| № | English | Proto-Turkic
edit (197) | Yakut
саха тыла (saqa tıla)
edit (207) | Tuvan
тыва дыл (tıva dıl)
edit (207) | Khakas
хакас тілі (xakas tìlì)
edit (204) | Northern Altai
тӱндӱк алтай тил (tündük altay til)
edit (207) | Shor
шор тили
edit (302) | Old Turkic
𐱅𐰇𐰼𐰚 (t²ür²k)
edit (103) |
|---|
| 1 | I (1sg) | *ben | min | men | min | men, min | мен | mn², b²n² |
| 2 | you (2sg) | *sen | en | sen | sin | sen, sin | сен | s²n² |
| 3 | he, she, it (3sg) | *ol | kini | ol | ol | ol, ul | ол | ul¹ |
| 4 | we (1pl) | *biŕ | bihigi | bis | pis | pis | пис | b²iz |
| 5 | you (2pl) | *siŕ | ehigi | siler | sirer | sner, snir | силер | s²iz |
| 6 | they (3pl) | | kiniler | olar | olar | anar, anïr, onor | ылар | |
| 7 | this | *bu(-n) | bu | bo | pu | pu, po, bo, biye | по | b¹u |
| 8 | that | *ol | ol, sol* | ol | ol | ol, on, o | ол, тиги, анзы | ul¹ |
| 9 | here | | manna | mında, bo çerde | mında | mïnda | мында | b¹unta |
| 10 | there | | onno | ında | anda | anda | анда | nta |
| 11 | who | *kem | kim | kım | kem | kem | кем | km |
| 12 | what | *nē- | tuoq | çüü* | nime | nime, neme, mi, čüge, čüg, tʹüg, čü | ноо | n²a |
| 13 | where | *kanta, *kanï | qanna | kayda | xayda | kayda, kayya | қайда | qn¹i |
| 14 | when | *kačan | qahan | kajan | xacan | kadžan, kaydžan, kačan, kažen, kašan | қачан | |
| 15 | how | *nēče | qaydaq | kandıg | xaydi | kandïg, kandïh, kandïy, kandïnʺ, kandï, kandi | қайде | n²at²g |
| 16 | not | *ermeŕ | suoq | eves, çok | nimes, çox | čok, eves, emes, tʹok | эбес | |
| 17 | all | *bütün, *kamug | barı, bütün | bügü, xamık, şuptu, dögere | pray, tikci, tooza | barčan, barčïn, baršïn, parčan | тооза | qmǧ |
| 18 | many | *ȫküĺ | elbeq, ügüs | xöy, kövey* | köp | köp | кöп | üks², ükš |
| 19 | some | | qas da, qannık ere, ağıyaq* | kaş*, bir kaş, şala, kaşkıyna | nince-de, köp nimes*, sala | as | кöп эбес | |
| 20 | few | *āŕ | ağıyaq | eveeş, biçii, as* | as | as | ас | z |
| 21 | other | | atın | öske, ıındı, başka* | pasxa | baška, paška, öskö, öske | пашқа | |
| 22 | one | *bīr | biir | bir | pir | bir, pir, vir, mir | пир | b²ir² |
| 23 | two | *ẹk(k)i | ikki | iyi | iki | eki, ekki | ийги | ki |
| 24 | three | *üč | üs | üş | üs | üč, üš | ӱш | üč |
| 25 | four | *tȫrt | tüört | dört | tört | tört | тӧрт | t²ür²t² |
| 26 | five | *bẹ̄ĺ(k) | bies | beş | pis | beš, peš | пеш | b²s² (bes), b²is², b²iš |
| 27 | big | *bedük | ulaqan | ulug | uluğ | ulug, ulu, piik | улуғ, поғда | ul¹ǧ |
| 28 | long | *uŕak | uhun | uzun | uzun | uzun | узун | uzn¹ |
| 29 | wide | *gēŋ | kieñ, ketit | delgem, kalbak, algıg* | çalbax, allığ | kenʺ | кең, энниг, чалбақ | |
| 30 | thick | *kalïŋ | qalıñ | kılın | xalın | kalïn | қалын, чоон | ql¹n¹, y²uǧn¹ |
| 31 | heavy | *iagïr | ıar, ıaraqan | aar | aar | aar, uur | аар | ǧr¹ |
| 32 | small | *kičüg | kıra, kuccuguy, kıccıgıy | biçe, biçii | kiçicek | kičeč, kičenek, kičigeš, kičih, kičik, kičeš, kičinegeš | кичиг | kičg |
| 33 | short | *kïsga | kılgas | çoldak, kıska | xısxa | kïska | қысқа | |
| 34 | narrow | *tïgïŕ | kıarağas, sinnyiges | tar, kızıı | niske*, tar* | tar | тaр | |
| 35 | thin | *yiŋčge | sinnyiges, caraas* | çiñge, çuga | çuğacax, çuğa, niske | čičke | чишке, чуға | y²nčga, y¹uy¹qa |
| 36 | woman | *xātun, *kï̄ŕ | jaqtar | xereejen, kaday, xereejen kiji | ipçi kizi | kaat, kat | тижи кижи | |
| 37 | man (adult male) | *ēr | er kihi | er (kiji) | ir kizi | er | эр кижи | r² |
| 38 | man (human being) | *kiši | kihi | kiji | kizi | kiži, adam* | кижи | kis²i, kiši |
| 39 | child | *bāla, *urug | oğo | urug | pala, olğan | pala, bala | пала | uǧl¹ |
| 40 | wife | *xātun | oyoq, kergen | kaday, amdıı kiji | ipçizi | kaat | эпчи, эмдеги, қат | |
| 41 | husband | | er | er, aşak | iri | er | эр | r² |
| 42 | mother | *apa | iye | ie, ava | ice, ine | ene | эне, иче | üg |
| 43 | father | *ata | ağa | ada, aça | aba, ada | ada, ava, aga | ада, аба | qŋ |
| 44 | animal | *Ăŋ | kııl, qaramay | añ-meñ, añ* | añ* | anʺ | аң-қуш, мал-қуш | kiy²ik, y¹il¹qi |
| 45 | fish | *bālïk | balık | balık | palıx | balïk, palïk | палық | |
| 46 | bird | *kuĺ | kötör, cııcaaq* | kuş | xus | kuš | қуш | qus¹ |
| 47 | dog | *köpek | ıt | ıt | aday* | it, eger, egir, igir | адай, эгер | it¹ |
| 48 | louse | *bït | bıt | bıt | pit | pit | пит | |
| 49 | snake | *yï̄lan | moğoy, erien üön | çılan | çılan | čïlan, tʹïlan | чылан | y¹il¹n¹ |
| 50 | worm | *kūrt | üön | kurt, şıylaşkın | xurt | kurt | қурт | |
| 51 | tree | *ïgač | mas* | ıyaş | ağas | agač, agaš, aač | ағаш | iǧč |
| 52 | forest | *orman | tıa, oyuur | arga, arıg, ezim | ağas | agaš, čïš, tʹïš | ағаш, чыш | y²iš, y¹is¹ |
| 53 | stick | *čï̄pč | mas, baalkı*, tayaq | buduk, dayangıış, sıp | tayax | čïbïk | тайақ | |
| 54 | fruit | *yẹ̄miĺč | frukt* | çimis | frukt, nimis | - | фрукт | |
| 55 | seed | *urluk, *urug | tuoraaq, burduk | ürezin | üren | üren | ӱрен | |
| 56 | leaf | *yapurgak, *bür | sebirdeq | bürü | pür | tʹalbïrak | пӱр | |
| 57 | root | *kök | silis, tördö* | dazıl | çilege, tazıl | tazïl | тазыл, тӧс, чылтыс | |
| 58 | bark (of a tree) | *kāpuk | qatırık | çövüree | xaxpas, xabıx | čobïrga | қақпаш | |
| 59 | flower | *čeček | sibekki, cecik* | çeçek | çaxayax, porço | čedžek, dʹakayak, čakayak | чақкийек | |
| 60 | grass | *ot | ot | òt | ot | ölönʺ | от, öлең | |
| 61 | rope | *yip, *yïp | bıa | xendir, çep, arkan, bag | pağ, arğamcı | bag, pag | пағ | |
| 62 | skin | *tẹri | tirii | keş, algı* | teer | tere | тере | |
| 63 | meat | *et | et | èt | it | et | эт | |
| 64 | blood | *kiān | qaan | xan | xan | kan | қан | qn¹ |
| 65 | bone | *kemük, *siŋök | uñuoq | söök | söök | söök | сööк | s²üŋp̊ |
| 66 | fat (noun) | *semiŕ, *yāg | sıa | üs, çag | çağ, simis, üs | dʹu, dʹag | чағ | |
| 67 | egg | *yumurtka | sımııt | çuurga | nımırxa | nʹïmïrtka, nʹurtka | ныбыртқа | |
| 68 | horn | *burgu | muos | mıyıs | müus | müüs | мӱус | |
| 69 | tail | *kudruk | kuturuk | kuduruk | xuzurux | kuyruk, koyrug | қузуруқ | qud¹r¹uq̊¹ |
| 70 | feather | *tǖk | tüü, kuorsun | çüg | çüg | tük, sïs | чӱг | |
| 71 | hair | *s(i)ač, *kïl | battaq, as, tüü, kıl* | çaş, dük, xıl | sas, xıl | čaš, čač, kïl | шаш | s¹č |
| 72 | head | *baĺč | töbö, bas | baş | pas | baš, paš | паш | b¹š |
| 73 | ear | *kulkak | kulgaaq | kulak | xulax | kulak | қулақ | q̊¹ul¹qq |
| 74 | eye | *köŕ | qaraq | karak | xarax | karak, koz | қарақ | küz |
| 75 | nose | *burun | murun, munnu | dumçuk | purun, tumzux, tuncux | tanak, tunčuk | пурун | |
| 76 | mouth | *āgïŕ | ayaq | aas | aas | agïs, uus, ooz | аас, ақсы | ǧz |
| 77 | tooth | *tīĺ | tiis | diş | tis | tiš | тиш | |
| 78 | tongue (organ) | *til | tıl | dıl | til | til | тил | |
| 79 | fingernail | *dïrŋak | tıñıraq | dırgak | tırğax | tïrgak, tïrbak | тырбақ | |
| 80 | foot | *adak | ataq | davan, tavangay, but | azax | ayak | табан | |
| 81 | leg | *būt | buut* | but, döñmek* | azax, but* | put, but | азақ | d¹q |
| 82 | knee | *topïk | tobuk | diskek | tizek | tobïk, tobuk, tize | тизе | t²iz |
| 83 | hand | *elig | ilii | xol | xol | kol | қол | |
| 84 | wing | *kāynat | kınat | çalgın | xanat | kanat | қанат | qn¹t¹ |
| 85 | belly | *kạrïn | is | ijin, xırın | xarın, icti | karïn | қарын, қурсақ | qr¹n¹, qur¹uǧs¹q |
| 86 | guts | *bagïrsuk | ohoğos | şöyündü | içege | idžege, idže, iček | ичеге | |
| 87 | neck | *bōyn | moonnyu, mooy | moyun | moyın | moyun, moyïn | мойун | |
| 88 | back | *kerü, *arka | kelin, arğa | oorga | uça, arğa, pil | arka, arga, pil, bil | кöксӱ | |
| 89 | breast | *köküŕ | emiiy | emig | imjek | kögüs | тöш | |
| 90 | heart | *yürek | süreq | çürek | çürek | čürek, tʹürek, tʹürök | чӱрек | y²ür²k |
| 91 | liver | *biagïr | bıar | baar | paar | paar | паар | |
| 92 | to drink | *ič- | is | ijer | izerge | iš | иш | |
| 93 | to eat | *yē- | ahaa, sie | çiir | çirge | dʹi, či, če, tʹi, čiy | чии | y²i |
| 94 | to bite | *ïsïr- | ıtır | ızırar, tutkulaar | ızırarğa, tudarğa | tišteerge | ызыр | |
| 95 | to suck | *em-, *simü- | em | sorar, emer* | sorarğa, emerğe | sor | сор | |
| 96 | to spit | *tüpkür- | sillee | dükpürer | tükürerğe | tükür | тӱккӱр | |
| 97 | to vomit | *kus- | qotuolat | kuzar | xuzarğa | kus | қус | |
| 98 | to blow | *ür- | ür | ürer*, xadıır* | ürerğe*, übürerğe | ur | ӱбӱр, салғына | |
| 99 | to breathe | *tï̄n | tıın | tınar | tınarğa | tïn | тын | |
| 100 | to laugh | *kül- | kül | kattırar | xatxırarga, külerge | kül, külü | қатқыр | |
| 101 | to see | *kör- | kör | köör | körerge | kör | кöр | k̥ür², kür² |
| 102 | to hear | *ẹĺit- | ihit | dıñnaar | isterge | uk | уқ | s²id² |
| 103 | to know | *bil- | bil | bilir | pilerge | bil, pil | пил | b²il² |
| 104 | to think | *tüĺ-ün- | sanaa | bodaar, bodanır, sagışsıraar* | sağınarğa | sana | пöгӱн, толан | s¹qn¹ |
| 105 | to smell | | sıttaa* | çıttaar* | çıstanarğa* | dʹït, tʹït, yïdï | чыста | |
| 106 | to fear | *kork- | kuttan | korgar | xorığarğa | koruk, korïk, korgï | қоруқ | qur¹q |
| 107 | to sleep | *ūdï- | utuy | uduur | uzirğa | uyta, uyukta | узу | ud¹ |
| 108 | to live | *dīri- | olor, sırıt | çurttaar | çurtirğa | čaža | чурта, чат | y¹š |
| 109 | to die | *öl- | öl | ölür | ölerge | öl, ül, üül | öл | ül² |
| 110 | to kill | *öltür- | ölör | ölürer | ödirerge | öttür, ötür, öltir | öдӱр | ül²r² |
| 111 | to fight | *saba- | oqsus, tuhun, kırgıs, seriiles | demisejir, çaalajar, dayıldajır | kürezerge, xarbazarğa, çaalazarğa* | küreš | чаалаш, кӱреш, тудуш | s²üŋš |
| 112 | to hunt | *ābla- | bultaa | añnaar, añnıır | añnirğa | anʺla, anʺna | аңна | |
| 113 | to hit | *ur- | oğus, sırbat | kagar, sogar, şançar | cabarğa, teerge, urunarğa | sok, ür | шап, соқ | ur¹ |
| 114 | to cut | *kes- | kıs, bıs | kezer | kizerge | kes | кес | ks², b¹ič |
| 115 | to split | *yār- | qayıt | çarar, oondaktaar | çararğa, oodarğa* | čar, dʹar, tʹar, yar, pol, kada | чаар, кезе шап, ӱле | |
| 116 | to stab | *čok- | batarı saay | bijekteer, şançar, şişteer | sazarğa | kada | қаза, тоор | s¹nč |
| 117 | to scratch | *kạĺčï- | tarbaa, tıñıraqtaa | dırbaktaar | tırbaxtirğa | tïrba, tïrbakta | тырбақта | |
| 118 | to dig | *kaŕ- | qas | kazar | xazarğa | kas | қас | |
| 119 | to swim | *yüŕ- | uhun, qarbaa | eştir | çüzerge | čüz | чӱc, ық чöр | |
| 120 | to fly | *uč- | köt | ujar | uçugarğa | uč, uš, üč | учуқ | uč |
| 121 | to walk | *yüri- | bar, qaamp | baar, çoruur* | pararğa, çörerge | tʹör-, čür- | чöр | y¹ur¹i |
| 122 | to come | *kẹl- | kel | kelir | kilerge | kel | кел | kl² |
| 123 | to lie (as in a bed) | *yat- | sıt | çıdar | çadarğa | čat, dʹat, tʹat, džat, yat | чат | y¹t¹ |
| 124 | to sit | *oltur- | olor | olurar | odırarğa | otïr | одур | ul¹r¹ |
| 125 | to stand | *dur- | tur | turar | turarğa | tur | тур | t¹ur¹ |
| 126 | to turn (intransitive) | *ebir- | ergit, eriy | eer, ergildirer | aylan(dır)arğa, aylandırı bızarğa | aylan | пур, пурул | |
| 127 | to fall | *düĺ- | tüs | düjer | tüzerge | tüš | тӱш, чығыл, уш | |
| 128 | to give | *bēr- | bier | beer | pirerge | ber, per | пер | b²r² |
| 129 | to hold | *tut- | tut | tudar | tudarğa | tut | тут | t¹ut¹ |
| 130 | to squeeze | *sïk-, *kïs- | ık | kızar | xızarğa | kïs | қыза тут | |
| 131 | to rub | *sür(-t)- | aal, sot* | dürbüür, ögeer | çızarğa | čiš, yïš | чос | |
| 132 | to wash | *yu(b)- | suuy | çuur | çuurğa | čun | чун | |
| 133 | to wipe | *sīl- | sot | çodar, aştaar* | çızarğa | - | чос | |
| 134 | to pull | *tart- | tart | tırtar | sörtirge, tartarğa | tart | тарт | |
| 135 | to push | *it- | üt, as | ider | iderge, sazarğa | iyt | ит | |
| 136 | to throw | *ạt- | bıraq, kebis, tamnaa* | oktaar, dajaar | tastirğa, silerge | at | ташта, шел | |
| 137 | to tie | *b(i)ā- | baay | baglaar | palğirğa | pagla | пағла | b¹a |
| 138 | to sew | *tik- | tik | daaraar | tigerge | tik | тик | |
| 139 | to count | *sā(y)- | aaq, aqsaanna aaq | sanaar | sanirğa | sana | тоола, сана | |
| 140 | to say | *āy- | et, die | çugaalar, sögleer, deer | çooxtirğa, çoxtanarğa | te, ayt | айт | t²i, y¹ |
| 141 | to sing | *tōj-, *öt-, *jaj- | ıllaa | ırlaar | ırlirğa, sarnirğa | sarna | ырла, сарна | |
| 142 | to play | *oy- | oonnyoo | oynaar | oynirğa | oyna, oyno | ойна | |
| 143 | to float | *yüŕ- | uhun*, ust | saldaar | çüzerge, ağarğa | ak | ық, ақ | |
| 144 | to flow | *ak- | süür | agar*, töktür* | ağarğa | ak | ақ | |
| 145 | to freeze | *toŋ- | toñ | doñar | toorğa | tonʺ | тоң, тоо | |
| 146 | to swell | *sīĺč- | ihen tağıs, is, köbeö | ıjar, dörteer, xapıyar* | sizerge, köberge | köp, tiži | шиш, кöп | |
| 147 | sun | *küneĺ | kün | xün | kün | kün, kuyaš | кӱн, қуйаш | kün² |
| 148 | moon | *āń(k) | ıy | ay | ay | ay | ай | y¹ |
| 149 | star | *yulduŕ | sulus | sıldıs | çıltıs | yïldïs, čiltïs, dʹïldïs | чылтыс | |
| 150 | water | *sub | uu | sug | suğ | suu, sug, suug, sü | суғ | s¹ub¹ |
| 151 | rain | *yagmur | samıır, ardaq | çàs | nañmır | nʹanmïr, nʹanʺmïr, nʹïnʺmïr | нағбур | |
| 152 | river | *yïrmak, *ögüŕ | örüs | xem | suğ | sug | суғ, чулат | ügz |
| 153 | lake | *kȫl | küöl | xöl | köl | köl | кöл | kül² |
| 154 | sea | *teŋiŕ | bayğal | dalay* | talay* | tenʺis | талай | t¹l¹uy¹ |
| 155 | salt | *dūŕ | tuus | dus | tus | tuz, tus | тус | |
| 156 | stone | *tiāĺ | taas | daş | tas | taš | таш | t¹š |
| 157 | sand | *kum | kumaq | kum, elezin* | xum | kubak, kum | қумақ | |
| 158 | dust | *tōz, *tōzan | bııl* | doozun | tozın | tozïn | тозун | t¹uz |
| 159 | earth | *yẹr | sir, buor | dovurak, xörzün | tobırax, çir | tobrak, čer, tʹyer, dʹyer, yer | тобрақ, чер | |
| 160 | cloud | *bulït | bılıt | bulut | pulut | bulut, pulut | пулут | b¹ul¹it¹ |
| 161 | fog | *bus, *būg | tuman | tuman | tuban | tuman, tuban | тубан | t¹umn¹ |
| 162 | sky | *teŋri | qallaan | deer | tigir | tegri, tegre, tehre, tehri, tenʺyere, tenʺyeri, tenʺir, tenʺre | тегри | t²ŋr²s² |
| 163 | wind | *yẹl | tıal | xat*, salgın | çil | yel, salgïn | салғын | |
| 164 | snow | *kār | qaar | xar | xar | kar | қар | qr¹ |
| 165 | ice | *būŕ | muus | doş | pus | bus, pus, pus | мус | |
| 166 | smoke | *tuman | buruo | ış | tüdün, ıs | tüdün, tüdin, ïš | ыш, тӱдӱн | |
| 167 | fire | *ōt | uot | ot | ot | ot | от | ut¹ |
| 168 | ash | *kül | kül | xül | kül | kül, gül | кӱл | |
| 169 | to burn | *tam- | umay*, umat*, uotta* | kıvar, örttenir | köyerğe | küy | кöй | |
| 170 | road | *yōl | suol | oruk | çol | tʹol, čol, dʹol, yol | чол | y¹ul¹ |
| 171 | mountain | *tāg, *k(i)aya | qaya | dag | tağ | tag | тағ | t¹ǧ |
| 172 | red | *kïŕïl | kıhıl | kızıl | xızıl | kïsïl, kïzïl | қызыл | q̊²izl¹ |
| 173 | green | *yāĺïl | küöq | nogaan* | (ot) kök, noğan, çazıl | čažïl, dʹažïl | чажыл | |
| 174 | yellow | *siarïg | arağas, saharqay | sarıg | sarığ | sarï, saarï | сарығ | s¹r¹ǧ |
| 175 | white | *ürüŋ, *āk | ürüñ, mağan | ak | ax | ak | ақ | aq, ür²üŋ |
| 176 | black | *kara, *qara | qara | kara | xara | kara | қара | qr¹a |
| 177 | night | *kēče | tüün | dün | tün, xaraa | tün | тӱн | t²ün² |
| 178 | day | *kün | kün | xün | kün | kün | кӱн, кӱндӱс | kün², k̥ün²t²z |
| 179 | year | *yāĺ, *yïl | sıl, jıl | çıl | çıl | čïl, yïl, dʹïl, čaš, dʹaš | чыл | y²il¹ |
| 180 | warm | *yïlïg | sılaas | çılıg | çılığ | yïlïg, čïlu, dʹïlu, čïlïg | чылығ | |
| 181 | cold | *sogïk | mülüün, tımnıı | sook | soox | suuk | сооқ | |
| 182 | full | *tōl- | toloru | dolu | toldıra | tola, tolo | толдура | |
| 183 | new | *yaŋï | saña | çaa | naa | čanʺï, dʹanʺï, dʹaa, yaa | наа | |
| 184 | old | *es-(kü) | erge, kırjağas* | ergi, kırgan* | irgi, kirì* | karïgan, eski | эски | |
| 185 | good | *edgü | ücügey, ütüö | eki | çaxsı | čakšï, tʹakšï, yakšï, dʹakšï | чақшы | d²gü |
| 186 | bad | *yaman | kuhağan, jaabı | bak, bagay | xomay, çabal | nemen, yaman, nʹaman, dʹaman | чабал | y¹b¹l¹q, y¹b¹z |
| 187 | rotten | *čẹr | sıtıybıt | irik, çıdıg | çızığ, çızaan*, ìrìk* | irik, čirik | ирик | |
| 188 | dirty | *kir | kirdeeq, badaraan | xirlig, boktug | kirlig, purtax | kirlig | кирлиг | |
| 189 | straight | *tüŕ | könö | dort, xönü | köni | tüs | тӱс | |
| 190 | round | *yum, *tom, *deg, *dög, *dog | tögürük | tögerik, tırıkı | toğılax, tegilek, terpek | toglak, togolok | тоғалақ | |
| 191 | sharp (as a knife) | *yiti | sıtıı | çidig, ötkür | çitig | ötkür | чидиг, уштығ | |
| 192 | dull (as a knife) | | sıppaq | dögey, şaptı, mugur | omas | ötpös | алығ | |
| 193 | smooth | *tekiŕ | deqsi | deski, tas | tüs | tüs | сылағай, айғы | |
| 194 | wet | *ȫl | inceğey, uulaaq, siikteeq | öl, şık, möön, şal | öl | su, sug, sü | öл | |
| 195 | dry | *kūrïk | kuraanaq | kurgag | xuruğ | kurug | қуруғ | |
| 196 | correct | *kẹr-tü | söp, söptööq, taba | şın, ılaptıg | sın, orta | šin | шынап | |
| 197 | near | *yạguk | cugas | çook | çağın | tʹagïn | чағын | y¹ǧq̊¹ |
| 198 | far | *uŕak | ıraaq | ırak | ırax | ïrak | ырақ | ir¹q |
| 199 | right | *oŋ | uña | oñ | oñ | onʺ | оң | |
| 200 | left | *sōl | qañas | solagay | sol | sol | сол | |
| 201 | at | | -га/-ҕа | -да/-де, -та/-те | -да/-де/-та/-те | -да/-де | ӱстӱнде | üza |
| 202 | in | *-de | ihiger | -да/-де, -та/-те, iştinde | -да/-де/-та/-те | -да/-де | иштинде | |
| 203 | with | *bile | kıtta, kıtarı | -bile, -bile kadı/katay | | bïla | қапшыра | |
| 204 | and | | uonna | bile, bolgaş, baza | daa, taa | la, le, vla, vle, да/де | пазоқ | |
| 205 | if | *-sa | buollağına, öskö | -за/-са, -зе/-се, bolza, bir eves* | | -за/-зе | эде полза | |
| 206 | because | *üčün, *učun | ihin* | çüge deerge, ooñujun | | ušun | анаң аара | |
| 207 | name | *āt | aat | at | at | at | ат | |