Izvorni kod stranice Breča

[[Datoteka:Basalt breccia.jpg|mini|250p|desno|[[Bazalt]]na breča]]
[[Datoteka:Tectonic breccia.JPG|mini|250p|desno|Tektonska breča, Julijski Alpi, Slovenija]]
[[Datoteka:Azurite-Malachite Breccia.jpg|mini|250p|desno|Nekarakteristična [[azurit]]no-[[malahit]]na breča]]
'''Breča''' ({{jez-en|Breccia}}, {{jez-fr|Brèche}}, {{jez-nem|Breccie}}, {{jez-rus|Brekčiя}}) ili '''kršnik''' je [[stene|stena]] izgrađena od nezaobljenih odlomaka veličine preko 2 mm istovrsnih ili različitih stena, povezanih nekim matriksom<ref>Geološka terminologija i nomenklatura IV petrologija, Beograd, 1975</ref>. Breče pripadaju grupi [[Klastične sedimentne stene|klastičnih stena]], podgrupi [[Psefiti|psefita]], a nastaju vezivanjem ili cementacijom [[drobina|drobine]] nekim prirodnim vezivom(karbonatno, silicijsko i dr.). Ime je dobila po latinskoj reči breccia – lomljeni kamen.

== Sastav ==
Breča se sastoji od nezaobljenih fragmenata jedne ili više vrsta [[stene|stena]] i vezivne supstance. Veličina fragmenata i odnos količine fragmenata prema vezivnoj masi su različiti. Pošto je osnovni materijal iz koga breče nastaju neklasiran po krupnoći ([[drobina]]), to su fragmenti breče obično vrlo različitih dimenzija.

U brečama se, osim fragmenata stena, nalaze i fragmenti skeleta i ljuštura organizama, a neke breče su sastavljene isključivo od takvih fragmenata. To su najčešće ljušture školjaka ili fragmenti [[kost]]iju. Takve breče, u kojima preovlađuju organski fragmenti, nazivaju se '''lumakelama'''.

== Podela ==
Prema načinu postanka, odnosno prema [[geologija|geološkom]] procesu koji dovodi do fragmentiranja, breče delimo na:
* padinske – kada su nastale od padinskog ([[sipar]]skog) materijala;
* obalske – nastale u priobalskim regionima [[more|mora]] ili [[jezero|jezera]] usled razornog dejstva [[talas]]a;
* tektonske – nastale drobljenjem materijala fragmentiranog na [[rased]]nim površima;
* vulkanske – nastale vezivanjem grubozrnog nezaobljenog vulkanoklastičnog materijala;
* kontaktne – nastale lomljenjem okolnih [[stene|stena]] ili perifernih partija plutona i potom zahvatanih [[magma|magmom]] kod raznih vrsta [[intruziv|intruzija]].

Podela breča vrši se i na osnovu sastava fragmenata, na: [[krečnjak|krečnjačke]], [[dolomit]]ske, [[mermer]]ne, [[serpentinit|serpentinske]], heterogene, itd. Kao i kod drobine, i ovde preovlađuje homogeni materijal, jer fragmenti od kojih je breča nastala nisu dugo transportovani.

[[Cement]] u brečama može biti vrlo različit. Ili je doveden spolja ili je nastao rastvaranjem materijala same drobine. Obično je cement istog sastava kao i sama breča, ali se sreće i cement drugačijeg sastava.

Prema načinu pojavljivanja, za breče se može reći da su u najvećem broju slučajeva [[sloj|neslojevite]] stene. Obično su [[masivna tekstura|masivne]] [[tekstura sedimentnih stena|teksture]], jer nisu stvarane u vodenoj sredini, nego najčešće na kopnu.

Breče imaju raznovrsnu primenu u [[građevinarstvo|građevinarstvu]], naročito za dekorativne svrhe.

== Povezano ==
* [[Spisak stena]]

== Izvori ==
{{reflist}}

== Literatura ==
{{Commonscat|Breccia}}
* Đorđević V., Đorđević P., Milovanović D. 1991. ''Osnovi petrologije''. Beograd: Nauka

[[Kategorija:Sedimentne stijene]]
[[Kategorija:Građevinski materijali]]