Kalvarija (Zemun)
| Kalvarija | |
|---|---|
Kalvarija
| |
| Grad | Beograd |
| Opština | Gradska opština Zemun |
|
Kalvarija Kalvarija (Beograda)
| |
Kalvarija je gradsko naselje u Beogradu, Srbija, locirano u opštini Zemun.
Kalvarija se nalazi jugozapadno od centra Zemuna. Graniči se sa naseljem Sava Kovačević na severu, naseljem Železnička Kolonija na zapadu, naseljem Bežanijska kosa na jugu, dok se na istoku i jugoistoku graniči sa ulicom Tošin bunar.
Kalvarija se nalazi na lesnom bregu iznad ulice Tošin bunar i proteže se do Zlatiborske ulice. U novije vreme ovaj naziv se koristi za šire područje, urbanistički proširenu zonu do novijeg naselja Marija Bursać, koje se prostire od parne strane Zlatiborske ulice sve do ulice Sime Šolaja. Nadmorska visina je 116m.
Naziv, inače čest za određene lokacije u mnogim gradovima, Kalvarija je dobila po katoličkom "križnom putu" koji je tu stajao od kraja 18. veka do posle Drugog svetskog rata.
U međuratnom periodu na Kalvariji je bilo dosta vinograda, vila i letnjikovaca bogatijih Zemunaca, jer je ovaj deo grada smatran krajnjom periferijom. Tek posle Drugog svetskog rata plato Kalvarije se gusto urbanizuje i ulazi potpuno u sklop Zemuna koji se sve brže širi. Naseljavali su ga Srbi, Hrvati, Nemci, Jevreji, Slovenci. I do danas je zadržalo naziv zemunsko Dedinje.
Naselje je pretežno stambenog tipa sa porodičnim kućama, u starom delu, i niskim zgradama u delu koji je izgrađen šezdesetih godina. Ima tri obdaništa i Osnovnu školu Rade Končar. Park Kalvarija je na isturenom špicu naselja, na uglu ulica Dr. Nedeljka Ercegovca i Đorđa Pantelića. Drugi, veći park se zove Jelovac, po industrijskoj porodici koja je tu posedovala ciglanu. Jelovac je površine oko 5 hektara, nastavlja se na dvorište osnovne škole i ima uređene terene za više sportova.
Park Kalvarija, na krajnjoj ivici naselja je povezan sa donjim Zemunom preko dva stepeništa. Jedne silaze u ulicu Prilaz (bivša Jakuba Kuburovića), druge u Tošin Bunar. Interesantna činjenica je podatak da su stepenici izgrađeni (u velikoj meri, izuzevši skorašnje rekonstrukcije) od nadgrobnih ploča sa nekadašnjeg kužnog groblja na području današnjeg parka. Na tom groblju su sahranjivani nemački radnici iz Kontumaca, zemunskog pograničnog karantina, čiji je posao bio da pretražuju tovare iz Turske za koje se sumnjalo da su zaraženi kugom. Oni koji su zaista i oboleli su ovde sahranjivani, sve do velike epidemije kuge kada je groblje primalo i stanovnike Zemuna, uglavnom Nemce i Jevreje. Atrakcija Kalvarije su i slabo poznati bunar i bunkeri iz Prvog svetskog rata ukopani duboko u lesno zaleđe.
Kalvarija je gasifikovana 2006. godine. Kalvarija je odlično povezana sa drugim delovima grada linijama gradskog prevoza 15, 18, 78, 81, kao i noćnom linijom 15.
Kalvarija je jedno od tri brda na kojima je razvijen Zemun. Druga dva su Ćukovac, do kojeg se Kalvarija prostire na severoistoku, i Gardoš, koji se nalazi na desnoj obali Dunava.
Naselje je zvanično nazvano „Marija Bursać“, po jugoslovenskoj partizanki i ratnom heroju. To je takođe i naziv glavne ulice u naselju kao i ime lokalne mesne zajednice, opštinske pod-administrativne jedinice koja pokriva Kalvariju i koja prema popisu iz 2002. ima 11.002 stanovnika. Okolna naselja su takođe nazvana u spomen partizanima, po Savi Kovačeviću (naselje Sava Kovačević), kao i po bitkama, odnosno bitka na Sutjesci (naselje Sutjeska).
Zapadni deo naselja je pretežno stambeni, dok je istočni uglavnom industrijski (fabrike i depoi Navip, Inos metal, cigle, itd)
Jelovac je park i pod-naselje u naselju Kalvarija. Sredinom 1980-ih gradske vlasti su odlučile da ovo područje ostane urbanizovano. 2007. godine bilo je pokušaja da se na ovom području izgrade stambene zgrade, ali je nakon protesta lokalnog stanovništva ta akcija obustavljena i započeto je sa renoviranjem parka. Renoviranje parka započelo je u septembru 2007. a završeno je u aprilu 2008. Otvorena su nova dečija igrališta sa gumenim podovima, tereni za odbojku, fudbal i košarku, kao i pešačka staza. Nova trava zasađena je na površini od 6.500 kvadratnih metara i broj stabla u parku je porastao sa 254 na preko 400.
Naziv parka i naselja potiče od porodice Jelovac koja je nekad živela u Zemunu. Dva brata Jelovac su bili vlasnici ciglane, koja je kasnije konfiskovana od strane komunističke vlasti nakon Drugog svetskog rata. Osim industrijskog objekta, porodica Jelovac je takođe posedovala i zemljište na čijem mestu je kasnije izgrađen park.