π. Κλεόπα Ήλίε
Το πρώτο μέσο με το όποιο μπορεί κανείς να πιστέψει στον Θεό είναι το κήρυγμα, δεδομένου ότι ή πίστης έρχεται δια της ακοής καί ή ακοή έρχεται με την διήγηση του λόγου του Θεού (Ρωμ. 10,17). Διότι πώς θα πιστέψει εάν δεν ακούσει; (Ίωάν. 1,7 17,20 Πράξ. 8,12 14,27 Ρωμ. 1,5 Έφεσ. 1,13 Β’ Θεσ. 1,10).
Το δεύτερο μέσον είναι ή ανάγνωσης των Αγίων Γραφών, κατά την μαρτυρία ή οποία λέγει: «Ταύτα δε γέγραπται ίνα πιστεύσητε ότι Ιησούς εστίν ό Χριστός ό Υιός του Θεού, καί ίνα πιστεύοντες ζωήν έχητε εν τω ονόματι αυτού» (Ίωάν. 20,30-31).
Το τρίτο μέσον είναι τα θαύματα του Θεού «Είπον ούν αύτω· τι ούν ποιείς συ σημείον ίνα ίδωμεν καί πιστεύσωμεν σοι;» (Ίωάν. 6,30 7,31 11,23 20,30-31).
Το τέταρτο μέσον είναι θεωρία των κτισμάτων του Θεού, όπως είναι γραμμένο στην προς Ρωμ. επιστολή (1,20) «Τα γαρ αόρατα αύ-του από κτίσεως κόσμου τοις ποιήμασι νοούμενα καθοράτε, ή τε αΐδιος αυτού δύναμις καί θειότης, εις το είναι αυτούς αναπολόγητους». Γι’ αυτό καί ό άγιος Διονύσιος ό Αρεοπαγίτης ονομάζει αληθινή θεολογία τους λόγους των κτισμάτων με τα όποια από τα κατώτερα ανερχόμεθα στα ανώτερα, δηλαδή από τα αιτιατά ανερχόμεθα στον αίτιο. «Έτσι στην κτίση σαν σε ένα καθρέπτη, βλέπουμε τον Κτίστη καί τον δοξάζουμε καί τον πιστεύουμε ότι είναι ό Θεός, κατά τον άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή. Καί όλα δημιουργήθηκαν καί υπάρχουν με την θεία βούληση, διότι Αυτός είναι ό αίτιος όλων (καταφατική θεολογία, θετική), καί τίποτε από όλα δεν είναι υπεράνω αυτού (Αποφατική – αρνητική θεολογία)
Λέγει ακόμη ό θείος Διονύσιος ότι: «Ό Θεός από όλα, όσα υπάρχουν μεγαλύνεται καί είναι ό αίτιος των. Καί υπάρχει πάλι ή θεία γνώσις του Θεού ή οποία με την αγνοία – τον θείο γνόφο – γνωρίζεται με την μυστική ένωση του νου μετά των θείων μυστηρίων».
Καί πάλι «ό Θεός σ’ όλα υπάρχει καί σ’ όλα δεν υπάρχει. Καί όντας ανάμεσα σε όλα από όλα γνωρίζεται καί σε τίποτε δεν γνωρίζεται από κανένα».
Καί ό μέγας Βασίλειος λέγει ότι: «Ολόκληρη ή δημιουργία του Θεού είναι σχολή των πνευματικών λόγων (των σκοπών της υπάρξεως των) καί τόπος διδασκαλίας της γνώσεως του Θεού. Από τα ορώμενα καί αισθητά αναγόμεθα με τον νου μας στην θεωρία των αοράτων».
Το πέμπτο μέσο με το όποιο πείθεται κάποιος να πιστέψει στον Θεό είναι το...