Zum Inhalt springen

Haiti

Links bearbeite
Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
République d'Haïti (frz.)

Repiblik d Ayiti (kreol.)
Republik Haiti

{{{ARTIKEL-FLAGGE}}}
{{{ARTIKEL-FLAGGE}}}
{{{ARTIKEL-WAPPEN}}}
{{{ARTIKEL-WAPPEN}}}
Wahlspruch: L'Union Fait La Force (frz. „Ainigkait git Sterki“)
Amtsspraach Französisch, Haitiisch
Hauptstadt Port-au-Prince
Staatsoberhaupt Edgard Leblanc Fils
Regierigschef Fritz Belizaire
Flächi 27.750 km²
Iiwohnerzahl 11.470.261 (Quelle: CIA 2023)
Bevölkerigsdichti 413 Iiwohner pro km²
Brutto­inlands­produkt pro Iiwohner 2.125 US-$ (2023)
Währig 1 Gourde = 100 Centimes
Unabhängigkeit 1. Jänner 1804 vu Frankryych, 1825 anerkännt, 1863 vu dr USA
Nationalhimne La Dessalinienne
Zitzone UTC -5 (kai Summerzyt)
Kfz-Kennzeiche RH
Internet-TLD .ht
Vorwahl +509

Haiti (haitianisch Ayiti, frz. Haïti isch Inselstaat, wu uf dr Insle Hispaniola in dr Große Antille lyt. Är umfasst dr weschtli Dail vu däre Karibikinsle, dr Oschtdail nimmt di Dominikanisch Republik yy.

Dr Landesname chunnt us dr Sproch vu dr Taíno, dr Uryywohner vu Hispaniola, un bedytet „bärgig Land“. Di hitige rund 9 Millione Yywohner vu Haiti sin zem gereschte Dail afrikanischer Abstammig. Hauptstadt vum Land isch Port-au-Prince. Haiti isch emol dr ryychscht Staat vu Latyynamerika gsii. S isch aber mittlerwyyli s ainzig Land vum amerikanische Doppelkontinent, wu zue dr am wenigschte entwicklete Länder zellt wird. Zue dr schwache Wirtschaft chunnt e instabili bolitischi Lag mit e Huffe Uurueje, wäge däm sin im letschten Johrzehnt iber drei Millione Haitianer uusgwanderet.

Geografii

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

D Nochbere vu Haiti sin u. a. d Turks- un Caicosinsle, di Dominikanisch Republik, Jamaika, Kuba un d Bahamas. S Staatsgebiet het d Form vun eme „U“, wu no Weschte ufgoht. S wir dur zwoo langi Halbinsle bildet. Doderzwische lyt dr Golfe de la Gonâve, am eschtligen Änd vun em d Hauptstadt Port-au-Prince.

Dr hegscht Bärg isch Morne de la Selle mit ere Hechi vu 2.680 m. Är lyt im Sidoschte vum Land in dr Sierra de Bahoruco in dr Nechi vu dr Gränze zue dr Dominikanische Republik, wu s noo mee Gebirg het. Mit sällere dailt Haiti e 388 km langi landbundeni Gränze. In dr Landesmitti gehnd Bärg bis uf 1500–1800 Meter iber em Meeresspiegel, im Massif du Sud uf dr Tiburon-Halbinsle, wu wyt gege Jamaika fiiriragt bi s rund 2.400 m. Näben em Weschte vu Hispaniola umfasst Haiti au vorglagereti Insle wie d Île de la Tortue un d Île de la Gonâve.

Haiti lyt im Beraich vu dr tropische Wirbelstirm (Hurrikan). Zletscht het dr Hurrikan Jeanne im Septämber 2004 groß Schäde aagrichtet in dr Gegnig um d Stadt Gonaïves. Doderby isch s z Haiti zue rund 3000 Dodesopfer chuu. Bsundersch schlimm het s dr Staat im Augschte un Septämber 2008 droffe, wu vier Wirbelöstirm nochenander großi Zersterige dur Starkwind un Starkräge aagrichtet hän. Dur d Uuswirkige vum Tropesturm Fay, em Hurrikan Gustav, em Tropesturm Hanna un em Hurrikan Ike sin z Haiti insgsamt rund 800 Persone um s Läbe chuu un Dösuerti vu Bewohner sin no diefer in s Eländ gheit.

Geologisch lyt d Insle Hispaniola iber dr Gränze zwische dr Karibische un dr Nordamerikanische Blatte. Wäg däre Verwärfig chunnt s svylmol zue seismische Aktivitete. In dr Johr 1751, 1842, 1860 un zletscht 2010 isch Haiti vu schwäre Ärdbidem droffe wore.

Dur Bodeerosion isch s fruchtbar Land syt dr Bsidlig anne 1492 uf fascht 50 % gschrumpflet. Dr Rägewald isch scho 1990 zue 98 % abgholzt gsi. In dr Landreform aafangs 19. Johrhundert hän Burefamilie je 15 ha Ackerland iberchuu. D Noochuu vu däne Landerbe hän s Land aber in all chlaineri Stickli ufdailt. Anne 1971 het e Buurefamilie im Durschnitt nume no 1,5 ha Land ghaa. Go iberläbe het s Land mieße ibernutzt wäre. D Folg dodervu ische starki Erosion gsi un dr Bode isch in wenige Johr uufruchtbar gsii. Di verarmte Noochuu hän derno gächeri Flechine urbar gmacht. Dää Bode wierd in e baar Johr au zerstert syy. Derzue git s vor allem syt 1981 im Ramme vum USAID-Programm allmee Flechine, wu nume Kaffee un Mago fir dr Export aabflanzt wäre.[1] In dr Folg sin Masse vu verarmte Mänsche vum Land uf Port-au-Prince zoge. Im ganze Land het dr Verluscht an landwirtschaftlige Flechine fir dr aige Verbruuch zuen ere soziale Destabilisierig vum Land gfiert.

Klima

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

S Klima vu Haiti isch tropisch un wäge däm vu sterkere Temperaturunterschid unter em Dag wie unter em Johr bregt, nämli rund 30 °C am Dag un rund 20 °C in znaacht. D Niderschleg lige im Großdail vu Haitis bi rund 1300 mm, im Nordweschten, wu s nume im Summer rägnet, bi rund 500 mm. Sunscht git s Haiti zwoo Haupträgezyte, nämli vu April bis Mai un vu Septämber bis Oktober. Dur d Nechi zum warme Golfstrom isch d Wassertemperatur zmaischt uf eme konschtante Nivoo vu 25 °C.

Flora un Fauna

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Wel Hispaniola scho syt ere lange Zyt vum amerikanische Feschtland drännt isch, het sich uf dr Insle ne relativ großi Aazahl vu Dier- und Pflanzenarte uuabhängig vum Feschtland chenne entwickle. Vu dr rund 5000 Bflanzenarte, wu z Haiti vorchemme, sin villicht 35 Brozänt endemisch, des haißt si chemme nume do vor. Dur d Yyfierig vu Nutzdierere un Kulturfolger dur d Kolonisatore isch d Vilfalt vu dr endemische Arten aber allmee yygschränkt wore, wäge däm hän nume zwoo vu dr 28 Suugerarte, wu s dert ursprungli gee het, iberläbt hän. Derzue wird d Vilfalt vu Flora un Fauna dur d Erosion un d Ibernutzig vu dr Bede gfehrdet.[2]

Bevelkerig

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Demografii

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Z Haiti wird nume ne arg chlaine Dail vu dr Geburte un Dodesfäll amtli regischtriert. Wäge däm gehn alli Zahle zruck uf Schetzigen un Projektione. Die Zahle sin wäge däm seli uusicher.

D Läbeserwartig lyt bi im Schnitt 61,38 Johr (2010) un s mittler Alter vu dr Bevelkerig bi 20,5 Johr (2010). D Chinderstärbligkait lyt 2010 bi 5,8 % un s durschnittli jehrli Bevelkerigswagstum bedrait 1,84 % (2010). Di zämmegfasst Fruchtbarkaitsziffer isch 2010 bi 3.72 Chinder pro Frau gläge.[3]

Di haitianisch Bevelkerung dailt sich uf in 95 % Schwarzi, 4,9 % Mulatte un 0,1 % Wyssi. Anderi Zahle gän 60–80 % Schwarzi, 15–35 % Mulatte un bis zue 5 % Wyssi aa.

33 % vu dr Haitianer läben in Stedt. Di greschte Stedt sin (Berächnig fir 2008): Port-au-Prince 1.368.075 Yywohner, Carrefour 503.954 Yywohner, Delmas 445.236 Yywohner, Cap-Haïtien 145.709 Yywohner un Pétionville 122.677 Yywohner. S Balligszäntrum Port-au-Prince wird mit 2.411.407 Mänschen im Johr 2008 gschetzt.

Sproche

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Di boode Hauptsproche vu Haiti sin Haitianisch un Franzesisch. Letschteres het v. a. as Zwoot- un Bildigssproch e greßeri Bedytig. Haiti isch dodermit dr ainzig uuabhängig franzesischsprochig Staat z Latynamerika. En uuschließlig religiesi Bedytig het d Sproch Langaj (au Langay oder Haitian Voodoo Culture Language). D Sproche vu dr indigene Bevelkerig sin uusgstorbe.

Religione

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Z Haiti isch di remisch-katholisch Chilche d Staatschilche. Gnaui Zahle zue dr Religionszuegherigkait sin aber (no US-amerikanische Aagabe vu 2009[4][3]) nit verfiegbar; s wird gschetzt, ass rund 80 Brozänt vu dr Burger vu Haiti remisch-katholisch sin, dr Räscht ghert verschidene proteschtantische Konfessione aa, vor allem dr Bapstischte (rund 10 Brozänt) un Adventischte (rund 4 Brozänt); dergege git s schnys nume wenig Aagherigi vu nit-chrischtlige Konfessione. Nume wenig Ly<t gän e Zuegherigkait zum Voodoo-Kult aa, wu syy Ursprung z Weschtafrika het, vil Yywohner, wu sich zum Chrischtetum bekänne, dien aber glyychzytig Voodoo- oder anderi spiritistischi Ritual braktiziere – insgsamt wohl rund 75 Brozänt vu dr Bevelkerig[5][6][7][8], zmaischt Schwarzi un Mulatte. Voodoo het em Bresidänt François Duvalier as Aalass dient, gege Mulatte vorzgoh. Syt 2009 wird s vu dr Beherden as religiesi Praxis anerkännt, het aber nit di volle Rächt vun ere Religion iberchuu.[4]

Gschicht

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

In dr Johrzehnt no dr Entdeckig vu dr Insle Hispaniola dur dr Christoph Kolumbus anne 1492 isch di indigen Urbevelkerig vu däre Insle, d Arawak (au Taíno gnännt), fascht vollständig uusgrottet wore. Im spote 17. Johrhundert isch si schließli dur afrikanischi Sklave widerbevelkeret wore, wu uf dr Zuckerplantasche yygsetzt wore sin.

Anne 1697 het Spanie s weschtli Drittel vu dr Insle, wu vu dert ab Saint-Domingue gnännt woren isch, an Frankryych abdrätte. Des Biet isch im 18. Johrhundert zue dr ryychschte Kolonii vum franzesische Kolonialryych wore. Am 22. Augschte 1791 isch unter dr Fierig vum Dutty Boukman un em Georges Biassou zuen eme Sklavenufstand chuu, wu sich zuen eme bluetige Chrieg jede gege jede entwicklet het: Europäer hän gege Afrikaner kämpft, kreolischi Bflanzer gege chenigsdreiji Franzose, republikanischi franzesischi Druppe geg d Ängländer un Spanier, wu interveniert hän. D Ex-Sklave („Afrikaner”) hän sich am Änd duregsetzt. Sälbscht e Armee, wu vum Napoleon gege dr Nationalheld vu Haiti, dr Toussaint L’Ouverture gschickt woren isch, isch am Änd gschlaa wore. Saint-Domingue het am 1. Jänner 1804 unter em Name Haiti syy Uuabhängigkait vu Frankryych verchindet, syy Fierer Dessalines het sich noch em Vorbild vum Napoleon zum Chaiser erklert un het bis zue syym gwaltsame Dod 1806 regiert.

Haiti, di erscht uuabhängig Republik vu Schwarzen un Mulatten, het sich fir d Abschaffig vu dr Sklaverei engaschiert un het au Venezuela, Peru un Kolumbie unterstitzt bi ihrem Uuabhängigkeitskampf unter Revolutionsfierer wie em Bolívar un em Miranda. Unter em Bresidänt Boyer, wu s syt 1806 in e mulattischi Sid-Republik un e schwarz Nord-Chenigryych dailt Land 1820 widerveraint gha het, het Haiti 1822 no dr Bsatzig vum eschtlige Dail vu dr Insle, dr spetere Dominikanische Republik, wu no zue Spanie ghert het, au dert d Sklaverei abgschafft.

Frankryych het as Gegelaischtig fir d Anerchännig vu dr Uuabhängigkait vu Haiti anne 1825 Entschädigunge fir di ehmolige Plantaschebsitzer verlangt. Vil Johrzenht het Haiti an Frankryych zahlt, insgsamt 90 Millione Gold-Franc. Zyterhär isch Haiti zum ermschte Land vu dr weschtlige Hemisphäre wore. Bal no dr Uuabhängigkait sin d Großplantasche unter dr Bevelkerig ufdailt wore, dr Export vu Agrargieter isch doderur zämmebroche. E baar Versuech, d Produktivitet vu dr Landwirtschaft z lupfe (dr erscht Versuech isch dr Code Rural vu 1826 gsi), sin an dr Agrarstruktur us chlainen un chlainschte Parzelle gschaiteret. Ainewäg het s Land as Exporteer vu Kaffee, Kakao, Hyt un Blauholz gulte.[9]

Haiti het di maischt Zyt in syyre Gschicht unter Gwaltherrscher un Kleptokrate glitte. Elai zwee vu syyne Herrscher – dr Fausti Soulouque, au Faustin I., un dr Jean-Jacques Dessalines, au Jakob I. bzw. Jacques I. – hän sich zue verschidene Zyte zum Chaiser erklert. Anne 1902 het s e Zwischefall gee, wu s zue eme Seegfächt zwischen eme haitianische un eme dytsche Kanoneboot chuu (Markomannia-Zwischefall). Vu 1915 bis 1934 isch s Land vu dr Vereinigten Staate bsetzt gsi. D US-Truppen sin aber in dr Johr derno im Ramme vu dr Good Neighbour Policy abzoge wore.

S het Aasträngige gee, d Infrastruktur – speziäll s Bildigssyschtem – z verbessere, aber die Reforme, wu d Bryych un d Draditione vu Haiti nit berucksichtigt gha hän, sin nit gärn gsähne wore un sin au nit erfolgryych gsii. Ab 1957 isch s em ehmolige Landdoktor François „Papa Doc“ Duvalier glunge, d Macht an sich z rysse. Är het sich 1964 zum Diktator yygsetzt un isch dur d Tontons Macoutes bekannt wore, ere Freiwilligedruppe, wu Elemänt vun ere Ghaimbolizei un ere Schlegerdruppe in sich veraint gha het. D Machtergryffig vum Papa Doc isch vu dr USA gferderet wore, wel die gferchtet gha hän, Haiti chennt kommunistisch wäre. Em „Papa Doc“ syy Suhn Jean-Claude „Baby Doc“ Duvalier isch em anne 1971 im Alter vu 19 Johr in dr Regierig gfolgt. 1986 isch dr „Baby Doc“ us em Land verdribe wore.

Cap Haïtien

No dr Verfassigsreform vu 1987 het s Militer butscht, unterstitzt dur di ryych Oberschicht, un het regiert bis zue dr Wahle 1990, wu dr katholisch Armebrieschter Jean-Bertrand Aristide mit ere riisgie Meehait (67,48 % vu dr Stimme) zum Bresidänt gwehlt woren isch. Syy Gegner hän em Klassekampf vorgworfe, är sälber het sich dr Befreijigstheologii zuegrächnet. Scho 1991 isch er vum Brigadegeneral Raoul Cédras wider us em Amt butscht wore. S Reschiim het sich aafangs erfolgryych um d Unterstitzig dur d USA bemiet.[10][11] Au unter em Druck vu dr Organistation vu dr Amerikanische Staate hän sich d USA aber 1994 zue dr militerische Intervention Operation Uphold Democracy entschide un hän dr Aristide in syy Amt zruckchehre loo, sin hän aber d Bedingig gstellt, ass er sich ab jetz mit dr Wältbak un em Internationale Währigsfond abstimmt, an d Regle vu dr Märtwirtschaft haltet un e Dail vu syyne Rächt an s Barlemänt abgit.[12][13] Anne 1996 het dr Aristide verfassigsgmäß no Ablauf vu aire Amtszyt s Amt an syy Kamrad René Préval abgee. S UNO-Mandat, wu Haiti syt 1995 drunter gstanden isch, isch 1997 wider uusglofe.

Bootsflichtlig vu Haiti

Im Jänner 1999 het s dr dr Bresidänt Préval versuumt gha, d Mandat vu dr Barlementarier z verlengere. Derzue sin au d Amtszyte vu lokale Regierigsverdrätter z Änd gange. Des het derzue gfiert, ass es bis zum dritte Quartal 2000 z Haiti braktisch kaini gwehlte Amtsinhaber meh gee het un dr Bresidänt per Dekret regiert gha het. In dr erschte Helfti vum Johr 2000 hän zerscht Kommunal- un Barlemäntswahle stattgfunde, d Wahlbedailigung isch uf 60 Brozänt gschetzt wore. Doderby isch no dr Yyschetzig vu Amnesty International[14] un vum Ökumenische Rot vu dr Chilche[15] zue Yyschichterige un zue Gwalt bis zum Mord an Kandidate vu bode Syte un zue umstrittene Entschaidige bis zue Wahlfelschige bi dr Wärtig un Uuszellig vu dr Stimme dur d Regierig. No dr Yyschetzig vu Wahlbeobachter isch d Regierig uf rund 60 % vu dr Stimme chuu, si het sich aber fascht alli Barlemäntsmandat verschafft. D Opposition het derno ne wytgängige Boykott vu dr negschte Bresidäntewahle bewirkt, wu dr Aristide wäge däm im Novämber 2000 mit iber 91 Brozänt vu dr Stimme gwunne het.[16][17] Noch em Amtsaadritt 2001 isch syyre Regierig au no Misswirtschaft un Korruption vorgworfe wore. S isch landeswyt allmee zue Widerstand chuu, vor allem vu Aahänger vum ehmolige Diktator Duvalier unter Yyschluss vu Dodesschwadrone, wu fir dr Duvalier kämpft hän. Dr Aristide het derno versuecht, syy Aahänger z mobilisiere, unter anderem di gwalttetige „Chimères“ vu dr linke Bardei „Fanmi Lavalas“ (FL). Dur die burgerchriegsähnlige Zueständ isch schließli di innerstaatlig Ornig zämmebroche[18]. Im Februar 2004 isch s mit dr Billigung dur dr UN-Sicherhaitsrot[19] zuen ere militerische Intervention chuu, wu Chile, Frankryych, Kanada un d USA[20] mit Druppen in s Land yymarschiert sin. Dr Aristide het s Land verloo – no Darstellig vu dr Opposition, dr USA un vu Frankryych freiwillig, no aigenr Aagabe noch eme Butsch. An d Stell vu dr Interventionsdruppe sin deno z Haiti anne 2004 im Ramme vu dr UN-Fridesmission MINUSTAH rund 10.000 Blauhelm-Soldate stationiert wore.

Vum Ärdbidem zersterti Kathedrale

S Land isch 2004 noch em Aristide zerscht vun ere Ibergangsregierig unter em Boniface Alexandre as Bresidänt un em Gérard Latortue as Bremierminischter verwaltet wore, bis im Februar 2006 di mehfach verschoben Bresidäntewahl abghalte woren isch. Si het mit eme Wahlergebnis vu 51,15 % vu dr Stimme dr Préval as Siiger fiiribrocht, aber au dr Ablauf vu däre Wahl isch umstritte gsi. Im Mai 2006 het dr Préval dr Bolitiker Jacques-Édouard Alexis as Bremierminischter nominiert. Aafangs 2006 isch dr Urano Teixeira da Matta Bacellar, dr kommandierend General vu dr MINUSTAH, unter mnit gchlerte Umständ gstorbe, vermuetet woren isch Sälbschtmord.

Di hoch Inflation un di wältwyt stark aagstigene Bryys fir Grundnahrigsmittel wie Ryys oder Wälschchorn hän im Friejohr 2008 zue Brotescht vu dr Bevelkerig gfuiert, wu sich zue schwäre Uurueje mit e baar Dodesopfer entwicklet hän.[21] Drotz ass dr Bresidänt Préval e Bekämpfig vu dr gstigene Läbesmittelbryys aagchindet het, het sich d Lag nit berueigt. Am 12. April 2008 het dr Senat bschlosse, dr Bremierminischter Alexis z entloo.[22]

Am 12. Jänner 2010 het e schwär Ärdbidem dr sidli Dail vu Haiti erschitteret. S Epizäntrum isch rund 25 Kilometer sidweschtli vu dr Hauptstadt Port-au-Prince gläge, s Hypozäntrum rund 17 Kilometer drunter. D Sterki isch vum United States Geological Survey (USGS) mit 7,0 Mw uf dr Momente-Magnitude-Skala gmässe wore.[23]

Gmässen an dr Opferzahle isch es s schwärscht Ärdbidem in dr Gschicht vu Haiti gsi un ais vu dr schwärschte Ärdbidem iberhaupt.[24] Wäg dr anarchische Verhältnis het e Erfassig un Identifizierig vu dr Opfer nit stattgfunde, wäge däm chenne d Opferzahle nume gschetzt wäre. In dr Monet noch em Bidem sin d Schetzige vu dr verschidene Organisatione bi 220.000 bis 500.000 Dodesopfer gläge[25][26]. Dr Bremierminischter Bellerive het ai Johr noch em Bidem bekannt gee, ass d Zahl vu dr Dite bi rund 316.000 lige diei.[27] Iber 310.000 wyteri Personen sin verletzt wore un schetzigswys 1,85 Millione Mänsche obdachlos.

Nyyn Monet noch em Ärdbidem het s Land noch em epidemische Uusbruch vu Cholera-Fäll landeswyt dr sanitär Notstand uusgruefe. Bishär sin fascht 3500 Mänsche gstorbe un iber 150.000 sin infiziert. (Stand: 5. Jänner 2011). D Infektione sin zerscht in dr ländlige Brovinz Artibonite ufdrätte, hän sich aber in wenige Däg bis in d Hauptstadt Port-au-Prince uusbraitet.[28]

Verwaltigsgliderig

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Départements z Haiti
Port-au-Prince

Haiti glideret sich in zeh Départements. D Yywohnerzahle in dr Tabälle bezien sich uf d Volkszellig vum 7. Augscht 2003. Am 4. Septämber 2003 isch s Département Nippes dur Abspaltig vu Grand'Anse bildet wore.

Nr. Département Flechi in km² Yywohner insgsamt Yywohner je km²
1 Artibonite 4.984 1.175.000 236
2 Centre 3.675 627.000 171
3 Grand’Anse 2.018 345.000 171
4 Nippes 1.219 268.000 220
5 Nord 2.175 875.000 402
6 Nord-Est 1.805 335.000 186
7 Nord-Ouest 2.176 490.000 225
8 Ouest 4.827 3.637.000 753
9 Sud-Est 2.077 466.000 222
10 Sud 2.794 653.000 234
Haiti gsamt 27.750 8.871.000 320

Quälle: Institut Haïtien de Statistique et d’Informatique

Berüemti Haitianer

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Fueßnote

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
  1. ↑ Noam Chomsky, Profit over people: neoliberalism and global order, Seven Stories Press, 1999, S. 107.
  2. ↑ Länderinformation über Haiti (Memento vom 6. Jänner 2011 im Internet Archive) (www.sos-kinderdorf.at)
  3. ↑ 3,0 3,1 CIA 2010 zue Haiti (Letscht Update: 4. Februar 2010)
  4. ↑ 4,0 4,1 US-Außenministerium 2009 zu Haiti. Archiviert vom Original am 13. Januar 2012; abgruefen am 21. Januar 2011.
  5. ↑ http://200.74.245.87/tagesschau/artikel/meldung169498/
  6. ↑ http://www.br-online.de/wissen-bildung/collegeradio/medien/religion/voodoo/arbeitsblaetter/voodoo_ab3.pdf
  7. ↑ http://www.remid.de/info_afroamerika.html
  8. ↑ http://www.relinfo.ch/voodoo/voodoo.html
  9. ↑ Exportgieter no "Meyers Handlexikon" 1912, wu s Land no kaini 100 km Yysebahnlinie gha het.
  10. ↑ Holger Schrader, Die Lateinamerikapolitik der USA unter Präsident Clinton: Anspruch und Wirklichkeit, LIT Verlag, Berlin / Hamburg / Münster 2007, ISBN 978-3-8258-0334-6, S. 197.
  11. ↑ Noam Chomsky (1993): Die Tragödie Haitis Archivlink (Memento vom 17. Mai 2009 im Internet Archive)
  12. ↑ Noam Chomsky (1999), a. a. O., S. 106.
  13. ↑ „Der christliche Fundamentalist Aristide als Problem für US-Politik“, Los Angeles Times vom 1. Oktober 1994, S. 5. Archiviert vom Original am 10. September 2012; abgruefen am 21. Januar 2011.
  14. ↑ amnesty international: Jahresbericht Haiti 2000 Archivlink (Memento vom 8. April 2014 im Internet Archive)
  15. ↑ Ökumenischer Rat der Kirchen: Manipulation bei Parlamentswahl 2000 in Haiti (Memento vom 6. Juli 2008 im Internet Archive)
  16. ↑ Berliner Zeitung: Haiti nach der Präsidentenwahl von 2000 (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[1] [2] Vorlage:Toter Link/www.berlinonline.de
  17. ↑ Institut für Iberoamerika-Kunde: Haiti nach der Präsidentenwahl von 2000 Archivlink (Memento vom 19. Jänner 2012 im Internet Archive)
  18. ↑ Die ZEIT (2004): militärische Intervention in Haiti erwünscht (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[3] [4] Vorlage:Toter Link/www.zeit.de
  19. ↑ UNO autorisiert vorübergehende Entsendung fremder Truppen nach Haiti Archivlink (Memento vom 28. Oktober 2011 im Internet Archive), Februar 2004 (PDF)
  20. ↑ US-Intervention 2004 in Haiti Operation Secure Tomorrow
  21. ↑ zeit.de: Unruhen: Haiti steht vor dem Chaos vom 8. April 2008.
  22. ↑ tagesschau.de: Haitis Regierung stürzt über Hungerrevolte vom 13. April 2008.
  23. ↑ Magnitude 7.0 - Haiti region - Earthquake details (Englisch) United States Geological Survey. 12. Januar 2010. Abgrüeft am 13. Januar 2010.
  24. ↑ Fact check: Haiti by the numbers, Artikel uf CNN vum 13. Februar 2010; abgruefen am 22. Februar 2010
  25. ↑ Ein Land kämpft ums Überleben , tagesschau.de, 12. Januar 2011. Abgruefen am 13. Januar 2011. 
  26. ↑ Meldungen vom 1.3.2010 , Radio Vatikan, 1. März 2010. Abgruefen am 13. März 2010.  Meldungen vom 1.3.2010 (Memento vom 8. März 2012 im Internet Archive)
  27. ↑ Haití eleva a 316.000 el número oficial de fallecidos por el terremoto , europapress.es, 12. Januar 2011. 
  28. ↑ Spiegel Online: Cholera-Epidemie erreicht Hauptstadt Port-au-Prince, 9. Novämber 2010.

Literatur

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
  • J.C. Dorsainvil: Manuel d’Histoire d’Haïti. Port-au-Prince 1929 (réédition 1957).
  • C. L. R. James: The Black Jacobins: Toussaint L’Ouverture and the San Domingo Revolution. Vintage Books, New York 1989, ISBN 0-679-72467-2; deutsch: Die schwarzen Jakobiner. Toussaint L’Ouverture und die San-Domingo-Revolution. Neues Leben, Berlin 1984.
  • Martin Ros: Night of Fire – The Black Napoleon and the Battle for Haiti. DaCapo Press, New York 1993, ISBN 0-9627613-8-9.
  • Noam Chomsky: Profit over people: neoliberalism and global order. Seven Stories Press, 1999, ISBN 978-1-888363-82-1.
  • Paul Edward Farmer:The uses of Haiti. 2. Aufl., Common Courage Pr., Monroe, Me. 2003. ISBN 1-56751-242-9.
  • Philippe R. Girard: Paradise Lost: Haiti's tumultuous journey from Pearl of the Caribbean to Third World hot spot. Palgrave Macmillan, New York 2005, ISBN 1-4039-6887-X.
  • David R. Montgomery: dirt. The Erosion of Civilizations. Univ. of California Pr., Berkley 2007, ISBN 978-0-520-25806-8, S. 227–230.
  • Holger Schrader: Die Lateinamerikapolitik der USA unter Präsident Clinton: Anspruch und Wirklichkeit. Band 25 der Studien zur Geschichte, Politik und Gesellschaft Nordamerikas, LIT Verlag Berlin-Hamburg-Münster, 2007, ISBN 978-3-8258-0334-6.
  • Peter Hallward: Damming the Flood: Haiti, Aristide and the Politics of Containment. Verso, London / New York 2008, ISBN 978-1-84467-106-9.
  • Slavoj Zizek: Democracy versus the people. New Statesman, 8/14th/2008 (about Peter Hallward’s Damming the Flood).
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
 Commons: Haiti – Sammlig vo Multimediadateie



Vun "https://als.wikipedia.org/w/index.php?title=Haiti&oldid=1052857"