Stolac
| grb | |
| Grad | Stolac |
| Kanton / Geografski položaj | -/- |
| Površina | - km² |
| Broj stanovnika - Ukupno (1991) - Gustoća naseljenosti | - 18.681 - /km² |
Stolac je grad i opština u jugoistočnom dijelu Bosne i Hercegovine, na krajnjem istoku Hercegovačko-neretvanskog kantona Federacije BiH.
Aladinići, Barane (dio), Barića harem, Bjelojevići (Bjelovići), Bobanovo Selo, Borojevići, Burmazi (dio), Crkvina (Crkvine), Crnići-Greda, Crnići-Kula, Daorson, Do (dio), Dračevac, Gizdave, Gornja Duboka, Hodovo (dio), Hrgud (dio), Komanje Brdo (dio), Kozice, Kruševo, Masline, Njivice, Orašlje, Ošanjići (Ošanići), Pješivac-Greda, Pješivac-Kula, Podgrad, Poplašići, Poprati, Potkotašnica, Prenj, Rivine, Rotimlja, Stolac, Trijebanj i Vidovo polje.
Kontinuitet prisutnosti ljudske zajednice na prostoru Stoca seže 16.000 godina u prošlost. Da je zainteresiranost za život na ovom prostoru bila još od najstarijih vremena, svjedoči pećina Badanj - paleolitsko stanište. U njoj su pronađeni crteži koji opisuju detalja lova s jasnim likom konja (Konj napadnut strelicama).
Stolac je prostor s najduljom i najraskošnijom historijom gradskog života u Bosni i Hercegovini, a spada u malu skupinu balkanskih prostora na kojima su sačuvana materijalna svjedočenja o urbanim oblicima života kroz razdoblje dugo preko 3.500 godina. Toliko su stari utvrđeni ostaci ilirskog grada Daorsona.
Rimljani su izgradili svoj muncipij Diluntum, uz koji se spominju castrum Vidoskij i loco dicto Stolaz
Naziv Stolac dobio je relativno kasno - prvi poznati podatak je iz XV. vijeka, povrh Stoca (IV-III vijek pne.). zatim , pa Vidosich, Vidoski grad, osmansko Ilce i IIstolce, potom Vidoska i konačno Stolac.
Iz ovog perioda su poznate nekropole stećaka na Radimlji, Boljunima, Rotimlji i Vidoštaku kao i sama tvrđava Starog grada.
Iz turskog vremena su spomenici, džamije, trgovi, crkve i biblioteke. Kasnije na te građevine nadovezivali su se obilježja mediteranske kulture.
To mjesto je bilo i ostalo jedno od svetišta Jevreja. Isto tako tu je grob jevrejskog rabina Moša Danona.
Stolac je bio grad muzej i grad spomenik. Grad koji je sa svojom historijskom baštinom bio pod zaštitom UNESCO-a od 1980.godine.
Stolac i stolački kraj su teško stradali u drugom svjetskom ratu.
Za vrijeme rata u BiH grad je nekoliko puta prelazio iz ruke u ruku, uslijed čega je iz njega protjerano srpsko, a potom bošnjačko stanovništvo. Dio opštine koji je ostao pod kontrolom srpskih snaga je Daytonskim mirovnim sporazumom pripao Republici Srpskoj te danas čini opštinu Berkovići. Ostatak Stoca je pripao Federaciji BiH.
U toku ratnih dešavanja grad Stolac ostao je bez mnogih svojih značajki, uništena je džamija Ismail Kapetana Sarica, džamija Hadži Alije Hadžisalihovića, pravoslavna crkva iz 1870. god. Jedna od najstarijih džamija u Bosni i Hercegovini, sultana Selima iz 1519., zapaljena i srušena, nadovezuju se i drugi spomenici, Silahtar Jusuf paše hamam, Ali Paše Rizvanbegovića kuća, Stara kuća (Mujina), Džulhanimina kuća, mezarje, biblioteke.
Zapaljen je najstariji maslenik, koji je najviše udaljen od mora, kao i njegov uljni mlin, u ovome dijelu Evrope. Stolac je također poznat po Sahat-kuli.
- Ali-paša Rizvanbegović
- Mehmedalija Mak Dizdar, pjesnik
- Nijaz Duraković, posljednji vođa SK BiH
- Muhamed Mehmedbašić, poznati revolucionar Mlade Bosne
- Mustafa Golubić, pripadnik Crne ruke, jugoslovenski komunista i sovjetski obaveštajac
- Lazo Goluža, urednik na HRT-u, autor kvizova i prevoditelj.
- Slavko Goluža, hrvatski rukometaš i izbornik
Nekropola Radimlja, Ošanići, Badanj, Bregava, Mostovi u Stocu, Vidoški - stari grad Stolac i Sahat-kula
- Službena stranica Općine Stolac
- Stolac.ba Arhivirano 2013-09-09 na Wayback Machine-u
- Stolački internet portal
- Stolački portal
- Župa sv. Ilije Proroka Stolac
- Srednja škola Stolac
- J.U. Radimlja Stolac Arhivirano 2013-10-20 na Wayback Machine-u
- Osnovna škola Stolac[mrtav link]
- Udruženje žena orhideja Stolac
- HKUD "STOLAC"