrów, Wysokie Mazowieckie i okolice, PAN Instytut Sztuki, Warszawa 1986, str. 60
↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie pierwszego powszechnego spisu ludności z dnia 30 września 1921 r., Województwo białostockie, Powiat wysokomazowiecki, Gmina Skórzec
↑ Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w wojnie obronnej 1939. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1991, s. 349. ISBN 83-206-0795-7.
↑ ^a ^b Informacje na stronie : Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. (2012-08-11)
↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 grudnia 2023, s. 84 [dostęp 2024-02-10] [zarchiwizowane 2024-01-26] (pol.).

Bibliografia

Przemysław Burchard: Pamiątki i zabytki kultury żydowskiej w Polsce. Warszawa: 1990, s. 68.

Linki zewnętrzne

Pobikry, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 342 .

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 102844

[pwl-2] Wieś Pobikry w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-01-27] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[nsp-3] GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..

[poczta-4] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 940 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[teryt-5] GUS. Wyszukiwarka TERYT

[roz-6] Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[Strona_Diecezji_drohiczyńskiej-7] Parafia św. Stanisława Biskupa i Męczennika. Diecezja drohiczyńska. [dostęp 2012-05-17].

[Katalog_zabytków-8] Katalog zabytków sztuki, Województwo łomżyńskie, Pod redakcją M. Kałamajskiej-Saeed, Ciechanowiec, Zambrów, Wysokie Mazowieckie i okolice, PAN Instytut Sztuki, Warszawa 1986, str. 60

[Skorowidz_miejscowości_RP-9] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie pierwszego powszechnego spisu ludności z dnia 30 września 1921 r., Województwo białostockie, Powiat wysokomazowiecki, Gmina Skórzec

[10] Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w wojnie obronnej 1939. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1991, s. 349. ISBN 83-206-0795-7.

[Informacje_na_stronie-11] Informacje na stronie : Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. (2012-08-11)

[zabytek-12] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 grudnia 2023, s. 84 [dostęp 2024-02-10] [zarchiwizowane 2024-01-26] (pol.).

[2]

[3]

[4]

[5]

[1]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Wsie	Antonin Bujenka Ciechanowczyk Czaje-Bagno Czaje-Wólka Dąbczyn Kobusy Koce-Basie Koce-Piskuły Koce-Schaby Kosiorki Kozarze Kułaki Łempice Malec Nowodwory Pobikry Przybyszyn Radziszewo-Króle Radziszewo-Sieńczuch Radziszewo-Sobiechowo Radziszewo Stare Skórzec Trzaski Tworkowice Winna Stara Winna-Chroły Winna-Poświętna Winna-Wilki Winna-Wypychy Wojtkowice-Dady Wojtkowice-Glinna Wojtkowice Stare Zadobrze
Kolonie	Gaj Kostuszyn-Kolonia Sawczyn
Integralne części wsi	Adamowo Dominikowo Nowy Skórzec Podgajki Sówka Stary Skórzec Wieska Winna-Wydziory Wypychy Zaciszyn Zawsie