Ama Ata Aidoo

Ama Ata Aidoo
Minister for Education (en) 1982 - 1983
Bizitza
Jaiotza	Abeadzi Kyiakor (en) , 1942ko martxoaren 23a
Herrialdea	Ghana
Lehen hizkuntza	fantera
Heriotza	Akkra, 2023ko maiatzaren 31 (81 urte)
Heriotza modua	berezko heriotza: eritasuna
Hezkuntza
Heziketa	University of Ghana (en) Artean graduatu : ingeles Wesley Girls' High School (en) (1961 - 1964)
Hizkuntzak	ingelesa fantera
Jarduerak
Jarduerak	poeta, eleberrigilea, antzerkigilea eta politikaria
Lantokia(k)	Zimbabwe
Enplegatzailea(k)	Brown Unibertsitatea
Lan nabarmenak	ikusi Our Sister Killjoy (en) Anowa (en) No Sweetness Here (en) Birds The Dilemma of a Ghost (en) Changes: A Love Story (en) Diplomatic Pounds and Other Stories (en)
Jasotako sariak	ikusi Commonwealth Writers' Prize
Sinesmenak eta ideologia
Alderdi politikoa	Provisional National Defence Council (en)

Ama Ata Aidoo, jaiotzez Christina Ama Aidoo (Abeadzi Kyiakor; Ghana, Afrika, 1942ko martxoaren 23a - Akkra, 2023ko maiatzaren 31) afrikar idazlea izan zen. Eleberriak eta antzezlanen egilea. Literatur sari ugari irabazi zituen, 1992ko Commonwealth Saria barne. Mbaasen ("emakumeen gaiak" esan nahi duena) erakundeko zuzendari exekutiboa izan zen, Afrikako emakume autoreak ikusarazteko lan egiten duen erakundea.

Biografia

Christina Ama Aidoo Fantien errege etxean hazi zen eta Bigarren Hezkuntza egitera Cape Coasten zegoen Wesleyko andereñoentzako ikastetxera (Wesley Girls' High School) bidali zuten 1961etik 1964ra. Ondoren, Ghanako Unibertsitatean lizentziatu zen ingeles hizkuntzan. Graduatu ostean, Kaliforniako Stanford Unibertsitatean Idazlan Sortzailearen beka bat lortu zuen. 1964an idatzi zuen bere lehen antzezlana, Fantasmaren dilema (The Dilemma of a Ghost), eta urtebete geroago argitaratu zuen Longman argitaletxeak.

Bere karrera literarioaz gain, Aidoo Hezkuntza ministro izendatu zuten 1982an. 18 hilabete geroago ostera, kargua utzi egin zuen. AEBetan, Ingalaterran, Alemanian eta Zimbabwen bizi izan zen eta irakasle lanetan jardun zuen. Irakasle bisitaria izan zen Afrikako Ikasketen Departamentuan, Brown Unibertsitatean.

Idazle ibilbidea

Ama Ata Aidooren lanak Mendebaldeko zibilizazioaren eta haren gaineko ikuspuntu afrikarraren arteko tentsioaren gaia ukitzen du. Bere pertsonaietako asko andreen rol estereotipoari desafio egiten dioten emakumeak dira. Gainera, olerkari ospetsua da eta haurrentzako hainbat liburu idatzi ditu. Bere lanik ezagunenetako bat Our Sister Killjoy da (1977), bertan, Alemanian ikasteko beka bat jasotzen duen neska afrikar baten istorioa eta bertan bizi duen egoera zaila kontatzen ditu. Horrek Europan dagoen diaspora beltzari eta kolonialismoaren ondorioei buruz hausnartzeko balio dio, bereziki emakumeei buruzkoak, bere obretako benetako protagonistak emakumeak baitira.

Florence Strattonen hitzetan eta Maria Friasek Ama Ata Aidoori egindako elkarrizketan jasotzen duenaren arabera, idazlearen obran errepikatzen diren gaiak honako hauek dira; "ezkontza, amatasuna, mendekotasun ekonomikoa eta emozionala, emakumeen hezkuntza, haien bazterketa ekonomiko eta politikoa eta zapalkuntzaren aurrean duten erresistentzia".

Hainbat literatur sari irabazi zituen, tartean Mankomunitateko Idazleen Liburu Onenaren Saria 1992an Aldaketak (Changes, 1991) eleberriagatik, non Afrikako emakumearen inguruko topikoetatik aldentzen diren emakumeen hainbat istorio biltzen dituen.

Lanak

• The Dilemma of a Ghost, (1964)
• Anowa (1970)
• No Sweetness Here: A Collection of Short Stories (1970)
• Our Sister Killjoy (1977)
• Someone Talking to Sometime (1986), poema sorta
• The Eagle and the Chicken, (1986)
• Birds and Other Poems, (1988)
• Changes: A Love Story, (1991)
• An Angry Letter in January (1992), poesia.
• The Girl Who Can and Other Stories (1997)
• Diplomatic Pounds & Other Stories (2012)

Erreferentziak

• Datuak: Q298224