Lur arraro

Lur arraroak (edo lantanidoen seriea)^[1], IUPACen arabera, hamabost lantanoideek, eskandioak eta itrioak osatzen duten multzoa da^[2]. Azken biak multzo honetan sartzen badira, lantanoideak agertzen diren mea-biltegi beretan agertzen direlako da.

Lur arraroak 1787 aurkitu zituen lehen aldiz Karl Arrheniusek, iterbita izeneko mineral beltza (gadolinita izenarekin ere ezagutzen dena) aurkitu zuenean Suediako Ytterby herrian^[3].

"Lur" terminoa oxidoei deitzeko modu zaharkitua da; elementu horiek aurkitu zirenean, XIX. mendearen hasieran, orduko lingua franca zen frantsesezko terre hitzaren itzulpena da. "Arraro" deitu zitzaien horietako zenbait oso urriak zirela uste izan zelako. Haatik, elementu hauek, izatez, aski arruntak dira Lurrazalean (oso ezegonkorra den prometioa salbu). Multzo honetako elementurik ugariena, zerioa alegia, 688 ppm-ko kontzentrazioan dago Lurrazalean, hau da, 25. elementurik arruntena da eta beruna baino arruntagoa da. Elementu "arrarorik" bakanena ere, lutezioa, urrea baino 200 aldiz ugariagoa da.

Erreferentziak

↑ Euskalterm: [Hiztegi terminologikoa] [2009]
↑ Edited by N G Connelly and T Damhus (with R M Hartshorn and A T Hutton), ed. (PDF) Nomenclature of Inorganic Chemistry: IUPAC Recommendations 2005. ISBN 0-85404-438-8. (Noiz kontsultatua: 2007-12-17).
↑ Gschneidner KA, Cappellen, ed. «1787-1987 Two hundred Years of Rare Earths» Rare Earth Information Center, IPRT, North-Holland IS-RIC 10.

Kanpo estekak

Datuak: Q190444
Multimedia: Rare earth elements / Q190444

[1] Euskalterm: [Hiztegi terminologikoa] [2009]

[2] Edited by N G Connelly and T Damhus (with R M Hartshorn and A T Hutton), ed. (PDF) Nomenclature of Inorganic Chemistry: IUPAC Recommendations 2005. ISBN 0-85404-438-8. (Noiz kontsultatua: 2007-12-17).

[3] Gschneidner KA, Cappellen, ed. «1787-1987 Two hundred Years of Rare Earths» Rare Earth Information Center, IPRT, North-Holland IS-RIC 10.

[1]

[2]

[3]