Antimonii

51	0 0 5 18 18 8 2
Sb 121,76
Antimonii

Antimonii (Sb — stibium latinan kelel) om 51nz' himine element himižiden elementoiden periodižes tabludes. Sen sijaduz om videndestoštkümnendes gruppas (vanhtunuden klassifikacijan mödhe — videnden gruppan päalagruppas, VA), tabluden videndes periodas.

Ühthine ümbrikirjutand

Antimonii om tutab ristituile amu lujas. Tehtihe astjoid Päivnouzmmas viž tuhad vozid tagaz, mujutadihe kül'mid antimonitan (Sb₂S₃) tuhkal Amuižes Egiptas 19. voz'sadaspäi EME. Nimi om sündnu elementan arabižes athimar-nimitusespäi ezimeletaden, antimonium-sana ozutaškanzi araban medicinižiden purtkiden kändusiš vll 1050−1100.

Element om harv londuses, 0,2..0,5 grammad tonnas. Ei voi löuta antimonijad puhthas olendas, no sen ühtnendad oma enamba mi sadas mineraloiden keskes.

Fizižed ičendad

Puhtaz antimonii om hoštai metalloid (pol'metall) siniženke ližamujunke. Antimonijal om mugažo metalloiden ičendoid. Tetas nell' metallišt allotropišt modifikacijad erazvuiččil painuzil i koume amorfišt (poukahtuzsubstancii, must i pakuine).

Atommass — 121,760. Ninevuz (normaližiš arvoimižiš) — 6,697 g/sm³. Suladandlämuz — 903,78 K (630,63 C°). Kehundlämuz — 1908 K (1635 C°).

Londuseline antimonii kogoneb kahtes stabiližes izotopaspäi: ¹²¹Sb (57,36 %) i ¹²³Sb (42,64 %). Sen ližaks, 35 ratud radioaktivišt izotopad oma olmas 103..120, 122, 124..139 atommassanke, i niiden 29 izomärad. Kaikiš hätkemb om ¹²⁵Sb-izotop 2,76 vot pol'čihodamižen pordonke, sid' ¹²⁴Sb (T_½=60,2 päivest) i antimonii-126 (12,35 päivest), mugažo ^120m1Sb-izomär (T_½=5,76 päivest). Radioaktivižed izotopad hajetas α-, β- i protonižen (nomer 104), β- i protonižen (nomerad 105 i 108), β- i neitronižen (nomerad 135..138) vai muite β-čihodamižen (kaik toižed) kal't, kändasoiš tinaks vai telluraks, izotop 122 — molembikš, izotopad 104, 105 i 108 — tinaks i indijaks.

Kävutand

Nügüd'aigan ottas kävutamižhe antimonijad elektronikas (diodad, infrarusttad andimed, pol'veimiden legiruind) i pörutügiden tehmižes (babbit — tinan vai hahktinan ühthesuladuz antimonijanke da vas'kenke päpaloin). Tehtas ühthesuladusid hahktinanke, kabeliden korid, ambundazegid, trassirujid pul'kid.

Vl 2010 pästtihe antimonijan 196,5 tuhad tonnoid, sidä kesken 39,5 tuhad tonnoid reciklingan rezul'tataks. Pätegii — Kitai (koume nelländest), toižed sured tegijad (koume..nell' procentad) oma Venäma (Saha Tazovaldkund), Mjanmar, Kanad, Tadžikistan, Bolivii.

Irdkosketused

Antimonii Vikiaitas