Germania (liburua)

Germania
	II. mendeko Erromatar Inperioa eta Germaniaren irudia, bertan Tazitok deskribatutako hainbat germaniar herri adierazita daude.
Datuak
Idazlea	Kornelio Tazito (96. urtea)
Generoa	kronika
Jatorrizko izenburua	De Origine et situ Germanorum
Hizkuntza	latina
Herrialdea	Erromatar Inperioa

Germania (jatorrizko latinezko izenburua: De Origine et situ Germanorum, euskaraz Germaniarren Jatorria eta kokapenari buruz) 98 urtealdera Kornelio Tazito erromatar etnografoak idatzitako idazlana da. Bertan, Erromatar Inperioaren mugetatik at bizi ziren germaniarren deskribapena egiten da.

Tazitok ez zuen inoiz Germania bere begiz ezagutu, hortaz idazlana eta deskribapenak burutzeko eskura zituen garaiko iturrietaz baliatu zen, ondorioz datu batzuetan errepikatu egin zen, datu horiek ere idazlana argitaratu eta denbora igaro aldatzen joan zirelarik. Gaur egungo Ronald Syme historialariaren ustez, idazlan honetako datu gehienak Plinio Zaharrak izatzitako Bella Germaniae ("Germania Zaharra") idazlanetik kopiatuak leudeke. Beste iturri eta historialarien aranbera Julio Zesarren Commentarii de Bello Gallico ("Galiako Gerren Iruzkinak"), Estrabon, Diodoro Sikulo, Posidonio eta Publio Aufidio Bassoren idazlanetatik hartutako datuak omen dira, bai eta antzinaroan Rin eta Danubioko lies edo mugak igaro zituzten militar eta merkati nahiz Erroman bizi ziren germaniar mertzenarioen aipamenak.

Codex Aesinas

Mende luzeetan idazlan honen ale guztiak Erdi Aroan desagertuak izan zirela uste izan zen. Baina 1902an Italiako Jesi hiriko Aurelio Guglielmi Balleani kondearen liburutegi pribatuan idazlanaen kopia bat topatu zen, Codex Aesinas delakoa, ustez Bizantzioko Inperioko liburuzain edo kronikariek burutako jatorrizko idazlanaren kopia omen da. 1936an Nazismoak antzinako germaniarrak eta alemaniarren arteko lotura aurkitu asmoz idazlan honi garrantzia handia ematen zionez, Hitlerrek Mussoliniri Jesin topatutako eskuizkribua eman ziezaion eskatu zion, baina Mussolinik hasiera batean baietza eman arren, ondoren italiaren artean erabaki hura desatsegina izan zitekela ikusi eta iritziz aldatu zen. 1944an SSko destakamentu bat Anconatik hurbil dagoen Fontedamoko Balleanitarren jauregira eskuizkribua topatzeko asmoz bidalia izan zen. Han ez topatzean, Balleani familiaren beste jabetzetan ere bilatutzen saiatu ziren, baina ez zuten hura topatzea lortu, eskuizkribua Jesiko jauregiaren sotoan baitzegoen.

1994an eskuizkribua Erromako Italiako Liburutegi Nazionalari saldua izan zen, gaur egungo bertako bere kokaleku erreferentzia Cod. Vitt. Em. 1631.11.1 delarik.

Eragina germaniar naziogintzan

1470ean Kornelio Tazitoren Germania liburua berraurkitu zen. Liburu horrek germaniar izaeraren berrosaketa ekarri zuen, bereziki garai horretako eta XVI. mendeko humanisten ikuspegitik. Germaniako Erromatar Inperio Santua Erromako Inperioaren eta germaniarrak Troiako gerrako exiliatuen talde mitiko baten ondorengo gisa ikusi beharrean, germaniarrak Gizon Basatiaren ondorengo gisa agertzen ziren. Conrad Celtisek eta Ulrich von Huttenek kontzeptua nazionalizatu zuten eta germaniar hiritarrean bilakatu zuten, benetako edo lehenengo germaniarra (ur-germaniarra)^[1]. Aeneas Silvius Piccolominik (Pio II.a izango zena) gutun bat idatzi zuen testua aipatuz eta germaniarrak irainduz, baina irain horretatik abiatuz ondoren germaniar nazioaren irudia izango zena sortu zuen, garai horretarate zegoen hiriarekiko atxikimendutik haratago. Conrad Celtesek ideia hori hartu zuen eta germaniar Gizon Basati izaera goraipatu zuen, nazio sortzeko^[1]. Celtesen ustez, germaniarrak odol garbikoak ziren, bertan betidanik bizi izan zirenak, Germaniak azaltzen zuen Gizon Basati horien ondorengoak, zehazkiago Demogorgonaren ondorengoak^[2].

Celtes jarraituz, Heinrich Bebel folkloristak (1472-1518) germaniarren jatorrian Herkules bera jarri zuen Quod Germani sunt indigenae lanean^[3]. Bebel eta Celtesen lanaren helburua Maximiliano I.a Habsburgokoak Herkules bere arbaso gisa izendatzea zen; sueboen eta germaniar herrien arbaso mitiko horrekin gizaki basatia eta germaniarra lotuta zeuden^[1]. 1492an Maximiliano Hercules Germanicus gisa agertzen da irudi batean^{[oh 1]}, aldi berean Habsburgotarren arranoa eta Lernako hidra erakutsiz; armak ere baditu, etorkizuneko armarrietako irudien oinarria^[1].

Maximiliano I.aren ondorengoa Karlos V.a Germaniako Erromatar Inperio Santukoa izan zen. Berak ere bere genealogia aldarrikatzeko Karlomagno bera jarri zuen. Vita et Gesta Karoli Magni liburuaren azalean bere burua eta Karlomagno agertzen ziren, bigarrena tunika batekin, eta Gizon Basatiaren atributuekin, germaniar zein kristau arbasoak izendatuz. Karlomagno aldi berean Herkules estilizatu eta germaniar gisa erakutsiz, historia erretrospektiboki aldatzen zen, germaniarren izaera berria indartuz. Gizon Basatiaren irudi modernoa eta antzinako germaniarrak berdinduz, heraldikan pisua izango zuen irudia sortu zen, honela^[1]. Tradizio honek garrantzia izan zuen modernitatean, eta beste enperadore eta errege-etxe batzuek ere erabili zuten, adibidez, Henrike III.a Nafarroakoa Hercule Gaulois gisa aurkeztu zen eta Nafarroako etxearen eta Herkulesen arteko genealogia egin zuten^[4].

Maximiliano Hercules Germanicus gisa.
Vita et Gesta Karoli Magni liburuaren azala. Karlomagno Gizon Basati gisa agertzen da.
Lutero Hercules Germanicus gisa.
Henrike III.a Nafarroakoa Hercule Gaulois gisa.

Erreferentziak

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan: ez da testurik eman :4 izeneko erreferentziarako
↑ (Ingelesez) Parks, George B.. (1961/ed). «Gerald Strauss. Sixteenth-Century Germany: Its Topography and Topographers. Madison: University of Wisconsin Press, 1959. viii+197 pp. $5.» Renaissance News 14 (1): 30–32. doi:10.2307/2857231. ISSN 0277-903X. (Noiz kontsultatua: 2020-08-02).
↑ (Alemanez) Tiedemann, Hans Heinrich Louis Max. (1913). Tacitus und das Nationalbewusstsein der deutschen Humanisten, Ende des 15. und Anfang des 16. Jahrhunderts, Inaugural-Dissertation ... von Hans Tiedemann, .... E. Ebering (Noiz kontsultatua: 2020-08-02).
↑ Heckscher, W. S.; Seznec, Jean; Sessions, Barbara F.. (1954-12). «The Survival of the Pagan Gods; the Mythological Tradition and its Place in Renaissance Humanism and Art» The Art Bulletin 36 (4): 306. doi:10.2307/3047583. ISSN 0004-3079. (Noiz kontsultatua: 2020-08-02).

Bibliografia

Anderson, J.G.C. (ed.), Germania; (Oxford, Clarendon Press, 1938)
Azurmendi, Joxe (2023): "Tazito eta germanismoa" in Europa bezain zaharra, Andoain, Jakin. 169-188 or.
Dorey, T.A.. 'Agricola' and 'Germania', in Tacitus (London, Routledge and Kegan Paul, 1969) (Studies in Latin Literature series)
Gudeman, Alfred. The Sources of the Germania of Tacitus, in Transactions and Proceedings of the American Philological Association, Vol. 31. (1900), pp. 93–111
Schama, Simon, 1995. Landscape and Memory 2.i "The hunt for Germania"
Ronald Syme, Tacitus, vol. 1 (Oxford, Clarendon Press, 1958)

Kanpo estekak

Datuak: Q428114
Multimedia: Germania (Tacitus) / Q428114

Aipuaren errorea: <ref> tags exist for a group named "oh", but no corresponding <references group="oh"/> tag was found

[:4-1] Aipuaren errorea: Konpondu beharreko erreferentzia kodea dago orri honetan: ez da testurik eman :4 izeneko erreferentziarako

[2] (Ingelesez) Parks, George B.. (1961/ed). «Gerald Strauss. Sixteenth-Century Germany: Its Topography and Topographers. Madison: University of Wisconsin Press, 1959. viii+197 pp. $5.» Renaissance News 14 (1): 30–32. doi:10.2307/2857231. ISSN 0277-903X. (Noiz kontsultatua: 2020-08-02).

[3] (Alemanez) Tiedemann, Hans Heinrich Louis Max. (1913). Tacitus und das Nationalbewusstsein der deutschen Humanisten, Ende des 15. und Anfang des 16. Jahrhunderts, Inaugural-Dissertation ... von Hans Tiedemann, .... E. Ebering (Noiz kontsultatua: 2020-08-02).

[5] Heckscher, W. S.; Seznec, Jean; Sessions, Barbara F.. (1954-12). «The Survival of the Pagan Gods; the Mythological Tradition and its Place in Renaissance Humanism and Art» The Art Bulletin 36 (4): 306. doi:10.2307/3047583. ISSN 0004-3079. (Noiz kontsultatua: 2020-08-02).

[1]

[2]

[3]

[oh 1]

[4]