Miguel Mihura
| Miguel Mihura | |
|---|---|
| Bizitza | |
| Jaiotza | Madril, 1904ko uztailaren 21a |
| Herrialdea | |
| Bizilekua | Madril |
| Heriotza | Madril, 1977ko urriaren 27a (73 urte) |
| Hobiratze lekua | Polloeko hilerria |
| Familia | |
| Aita | Miguel Mihura Álvarez |
| Hezkuntza | |
| Heziketa | Instituto San Isidro (en) |
| Hizkuntzak | gaztelania |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | kazetaria, idazlea eta gidoilaria |
| Lan nabarmenak | ikusi
|
| Kidetza | Real Academia Española |
| Genero artistikoa | dramaturgia antzerkia |
Miguel Mihura Santos (Madril, 1905eko uztailaren 21-ibidem, 1977ko urriaren 28) idazle, komediagile eta kazetari espainiarra. Absurdoaren eta umorezko antzerkian lan garrantzitsuak egin zituen. Ideologikoki falangista, Donostiarekin lotura berezia izan zuen: bertako Polloe hilerrian lurperatuta dago.
Biografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Kasualitatez Donostian hil zen Miguel Mihura Álvarez aktorearen semea zen.[1] Batxilergoa, anaiarekin batera, Madrilgo San Isidoro ikastetxean ikasi zuen. Hamasei urtekin Rey Alfonso antzokian hasi zen lanean; han Muñoz Seca eta Carlos Arniches ezagutu zituen. Aita hil ondoren, 1925ean, ikasketak baztertu zituen buru belarri umorearen eta umore-aldizkarieten munduan murgiltzeko. Aldizkari desberdinetan kolaboratu zuen, besteak beste, Gutiérrez, Macaco, Buen Humor eta Muchas Gracias. 1920. hamarkadan kazetari moduan lan egin zuen. Urte horietan bohemio moduan bizi zen eta kafetegietan antolatzen ziren solasaldietan ezaguna egin zen. Garai horretan Tono, Edgar Neville eta Enrique Jardiel Poncela umore-idazleak ezagutu zituen; batez ere Jardiel Poncela bere estiloan eragin handia izan zuen.
Espainiako Gerra Zibila aurretik hasi zen idazten baina ospea berandu jaso zuen. Horrela, 1932an, Tres sombreros de copa idatzi zuen baina 1947 arte ez zen argitaratu eta 1952an taularatu zen. Lan hori Espainiako antzerkiaren benetako klasikoa da eta, zentzu askotan, absurdoaren antzerkia iragartzen du. 1952 urtean berean, lan horri esker, Antzerkigintzako Sari Nazionala jaso zuen.
Gerra Zibilean frankisten alde egin zuen. Behin Donostia konkistatuta, Madriletik ihes egin zuen eta bertan hartu zuen babesa.[2] Donostian La Ametralladora fronteko soldaduei zuzendutako umorezko aldizkari faxistaren zuzendaria izan zen; aldizkarian "Lilo" izengoitiarekin sinatzen zuen.
Gerra bukatuta Tajo aldizkarian «La Ametralladora» umorezko saila idatzi zuen. 1941ean La Codorniz aldizkarian idazten eta zuzentzen hasi zen; zuzendaria 1941tik 1944 arte izan zen.[3] 1950. hamarkadan Mihuraren estiloak aldaketa handi bat ezagutu zuen: umorearen gainetik satira eta kritika gailentzen dira. Aldaketa horren adibideak El caso de la señora estupenda eta A media luz los tres, biak 1953koak. Urte bat lehenago, 1952an, Bardem eta Berlangarekin Bienvenido, Mister Marshall filmean kolaboratu zuen.
1997an, urtero bezala oporrak Hondarribian egiten zituenean gaixorik jarri zen. Madrilera eraman zuten eta han hil zen, koma hepatiko baten ondorioz, 72 urte zituelarik. Ordurako Real Academia Españolaren K eselekurako izendatua zegoen, 1976an, baina sarrerako diskurtsoa irakurri aurretik hil egin zen.[4] Donostia lurperatu zuten, egileak horrela eskatuta.[5] Antza, bere hasierako nahia Hondarribian lurperatzea zen baina han oso garestia zela eta, azkenean Donostian hilobiratu zuten.[1]
Antzezlanak eta taularatze urteak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Komedia asko idatzi zituen, ospetsuenak Tres sombreros de copa, Maribel y la extraña familia eta Ninette y un señor de Murcia izanik.
- ¡Viva lo imposible! o el contable de lunas (1939).
- Ni pobre ni rico, sino todo lo contrario (1943).
- El caso de la mujer asesinadita (1946).
- Tres sombreros de copa (1952).
- Una mujer cualquiera (1953).
- El caso de la señora estupenda (1953).
- A media luz los tres (1953).
- El caso del señor vestido de violeta (1954).
- Tres citas con el destino (1954).
- ¡Sublime decisión! (1955).
- La canasta (1955).
- Mi adorado Juan (1956).
- Carlota (1957).
- Melocotón en almíbar (1958).
- Maribel y la extraña familia (1959).
- El chalet de madame Renard (1961).
- Las entretenidas (1962).
- La bella Dorotea (1963).
- Milagro en casa de los López (1964).
- Ninette y un señor de Murcia (1964).
- Ninette, modas de París (1966).
- La tetera (1965).
- La decente (1967).
- Sólo el amor y la luna traen fortuna (1968).
Sariak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Zinema Idazleen Zirkuloak hiru domeina eman zizkion:
- 1948:La calle sin sol. Gidoia originalena.[6]
- 1953:Bienvenido, Mister Marshall. Argumentu originalena.[7]
- 1960:Sólo para hombres. Gidoi onena.[8]
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ a b https://www.donostia.eus/ataria/web/polloe/bisitatzeko-puntua/-/asset_publisher/QGULO08pPoC8/content/24-panteon-mihura
- ↑ http://www.cervantesvirtual.com/obra-visor/miguel-mihura-tambin-fue-a-la-guerra-aunque-poco-0/html/0088b02e-82b2-11df-acc7-002185ce6064_3.html
- ↑ El País, 2011ko azaroaren 23.
- ↑ https://elpais.com/diario/1977/10/29/cultura/246927601_850215.html
- ↑ http://www.materialesdelengua.org/LITERATURA/HISTORIA_LITERATURA/MIHURA/mihura_docs/cronologia.pdf
- ↑ https://web.archive.org/web/20200526120714/http://www.cinecec.com/EDITOR/premios/palmares/1948.htm
- ↑ https://web.archive.org/web/20200801221235/http://www.cinecec.com/EDITOR/premios/palmares/1953.htm
- ↑ https://web.archive.org/web/20160124140903/http://www.cinecec.com/EDITOR/premios/palmares/1960.htm
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Miguel Mihura Polloe hilerrian.
- (Gaztelaniaz): Miguel Mihuraren testuak eta hari buruzko lanen bilduma.
- (Gaztelaniaz): Miguel Mihuraren biografia Cervantes Liburutegi Digitalean.
- (Gaztelaniaz):Miguel Mihura zineman.
| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q239249
Multimedia: Miguel Mihura / Q239249