Ulryka Eleonora Wittelsbach

Ulryka Eleonora Wittelsbach
	In Deo spes mea; W Bogu moja nadzieja
	Królowa Szwecji
Okres	od 1718; do 1720
Poprzednik	Karol XII
Następca	Fryderyk I
	Dane biograficzne
Dynastia	Wittelsbachowie
Data urodzenia	23 stycznia 1688
Data śmierci	24 listopada 1741
Ojciec	Karol XI
Matka	Ulryka Eleonora Oldenburg
Mąż	Fryderyk I Heski
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ulryka Eleonora Wittelsbach (ur. 23 stycznia 1688 r. w Sztokholmie, zm. 24 listopada 1741 r. tamże) – królowa Szwecji w latach 1718–1720, siostra Karola XII.

Urodziła się jako najmłodsze dziecko swoich rodziców. Imiona otrzymała po matce. Po śmierci Karola XII w 1718 r. zgłosiła pretensje do tronu przeciwko swojemu siostrzeńcowi - Karolowi Fryderykowi, księciu Holstein-Gottorp - jedynemu synowi jej starszej siostry. Dyskusje na temat sukcesji tronu zakończyły się na korzyść Ulryki Eleonory, kiedy zgodziła się na obalenie monarchii absolutnej. W 1720 r. abdykowała na korzyść swojego męża - Fryderyka, langrafa heskiego na Kassel i Homburgu.

Młodość

Ulryka Eleonora większość swojego życia żyła w cieniu innych; jej królewskiego brata i jej pięknej siostry, która była nieformalną następczynią tronu. W 1700 postanowiono wydać ją za mąż za Fryderyka Wilhelma I Pruskiego, ale z tych planów nic nie wyszło. Podczas nieobecności Karola XII w czasie III wojny północnej, księżniczka opiekowała się swoją dominującą babką - królową Jadwigą Eleonorą Holstein-Gottorp, a jej starsza siostra - księżniczka Jadwiga Zofia, księżna Holstein-Gottorp, była następczynią tronu.

Sytuacja Ulryki Eleonory zmieniła się, kiedy w 1708 r. jej starsza siostra zmarła. Jej brat odmówił ożenku, a Ulryka Eleonora pozostała jedyną członkinią rodu królewskiego w Szwecji. W 1713 r. została regentką, ale stała się pionkiem partii walczących o władzę. Wahano się kogo uczynić następcą tronu; Ulrykę Eleonorę czy jej bratanka. Mianowanie jej regentką i przewodniczącą parlamentu spotkało się jednak z dużym entuzjazmem - parlament był w opozycji do Karola XII, który nie chciał obalenia monarchii absolutnej.

W 1715 r. po śmierci babki, Ulryka Eleonora została pierwszą damą na dworze królewskim i to był jeden z najszczęśliwszych okresów w jej życiu. W tym samym roku wyszła za mąż. Ulryka Eleonora zakochała się w swoim mężu, a on chciał użyć ją jako pionka i dzięki niej zdobyć władzę. Fryderyk natychmiast zaczął pracę nad uznaniem swojej żony oficjalną następczynię tronu. W Szwecji uformowały się dwie rywalizujące partie; Heska i Gottorp. W czasie trwania ich małżeństwa Fryderyk miał liczne kochanki, a nawet oficjalną metresę - Jadwigę Taube.

Panowanie

Karol XII zginął 30 listopada 1718 r. podczas oblężenia twierdzy Fredriksten w Norwegii. Nie pozostawił potomstwa, więc rządy po nim objęła Ulryka Eleonora. 17 marca 1719 r. w Uppsali została koronowana na królową Szwecji. 21 stycznia 1720 r. odstąpiła Prusom „na wieczność”, za kwotę 2 milionów talarów, Szczecin wraz z ziemiami między Odrą a Pianą z wyspami Wolin i Uznam oraz ujściami Świny i Dziwny, Zalewem Szczecińskim i Odrą.

Została zmuszona przez przywódcę partii oligarchicznej (partia czapek) Arvida Horna do abdykacji na rzecz swojego męża Fryderyka I. Abdykowała 29 lutego 1720 r.

Zmarła na ospę w 1741 r.

Przodkowie


Prapradziadkowie	Jan I Wittelsbach (1550-1604) ∞1579 Magdalena Jülich-Klewe-Berg (1553-1633)	król Szwecji Karol IX Waza (1550-1611) ∞1579 Anna Maria Wittelsbach (1561-1589)	Jan Adolf Holstein-Gottorp (1575-1616) ∞1596 Augusta Oldenburg (1580-1639)	elektor Saksonii Jan Jerzy I Wettyn (1585-1656) ∞1607 Magdalena Sybilla Hohenzollern (1586-1659)	król Danii Fryderyk II Oldenburg (1534-1588) ∞1572 Zofia Meklemburska (1557-1631)	elektor Brandenburgii Joachim Fryderyk Hohenzollern (1546-1608) ∞1570 Katarzyna Hohenzollern (1549-1602)	Wilhelm Braunschweig-Lüneburg (1535-1592) ∞1561 Dorota Oldenburg (1546-1617)	Ludwik Hessen-Darmstadt (1577-1626) ∞1598 Magdalena Hohenzollern (1582-1616)
Pradziadkowie	Jan Kazimierz Wittelsbach (1589-1652) ∞1615 Katarzyna Wazówna (1584-1638)		Fryderyk III Holstein-Gottorp (1597-1659) ∞1630 Maria Elżbieta Wettyn (1610-1684)		król Danii Chrystian IV Oldenburg (1577-1648) ∞1597 Anna Katarzyna Hohenzollern (1575-1612)		Jerzy Braunschweig-Calenberg (1582-1641) ∞1617 Anna Eleonora Hessen-Darmstadt (1601-1659)
Dziadkowie	król Szwecji Karol X Gustaw Wittelsbach (1622-1660) ∞1654 Jadwiga Eleonora z Holstein-Gottorp (1636-1715)				król Danii Fryderyk III Oldenburg (1609-1670) ∞1643 Zofia Amalia Braunchweig-Lüneburg (1628-1685)
Rodzice	król Szwecji Karol XI Wittelsbach (1655-1697) ∞1680 Ulryka Eleonora Oldenburg (1656-1693)
Ulryka Eleonora Wittelsbach (1688-1741), królowa Szwecji

Bibliografia

Wilhelmina Stålberg, Anteckningar om svenska qvinnor [w:], Wydawnictwo „P. G. Berg”, Sztokholm 1864, ss. 392–394. (szw.) [dostęp 26 lutego 2010]
Praca zbiorowa: Nordisk familjebok [w:], Wydawnictwo „Nordisk familjeboks förlags aktiebolag”, Sztokholm 1920, T.30. ss. 940–942. (szw.) [dostęp 26 lutego 2010]

Linki zewnętrzne

Biografia na stronie historiesajten.se (szw.) [dostęp 26 lutego 2010]

Zobacz też

Englingerowie	Eryk VI Zwycięski (970–995) Olaf Skötkonung (995–1022) Anund Jakub (1022–1050) Emund Stary (1050–1060)
Stenkilowie	Stenkil Ragnvaldsson (1060–1066) Eryk VII Stenkilsson i Eryk VIII Poganin (1066–1067) Halsten (1067–1070) Anund Gårdske (1070–1075) Hakan Ryży (1075–1080) Inge I Starszy (ok. 1080–1084) Swen Ofiarnik (1084–1087) Eryk Årsäll (1087–1088) Inge I Starszy (1088–1110) Filip (1110–1118) Inge II Młodszy (1118–1125) Ragnvald Okrągłogłowy (1125–1126) Magnus Silny (1125–1130)
Swerkerydzi i Erykidzi	Swerker I Starszy (1130–1156) Eryk IX (1156–1160) Magnus Henriksson (1160–1161) Karol VII (I) (1161–1167) Knut I (1167–1196) Kol / Bolesław (1167–1173) Swerker II Młodszy (1196–1208) Eryk X (1208–1216) Jan I (1216–1222) Eryk XI (1222–1229) Knut II Długi (1229–1234) Eryk XI (1234–1250)
Folkungowie	Waldemar Birgersson (1250–1275) Birger jarl (regent 1250–1266) Magnus I Birgersson (1275–1290) Birger I Magnusson (1290–1318) Mats Kettilmundsson (regent 1318–1319) Magnus II Eriksson (1319–1364) Eryk XII Magnusson (1356–1359) Haakon Magnusson (1362–1364)
dynastia meklemburska	Albrecht Meklemburski (1364–1389)
okres unii kalmarskiej	Małgorzata (1389–1412) Eryk XIII Pomorski (1396–1439) Engelbrekt Engelbrektsson (regent 1435–1436) Karol Knutsson Bonde (regent 1438–1440) Krzysztof Bawarski (1440–1448) Bengt Jönsson i Nils Jönsson (regenci 1448) Karol VIII (II) Knutsson Bonde (1448–1457) Jöns Bengtsson i Eryk Axelsson (regenci 1457) Chrystian I Oldenburg (1457–1464) Kettil Karlsson Waza (1464 regent) Karol VIII (II) Knutsson Bonde (1464–1465) Kettil Karlsson Waza (1465 regent) Jöns Bengtsson (1465–1466 regent) Eryk Axelsson (1466–1467 regent) Karol VIII (II) Knutsson Bonde (1467–1470) Sten Sture Starszy (1470–1497 regent) Jan II Oldenburg (1497–1501) Sten Sture Starszy (1501–1503 regent) Svante Nilsson Sture (1504–1512 regent) Eryk Trolle (regent 1512) Sten Sture Młodszy Svantesson (regent 1512–1520) Chrystian II Oldenburg (1520–1521) Gustaw Waza (regent 1521–1523)
Wazowie	Gustaw I (1523–1560) Eryk XIV (1560–1568) Jan III (1569–1592) Zygmunt (1592–1599) Karol, książę Sudermanii (regent 1599–1604) Karol IX (1604–1611) Gustaw II Adolf (1611–1632) Krystyna (1632–1654)
Wittelsbachowie	Karol X Gustaw (1654–1660) Karol XI (1660–1697) Karol XII (1697–1718) Ulryka Eleonora (1718–1720)
Dynastia Heska	Fryderyk I (1720–1751)
Oldenburgowie	Adolf Fryderyk (1751–1771) Gustaw III (1771–1792) Gustaw IV Adolf (1792–1809) Karol, książę Sudermanii (regent 1792–1796) Karol XIII (1809–1818)
Bernadotte	Karol XIV Jan (1818–1844) Oskar I (1844–1859) Karol XV (1859–1872) Oskar II (1872–1907) Gustaw V (1907–1950) Gustaw VI Adolf (1950–1973) Karol XVI Gustaw (od 1973)

Englingerowie i Stenkilowie	Sygryda Storråda (koniec X wieku) Aud (lata 990–995) Astryda obodrycka (1000–1022) Sygryda Storråda (Gunhilda) (1022–1050) Astrid Njalsdotter (1050–1060) Helena (1079–1084) Blotstulka (1084–1087) Helena (1088–1105) Ingegerda norweska (1105–1118) Ragnhilda z Tälje (1105–1117) Ulvhild (1117–1125) Ryksa Bolesławówna (1127–1130)
Swerkerydzi i Erykidzi	Ulvhild (1134–1148) Ryksa Bolesławówna (1148–1156) Krystyna duńska (1156–1160) Brygida norweska (1160–1161) Krystyna Stigsdotter Hvide (1163/1164–1167) Cecylia Johansdotter (1167–1190) Benedykta Ebbesdotter (1196–1199/1200) Ingegärda Birgersdotter (1200–1208) Rycheza duńska (1210–1216) Helena Pedersdatter Strange (1229–1234) Katarzyna Sunesdotter (1243/1244–1250)
Folkungowie	Zofia duńska (1260–1275) Jadwiga holszyńska (1276–1290) Małgorzata duńska (1298–1318) Blanka z Namur (1335–1363) Beatrycze bawarska (1356–1359) Małgorzata I (1363–1364)
Dynasta meklemburska	Ryszarda meklemburska (1365–1377)
Unia kalmarska	Filipa Lancaster (żona Eryka Pomorskiego) (1406–1430) Dorota brandenburska (1445–1448) Katarzyna Karlsdotter (1448–1450) Dorota brandenburska (1457–1464) Krystyna Abrahamsdotter (1470) Krystyna saska (1497–1501) Izabela Habsburżanka (1520–1521)
Wazowie	Katarzyna saska (1531-1535) Małgorzata Leijonhufvud (1536-1551) Katarzyna Stenbock (1552-1560) Katarzyna Månsdotter (1568) Katarzyna Jagiellonka (1568-1583) Gunilla Bielke (1585-1592) Anna Habsburżanka (1592-1598) Krystyna z Holsztynu-Gottorp (1604-1611) Maria Eleonora Hohenzollern (1620-1632)
Wittelsbachowie	Jadwiga Eleonora z Holsztynu-Gottorp (1654-1660) Ulryka Eleonora Duńska (1680-1693)
Dynastia heska	Ulryka Eleonora Wittelsbach (1718-1741)
Oldenburgowie	Ludwika Ulryka Hohenzollern (1751-1771) Zofia Magdalena Oldenburg (1771-1792) Fryderyka Dorota Badeńska (1797-1809) Jadwiga Elżbieta (1809-1818)
Bernadotte	Dezyderia (1818-1844) Józefina de Beauharnais-Bernadotte (1844-1859) Ludwika Orańska (1859-1871) Zofia Wilhelmina Nassau (1872-1907) Wiktoria Badeńska (1907-1930) Ludwika Mountbatten (1950-1965) Sylwia Sommerlath (od 1976)