Labraza

Labraza
	Euskal Herria
	Labrazaren ikuspegia
Kokapena
Herrialdea	Araba
Udalerria	Oion
Geografia
Koordenatuak	42°34′N 2°25′W / 42.57°N 2.42°W
Garaiera	670 m

Labraza Arabako hegoaldeko herri eta kontzeju bat da, Oion udalerrikoa. Hiribildu harresiduna da. Oiondik gertu dago, Nafarroa Garaiarekiko mugan.

Historia

Erdi Aroko herria da. Antso VII.a Nafarroakoak forua eman zion 1196. urtean eta San Cristobal de Labraza izena jaso zuen. Gaztelu bati buruzko dokumentazioa dago, tartean tenenteen izenak, nahiz eta gaur egun gazteluaren arrastorik ia ez dagoen. Egungo herrigunean geratzen dira hormatal eta dorrearen aztarnak bakarrik, Goiko Plazan, etxez inguratuta. Antza, gazteluaren inguruan eraiki zen herria.

1461ean, Guardiarekin batera, Gaztelako Erresuman sartu zen. 1501eko abuztuaren 14an Arabako Ermandadean sartu zen.

Gaur egun, 1977ko martxoaz geroztik Labraza eta Gorrebusto udalerriak Oiongo udalerrian sartu zituzten, eta kontzeju bihurtu.

1996ko martxoaren 21ean, Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailak Labrazako eremu arkeologikoa Euskal Autonomia Erkidegoko Kultura Ondarearen Inbentario Nagusian sartu zuen, monumentu multzo kategorian sailkatutako kultura ondasun gisa.

2008ko ekainaren 13an Hiri Harresidunen Nazioarteko Bilguneak ematen duen saria lortu zuen.

Demografia

Labrazako biztanleria

Ondasun nabarmenak

Done Mikel eliza, XV. - XVI. mendeetakoa.
Errukiaren Ama Birjinaren baseliza.
Mairuaren Iturria.

Harresiak. Labraza harresiz inguratutako hiribildua da, gaztelu baten inguruan zegoena, gaur egun harresiaren aztarnak daude erdi aldean. Harresiak pixkanaka babeserako elementuak galduz joan da, baina hala ere oraindik badaude zenbait dorre eta hormatal. Hormaren alde bietara harearrizko pilare lodiak daude, hauek material pobreagoekin bete ziren arren. Hasierako baoetatik gaur egun dorreen saeterak eta komunikazio baoak baino ez dira kontserbatzen, horietako asko itxita daudelarik. Hegoaldeko dorrean itsatsitako matakana ere kontserbatzen da eta elementurik interesgarriena da. Beste dorreetatik oso nabaritua dago, besteengandik oso urrun dagoelako eta lau aldeetatik itxita dagoelako. Hiribilduko etxeak harresiaren barru aldeko hormataletara itsatsiz joan dira, eta hego zein ekialdeko aldeetan, etxeetarako sarrera harresitik edo barruko kaleetatik egin daiteke. Labraza Euskal Herrian dagoen hiribildu-gotorleku txikiena da. Harresien izaera arkaikoak, hormetan dituen Erdi Aroko aztarnekin eta itsatsitako etxeek jasan duten garapenagatik, hiribildu hau Araban muino gainean altxatutako hiribildurik esanguratsuena bihurtzen du.

Garraioa

Araba Bus sareko lineak zerbitzua ematen dio herri honi:

Araba Bus

Zerbitzua	Hasiera	Ibilbidea	Amaiera ⁠
8	Logroño (geltokia)	Logroño (Portales) • Oion (industrialdea) • Oion • Moreda Araba • Labraza • Gorrebusto • Ekora • Binasperi • Lantziego • Kripan • Bilar	Guardia

Herriko festak

Errege Magoen kabalkada: urtarrilaren 5ean.
San Anton bezperako sua: urtarrilean, San Anton egunaren bezperan. Ordu arte izandako gaitz guztiak atzean utzi eta suaren alboan purifikatzea da ekitaldiaren asmoa. Sua amaitzean, patatak, hirugiharrak, txorizoak eta bestelako jakiak erretzen dituzte txingarretan. Gero, jan egiten dituzte, ardoarekin lagunduta. Badirudi ohituraren jatorria Erdi Aroko izurrietan dagoela. 1970eko hamarkadan ohitura pixkanaka galdu zen, jende asko hirietara bizitzera joan zelako; baina 1996tik aurrera tradizioa berreskuratu zuten, Antso VII.a Nafarroakoak emandako foruaren urteurrena ospatu zuten urtean, hain zuzen.^[1]
San Fausto erromeria, Bujandara igoera: maiatzean.
Ama Birjinaren jaiak: abuztuan.
Done Mikel, Labrazako zaindaria: irailean.

Labrazar ospetsuak

Carlos Sáinz de la Calzada, (1917-?), Gerra Zibilean erbesteratutako geografoa eta ikerlaria.
Arturo Sáenz de la Calzada (1907-2003), aurrekoaren anaia, arkitektoa.

Galeria

Errukiaren Ama Birjinaren baseliza.
Herriko etxe zahar bat.
Labraza elurtua.
Labrazako txokoa.jpg

Erreferentziak

↑ «Penak erre dituzte Labrazan» Alea.eus (Noiz kontsultatua: 2022-01-17).

Edukiaren zati bat monumentu hau sailkatutako kultura-ondasun izendatzen duen lege testutik hartu da. Izan ere, testua jabari publikokoa da eta ez du jabetza intelektualik, Espainiako Jabetza Intelektualaren Legeko 13. artikuluan xedatu denez (Espainiako Aldizkari Ofiziala, 97. zenbakia, 1996-04-22).