SCHOOL BASED PROJECT
NAME JANE RUTENDO MANHAMBO
TITLE UNHU CHINHU CHINOVAKA DUNHU
SCHOOL LINGFIELD ADVENT HIGH
FORM 3
CANDIDATE NO
ONGORORO YEKUKOSHA KWEHUNHU
MUVANA VEPA LINGFIELD
Kuva nehunhu chinhu chakanaka , chinobetsera vana vazhinji zvino vana vamazuvano vave
kurasha hunhu vachizama kutevedzera chizvino zvino .Zvinova izvo zvakuvasanganidza
nenjodzi zhinji sekuti kumwa zvinodhaka , kumitiswa nekuzviuraya
CHII CHIKUMBOZVIKONZERA
1. Kushaikwa kweyambiro yevabereki
Vabereki vamazuvano vave kuwandira kumabasa , nguva yekutaura nevana vavo
vachivayambira inova ichizoita shoma
2. Kutonga koita chizvino zvino
Vana vamazuvano vave kuwanza hunhu hwekunze mumusoro
3. Kusava nemuenzaniso wakanaka
Vanhu vazvhinji votorwa semuenzaniso nevana vanova ivo vasina hunhu hwakanaka
4. Kushandiswa kwehindaneti
Vana vave kuwana ruzivo rwakaipa pahindaneti
NZIRA GUMI DZEKUDZIVIRIRA
DAMBUDZIKO IRO
• Kudzidzisa Upenyu Hwehutano: Tsvaga nzira dzekudzidzisa vana nezve hutano hwakanaka, kusanganisira kudya
kwehutano uye maitiro akakodzera.
• Kusimudzira Kunzwisisa Kwemanzwiro: Batsira vana kuti vazive uye vagamuchire manzwiro avo, uye kudzidzisa
nzira dzekudzora manzwiro.
• Kusimudzira Unhu Hwekuvaka: Tora nguva yekukurudzira vana kuti vavake unhu hwakanaka, sekurangarira
vamwe uye kuteerera.
• Kudzidzisa Kuita Sarudzo: Batsira vana kudzidza kuita sarudzo dzakanaka uye kuziva mhedzisiro yezviito zvavo.
• Kusimudzira Kudyidzana: Fambisa vana mukudyidzana nemamwe vana kuitira kuvaka ushamwari hwakanaka uye
kugadzirisa matambudziko.
• Kupa Tsigiro: Ndichaita kuti vana vazive kuti pane vanhu vanovatsigira kana vachida rubatsiro, kusanganisira
vabereki nevadzidzisi.
• Kudzidzisa Nezve Cyber Safety: Vana vanofanirwa kudzidziswa nezve kushandisa tekinoroji zvinobudirira uye
nemaitiro ekudzivirira mhedzisiro yakaipa.
• Kupa Nguva Yokuzorora: Simbisa kukosha kwekuzorora uye nguva yokutandara, kuitira kuti vana vapinze zvinhu
zvitsva uye vagadzire.
• Kudzidzisa Nezve Kudzivirira Utevedzeri: Vana vanofanirwa kudzidziswa nezvekuvharwa kwehupenyu hwavo,
kusanganisira kutaurirana nezvezvinetso.
• Kusimudzira Mhando DzeHupenyu: Batsira vana kuwana mabhuku, mitambo, uye zviitiko zvinovakurudzira, kuitira
kuti vave nepfungwa dzakanaka uye vazive zvinokosha.
• Mhedziso
• Kudzivirirwa kwehunhu muvana hakusi kwekudzivirira chete, asiwo kwekugadzira nharaunda inobatsira, ine tsigiro,
uye inotungamira. Kudzidzisa vana nzira dzekuzvibata uye kukurudzira unhu hwakanaka kuchavabatsira
mukusimudzira kwehupenyu hwavo
MASHOKO EVAMWE PAMUSANA PUKUKOSHA KWEUNHU
George Washington: "Disipirini ndiyo mweya weuto. Inoita kuti huwandu hushoma huve hwekukunda; inopa
kubudirira kune vasina simba, uye inounza rukudzo kune vose."
Emily Post: "Maitiro akanaka anoratidza kunzwisisa kwakadzama kwemanzwiro evamwe. Kana uine iyo
kunzwisisa, une maitiro akanaka, pasinei nefork yaunoshandisa."
Abraham Lincoln: "Maitiro akanaka ndiwo matekiniki ekufambisa pfungwa dzako pasina kuve nemaitiro akaipa."
Oscar Wilde: "Maitiro anovaka munhu."
Jane Austen: "Hazvisi zvinhu zvaatinotaura kana kufunga zviinotiratidza hunhu hwedu, asi chii zvatinoita."
William James: "Chinhu chakati koshei muhunhu hwemunhu chido chekukosheswa."
Maya Angelou: "Ndakadzidza kuti vanhu vachakanganwa zvaunotaura, vanhu vachakanganwa chavanokuita, asi
vanhu havangakanganwi maitiro awakaita kuti vanzwe."
Robert Frost: "Madziro akanaka anovaka vavakidzani vari nani."
Chinyorwa chemuDAILY NEWS pamusoro penyaya yeHunhu
NdichiOngoroora GOTA NHANGA yakaitwa naAmai vedu Dr Auxilia Mnangagwa
Mukati meNhanga, amai venyika vakati: "Nhasi uno tiri vese vakasiyana, amai, uye vanin'ina, uye ndinokutendai,
ndinokudai mose, uye munoita mumwe nemumwe. Munofanira kuve nehunhu hwakanaka, uye izvi zvicharatidza
chiremera chenyu."
"Vasikana vechizvino-zvino vari kufamba vasina kupfeka, vachipa kukoshesa kumapato epafuro uye mhemberero.
Panguva ino, munondikanganisira sezvo muri amai vedu, nekuti tiri vakadzi. Nguva haina kumirira uye inongotora,
uye kana muchiri mudzidzi, muchiri mudiki uye makatariswa nezvavanotenga nevabereki, uye muchava nevanhu
vazhinji vanotenderera pamakumbo enyu. Musakurumidze kupinda muwanano."
"Marriage, Dr. Mnangagwa akasimbisa, hakusi kubudirira."
DZIDZISO YACHIEF NJELELE PAMUSORO PEHUNHU
Chiregerwa Misheck Njelele kubva kuMidlands akadzidzisa vakomana nezvemaitiro echivanhu,
zvinotarisirwa uye maitiro akakodzera kuvakomana nevarume panguva yechirongwa cheGota
chakarongeka nemukadzi wekutanga Dr. Auxillia Mnangagwa muHarare nezuro.
Kune rimwe divi, vamwe vari kudya zvinhu zvemagariro paInternet izvo zvisingakodzeri kudzidzo dzavo.
Vadzidzi vakaratidzawo kuti vamwe vevamwe vavo vari kutiza chengetedzo yechikoro uye vachikwira
pamapurazi ekuchengetedza usiku vachienda kumakiriniki
MASHOKO EMUTUNGAMIRI WENYIKA PAMUSORO PEHUNHU
"Kushandiswa kwehunyanzvi, kunyanya midhiya yemagariro uye Internet, kunogona kupinza mitemo yedu
yechivanhu, kukurudzira maitiro akaipa, uye kutitadzisa kubva pazvinangwa zvedu. Hunyanzvi hunogona kuva
chishandiso chinobatsira mukushandira pamwe. Kusazivikanwa kweInternet kunogona kukurudzira kupinda
mumaitiro aanogona kutora, ayo usingazofungidzira.
Tinofanira kutarisira njodzi dzinogona kuitika nedhijitari uye kuzvishandisa nemazvo. Iva nemusoro pakubata
ruzivo rwaunosangana narwo, chengetedza zvakavanzika zvako, uye usabatanidzwa mu cyberbullying kana
maitiro akaipa. Shandisa tekinoroji kubatana nevamwe nenzira ine musoro yekudzidza hunyanzvi hutsva, uye
kubatsira mukusimudzira mutorwa.
"Uyezve, tinofanira kugara takangwarira mukudzivirira mitemo yedu yechivanhu kubva kuhuwandu
hwehunyanzvi, uye kukosha kwekuremekedza, kutendeka, uye mutoro zvinofanirwa kutungamira kubatana
kwedu paInternet sezvinoita kune zvese zvatinoita.
Zvinhu Zvingabatsira Kudzivirira Kurashika kweHunhu Pachikoro
Kudzivirira kurashika kwehunhu pachikoro kunoda kutanga nemaitiro akasimba ekudzidzisa vana nezve
maitiro akanaka. Vadzidzisi nevabereki vanofanirwa kushanda pamwe chete mukusimudzira nharaunda
inobatsira, uko vana vanogona kudzidza kukosha kwekuremekedza, kutaurirana zvakanaka, uye
kugadzirisa matambudziko. Mukudzidzisa, zvinokosha kushandisa mitambo nemitambo inobatsira kuvaka
unhu hwakanaka uye kutaurirana pakati pevana. Izvi zvinovaka hukama hwakanaka uye kunzwisisana
pakati pevadzidzi, zvichikurudzira hunhu hwakanaka.
Pamusoro pezvo, kupa tsigiro uye kuwanikwa kwezvinhu zvinobatsira vana mukusimudzira hunhu hwavo.
Kutora nguva yekusangana nevana, kuvaratidza rutsigiro, uye kuvapa nzvimbo yekutaura nezvemanzwiro
avo kunovabatsira kunzwisisa uye kugamuchira maitiro avo. Zviitiko zvakaita semichato, masemina, uye
maworkshops anogona kupa vadzidzi mukana wekudzidza nezve kukosha kwehunhu uye nzira
dzekudzivirira kutyora mitemo. Nenzira iyi, vana vanopihwa mazano akasiyana-siyana uye
vanokurudzirwa kuti vave nehunhu hwakanaka mukati mekudzidza kwavo.
Chart Title
Series1
0
1
KUMITISWA MUKORE UNO
100%
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
VANA VANE MAKORE VANHA VANE HINDANETI VANHU VAKURU
GUMI NESERE
VANA VACHIRAIRWA
VANA VARIKURAIRWA
NZIRA DZANDICHASHANDISA
1. Maitiro eMaitiro
Rongai maworkshop anotarisa kudzidzisa vadzidzi nezvemaitiro akanaka, kuremekedza, uye empathy. Ma
workshop aya anogona kusanganisira mitambo yokutamba, hurukuro, uye mabasa anobvumira vadzidzi kuti
vaedze maitiro akakodzera mumamiriro akasiyana.
2. Chirongwa cheKudzidzisa Vamwe
Vaka chirongwa chekudzidzisa pakati pevadzidzi pakuti vadzidzi vakuru vanodzidzisa vadiki. Izvi zvinobatsira
mukusimbisa maitiro akanaka uye maitiro kuburikidza nemuenzaniso wakanaka. Vadzidzi vakuru vanogona
kutungamira nemuenzaniso uye kugovera zviitiko zvinoratidza kukosha kwekuremekedza uye mutsa.
3. Makwikwi eMaitiro Mukirasi
Gadzira makwikwi emwedzi pamaitiro akasiyana, akadai sekutaura "ndokumbirawo" uye "ndatenda," kushandisa
kutambirwa kwakanaka, kana kubatsira vamwe. Mibairo kana kukudzwa kungapihwa kumakirasi anoratidza maitiro
akanaka kazhinji.
4. Maitiro eMutsa
Tanga chirongwa chemutsa umo vadzidzi vanokurudzirwa kuita zviito zvemutsa mukati mechikoro. Izvi zvinogona
kusanganisira kunyora makadhi ekutenda kune vashandi, kuonga vanhu, kana kubatsira vamwe nemabasa.
Kuratidza zviito izvi pabhodhi rekushambadza kunogona kukurudzira vamwe vadzidzi kuti vapinde.
5. Mwedzi weMaitiro
Pindai mwedzi kumaitiro akanaka, pakuti vhiki imwe neimwe inotarisa panguva yakasarudzwa, senge maitiro patafura,
kutaura zvakanaka, kana kuremekedza nzvimbo yevamwe. Zviitiko zvinogona kusanganisira vatauri vekunze, hurukuro
dzakatemwa, uye mharidzo dzekuitwa.
6. Zvikamu Zvekudzidza
Sanganisira zvikamu zvekudzidza zvinotarisa mabhuku anodzidzisa maitiro akanaka uye hunyanzvi hwekudyidzana.
Mushure mekudzidza, batana nevadzidzi muhurukuro nezvedzidzo dzakadzidzwa uye kuti vangazviita sei
mukudyidzana kwavo kwezuva nezuva.
7. Maitiro Ekuzivikanwa
Simbisa chirongwa chekuzivikanwa umo vadzidzi vanopihwa mukurumbira nekuda kwekuratidza maitiro akanaka. Izvi
zvinogona kuitwa kuburikidza nezvitupa, kushambadza, kana "Maitiro eMwedzi" mubairo kuti kukurudzire vadzidzi
kuratidza maitiro akakodzera.
8. Kubatana kweVabereki
Batana nevabereki nekusimudzira maworkshop kana misangano inozivisa kuti vangasimbisa sei maitiro akanaka
kumba. Kukurudzira kuti vabereki vapinde muzviitiko zvechikoro zvinokurudzira mutsa uye kuremekedza, vachigadzira
kuedza kwechikoro.
Aya mabasa anogona kugadzira nharaunda yakanaka yechikoro inotsigira kuremekedza, mutsa, uye maitiro akanaka
pakati pevadzidzi.
