Zadnia Sieczkowa Przełączka
Widok od wschodu, z Orlej Perci | |
| Państwo | |
|---|---|
| Wysokość |
2194 m n.p.m. |
| Pasmo | |
| Sąsiednie szczyty | |
Położenie na mapie Tatr | |
Położenie na mapie Karpat | |
Zadnia Sieczkowa Przełączka (niem. Hintere Sieczka-Scharte, słow. Zadná Sieczkova štrbina, węg. Hátsó-Sieczka-csorba[1]) – jedna z trzech Sieczkowych Przełączek położonych w długiej wschodniej grani Świnicy w polskich Tatrach Wysokich, w pobliżu Orlej Perci[2][3][4]. Niektóre źródła podają nazwę Czarnościenna Przełęcz[5]. Siodło znajduje się na wysokości 2194[6][5] lub ok. 2185 m[2].
Topografia
[edytuj | edytuj kod]Na południu przełęcz graniczy z odcinkiem grani nazywanym Czarnymi Ścianami, na północy z Zadnią Sieczkową Turnią – jedną z trzech Sieczkowych Turni[2]. Jest najniższym punktem pomiędzy Kozim Wierchem a Zadnim Granatem[5]. Składa się z trzech siodełek, pomiędzy którymi sterczą w grani skalne zęby. Najniższe z nich jest południowe, położone najbliżej Czarnych Ścian. Na zachód od przełęczy znajduje się Dolinka Kozia, górne piętro Doliny Czarnej Gąsienicowej, natomiast na wschód stoki spadają do Dolinki Buczynowej, odnogi Doliny Roztoki. W obie strony z Zadniej Sieczkowej Przełączki zbiegają depresje, w niższych partiach przekształcające się w żleby. W środkowym fragmencie żlebu zachodniego tkwi skalista grzęda[2].
Turystyka i taternictwo
[edytuj | edytuj kod]Wzdłuż grani w obrębie Zadniej Sieczkowej Przełączki i położonych dalej na północ Granatów prowadzi trasa Orlej Perci, pokonywana najczęściej w kierunku od Zawratu na Krzyżne (odcinek Zawrat – Kozi Wierch jest jednokierunkowy). Od czasów wytyczenia szlaku masyw zyskał na popularności wśród turystów. Orla Perć nie przebiega przez Czarne Ściany i Sieczkowe Turnie, ale trawersuje je po stronie Dolinki Koziej od zachodu. Na Zadni Granat wyprowadza zielony szlak łącznikowy, rozpoczynający się ponad Zmarzłym Stawem Gąsienicowym przy szlaku na Kozią Przełęcz[7]. Wejście na Zadnią Sieczkową Przełączkę żlebem zachodnim ma trudność I w skali UIAA, wschodnim – I z odcinkiem IV[2].
Historia i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pierwszymi udokumentowanymi zdobywcami szczytów Granatów byli Eugeniusz Janota i Bronisław Gustawicz wraz z przewodnikiem Maciejem Sieczką. Nie byli oni jednak pierwsi na wierzchołkach – znaleźli oni podczas wyprawy 19 września 1867 r. na Skrajnym Granacie ślady wcześniejszego pobytu człowieka. Od nazwiska Macieja Sieczki pochodzą nazwy trzech Sieczkowych Przełączek (Zadniej, Pośredniej i Skrajnej). Przełęcz długo nie miała własnej nazwy, nie jest ona np. wymieniona w 2. tomie przewodnika Witolda Henryka Paryskiego Tatry Wysokie[8]. Autorem nazw Sieczkowych Przełączek, wprowadzonych w 1961 r., był Ryszard Schramm. Sieczkowe Turnie zostały natomiast nazwane przez Władysława Cywińskiego w 18. tomie przewodnika Tatry[2]. W atlasie satelitarnym Tatr i Podtatrza występują nieużywane w innych publikacjach nazwy Czarnościenna Przełęcz i Zazadni Granat (na określenie Skrajnej Sieczkowej Turni)[5].
Szlaki turystyczne
[edytuj | edytuj kod]– czerwony (Orla Perć) przebiegający granią główną z Zawratu przez Kozi Wierch, Granaty i Buczynowe Turnie na Krzyżne.
- Czas przejścia całej trasy z Zawratu na Krzyżne: 6:40 h
- Czas przejścia całej trasy z Krzyżnego na Kozi Wierch (część Zawrat – Kozi Wierch jest jednokierunkowa!): 3:35 h
- Czas przejścia z Koziego Wierchu na Zadni Granat: 1:15 h, z powrotem tyle samo
- Czas przejścia z Zadniego Granatu na Skrajny Granat: 20 min, z powrotem tyle samo[9].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Tatry Wysokie. Czterojęzyczny słownik nazw geograficznych [online] [dostęp 2016-03-20] [zarchiwizowane z adresu 2006-09-24].
- ↑ a b c d e f Władysław Cywiński, Granaty, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2013, ISBN 978-83-7104-046-7.
- ↑ Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ Grzegorz Barczyk, Adam Piechowski, Grażyna Żurawska, Bedeker tatrzański, Ryszard Jakubowski (red.), Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, ISBN 83-01-13184-5.
- ↑ a b c d Jarosław Januszewski, Grzegorz Głazek, Witold Fedorowicz-Jackowski, Tatry i Podtatrze, atlas satelitarny 1:15 000, Warszawa: GEOSYSTEMS Polska Sp. z o.o., 2005, ISBN 83-909352-2-8.
- ↑ Tatry polskie. Mapa turystyczna 1:20 000, Piwniczna: Agencja Wyd. „Wit” S.c., 2004, ISBN 83-915-737-9-6.
- ↑ Dariusz Dyląg: Orla Perć: przewodnik wysokogórski. Pruszków: Oficyna Wydawnicza Rewasz, 2006. ISBN 83-89188-50-3.
- ↑ Witold Henryk Paryski, Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Zawrat – Żółta Turnia, t. 2, Warszawa: Sport i Turystyka, 1951.
- ↑ Tatry. Zakopane i okolice. Mapa w skali 1:27 000, Warszawa: ExpressMap Polska, 2005, ISBN 83-88112-35-X.