Autobiografia

Autobiografia pertsona batek bere bizitzari buruz egiten duen idatzizko narrazioa da. Biografia bezala, literatura generotzat jotzen da. Autobiografia mota bat dira oroitzapenak izenekoak, non idazleak bere bizitzako kontu eta pasarte intimoak kontatzen dituen.

Autobiografia kontzeptua

Autobiography hitza, ingelesez, neologismo kulto bezala Ingalaterran, XIX. mendearen hasieran agertu zen. Dena dela, ez dago garbi zein izan erabili zuen lehendabizikoa. Batzuen ustez, lehena 1809ko artikulu batean Robert Southey poeta izan zen. Georges Gusdorf frantses kritikariaren arabera, hitza Friedrich Schlegel filosofoak erabili zuen lehen aldiz, 1798an idatzitako testu batean.^[1] Agustin Hiponakoaren Confessiones liburua idatzitako lehendabiziko autobiografia bezala ezagutzen da, bestetik.

Autobiografia ospetsu batzuk

Agustin Hiponakoa (351-430). Confessiones
Abd Al·lah ibn Buluggin (XI. mende), Memoriak
Leon Battista Alberti (1404-1472) Autobiografia
Benvenuto Cellini (1500-1571). Bizitza
Alonso de Contreras (1582-1641). Nire bizitzaren diskurtsoa
Teresa Ávilakoa (1592-1641). Bizitzaren liburua
Louis de Rouvroy, Saint Simon dukea (1675-1755). Memoriak
Diego de Torres Villarroel (1694-1770). Bizitza
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778). Aitorpenak
Giacomo Casanova (1725-1798). Nire bizitzaren historia
Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832). Poesia eta egia
François-René de Chateaubriand (1768-1848). Hilobiko memoriak
Stendhal (Marie-Henry Beyle) (1783-1842). Henry Brularden bizitza
José Zorrilla (1817-1893). Antzinaroko oroimenak
Lev Tolstoi (1828-1910). Haurtzaroa, nerabetasuna eta gaztetasuna
André Gide (1869-1951). Egunerokoa
Gaziel (Agustí Calvet Pascual, 1887-1964). Tots els camins duen a Roma
Josep Maria de Sagarra (1894-1961). Memòries
Josep Pla (1897-1981). El quadern gris
César González Ruano (1903-1965). Mi medio siglo se confiesa a medias
Frank McCourt (1930–2009). Angelaren errautsak.
Benjamin Franklin (1706–1790). Autobiografia
Thomas De Quincey (1785-1859). Opiofago ingeles baten aitortzak.
Robert Graves (1895-1985). Agur hori guztiari. Autobiografia bat.
Primo Levi (1919-1987). Hau gizon bat baldin bada.
Paul Bowles (1910-1999). Gelditu gabe.
Pablo Neruda (1904-1973). Confieso que he vivido: Memorias eta Para nacer he nacido.
Ingmar Bergman (1918-2007). Linterna magikoa.
Santiago Ramón y Cajal (1852-1934). Ene bizitzaren oroimenak.
Carlos Barral (1928-1989). Memoriak.
Gabriel García Márquez (1927-2014 ). Vivir para contarla.
Charles Darwin (1809-1882). Autobiografia.
Pio Baroja (1872-1956). Desde la última vuelta del camino.
Rafael Alberti (1902-1999). La arboleda perdida.
Elias Canetti (1905-1994). Mihia aske.
Lorenzo da Ponte (1749-1838). Memoriak.
Gertrude Stein (1874-1946). Alice Toklasen autobiografia.
Thomas Edward Lawrence (1888-1935). Jakinduriaren zazpi zutabe.
Jean-Paul Sartre (1905-1980). Hitzak.
Bertrand Russell (1872-1970). Autobiografia
John Dos Passos (1896-1970), Urte ahaztezinak.
Ernest Hemingway (1899-1961), Paris festa bat zen
Arturo Barea (1897-1957), La forja de un rebelde I, II eta III.
Helen Keller (1880-1968), Nire bizitzaren historia
Malcolm X (1925-1965), Malcolm Xen autobiografia, Alex Haleyren laguntzaz.