1994
| Historio 19ma yarcento |
| Yardeki: 1900a • 1910a • 1920a • 1930a • 1940a |
| Yari: 1901 • 1902 • 1903 • 1904 • 1905 |
La yaro 1994 (MCMXCIV per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye saturdio segun Gregoriala kalendario. Ol esis la 994ma yaro di la duesma yarmilo, la 94ma yaro di la 20ma yarcento, e la 5ma yaro di la yari 1990a.
Eventi
[redaktar | redaktar fonto]- 16ma til la 22ma di julio - Parti ek granda kometo Shoemaker-Levy 9 kolizionas kontre Jupitero.
- 15ma di agosto - Teroristo "Shakalo" alias Ilich Ramirez Sanchez arestesas en Sudan. Ilu havis kontakti exemple kun Germana terorista grupo Baader-Meinhof.
- 6ma di februaro - En Finlando, Martti Ahtisaari elektesas prezidanto per 53,9 % ek la voti.
- 12ma di februaro - “La Krio” da Edvard Munch furtesas en Nacionala Galerio, en Oslo. La pikturo obtenesas retroe en mayo.
- 4ma di marto - Austria, Suedia e Finlando kontratas pri membresko en Europana Uniono.
- Marto - En Italia le dextra vinkas elekti. Un ek la vinkinti esas Silvio Berlusconi.
- 6ma di mayo - Rejino Elizabeth la 2ma di Unionita Rejio e Franca prezidanto François Mitterrand inauguras la tunelo sub l'Angla Kanalo inter Unionita Rejio e Francia.
- 21ma di julio - Tony Blair divenas prezidanto di Laborista-partiso.
- 29ma di agosto - Lasta Sovietiana trupi foriras Estonia e Latvia.
- 28ma di septembro - Pasajero-navo "Estonia" sinkas en Baltika Maro, e 852 homi dronas su.
- 9ma di oktobro - En Austria extremista-dextra "Libereso-partiso" sucesas en elekti, ma socialdemokrati e kristdemokrati prenos povo.
- 16ma di oktobro - En Finlando 56.9 % votas yes pri la membreso en Europana Uniono.
- 13ma di novembro - En Suedia 52,2% votas yes pri la membreso en Europana Uniono.
- 14ma di novembro - Reguloza treno-trafiko inter London e Paris komencas tra la Tunelo sub l'Angla kanalo.
- 28ma di novembro - Per 52,2% ek la valida voti, plebicito pri membresko che Europana Uniono Norvegia rezultas la vinko dil "no".[1]
- 30ma di novembro - Fairo che krozonavo MS Achille Lauro proxim la litoro di Somalia, produktas 4 morti e plusa 8 homi vuntida.
- 11ma di decembro - Rusa trupi atakas Chechenia por supresar volo di Checheni pri nedependo.
- 2ma di mayo - Ciklono en Bangladesh produktas 400 morti.
- 8ma di julio - Kim Il Sung mortas en Nord-Korea. Lia filiulo, Kim Jong Il asumas povo.
- 25ma di julio - Israel e Jordania deklaras en Washington DC, ke militala stando depos 1948 inter li finos.
- 6ma di septembro - Tajikistan adoptas lua nuna konstituco.
- 26ma di oktobro - Israel e Jordania paktas pri paco.
- 1ma di marto - Sudafrika transferas la suvereneso sur Walvis Bay a Namibia.
- 6ma di aprilo - L' aeroplano di prezidanto di Ruanda, Habyarimanaja, esas pafita infre super Kigali.
- 7ma di aprilo - Le Hutu komencas masakrar le Tutsi en Ruanda.
- 27ma di aprilo - En Sudafrika eventas l'unesma demokratial elekto, ube negra civitani anke povas votar.[2]
- 9ma di mayo - En Sudafrika Nelson Mandela divenas unesma nigra prezidanto.
- 3ma di julio - En l'unesma libera votado por prezidanto en Guinea-Bisau João Bernardo Vieira vinkas l'unesma baloto.
- agosto - Ter-tremo en Aljeria produktas 171 morti.
- 28ma di decembro - En Centrafrika aprobesas nova konstituco.
- 1ma di januaro - Kontrato pri libera-komerco di Nord-Amerika, nomizita NAFTA, efikeskas inter Usa, Kanada e Mexikia.
- 17ma di januaro - Eventas violentoza ter-tremo en Los Angeles, qua efektigas granda destruktado. Cirkume 3 000 personi vundesas e 20 000 plusa homi perdas sua hemi.
- februaro - En Usa, koldego e nivo produktas 140 morti.
- 12ma di junio - Nicole Brown Simpson e lua amikulo Ronald Goldman mortigesas en Los Angeles. La ludisto di Usan-futbalo O. J. Simpson akuzesas pri l'ago.
- 17ma di julio - Brazilia vinkas Italia en maxima puniso e ganas Mondala Kupo di Futbalo.
- 19ma di decembro - Valoro di Mexikiana peso krakas relate dolaro di Usa (de relato 3 : 1 til 10 : 1). Usa salvas Mexikia donante presto di 50 miliardi dolari.
- 19ma di septembro - Usa duktas milital operaco en Haiti por suplantar militisti per demokratiale elektita prezidanto Jean-Bertrand Aristide.
- 15ma di oktobro - Jean-Bertrand Aristide retrosendesas a la povo en Haiti.
- 2ma di julio - Kolumbiana futbalisto Andrés Escobar asasinesas pos arivo a hemlando, pro ke il nochizis un punto kontre lia esquado, en ludo dum la Mondala Kupo di Futbalo.
- 18ma di julio - Atako per bombo a sideyo di AMIA (mutual asociuro Israel-Arjentinia) en Buenos Aires produktas 84 morti.
- 3ma di oktobro - En Brazilia, Fernando Henrique Cardoso vinkas prezidantal elekto.
- 15ma til la 25ma di agosto - Trupi de Papua-Nova-Guinea okupas portuo, aeroportuo e la chef-urbo di Bougainville.
- 1ma di oktobro - Palau nedependanteskas.
Naski
[redaktar | redaktar fonto]- 9ma di januaro - Radek Faksa, Cheka hokeisto
- 11ma di januaro - Darya Voit, Rusa shakoludistino
- 1ma di februaro - Anna-Lena Friedsam, Germana tenisistino
- 19ma di februaro - Svetlana Tripapina, Rusa skermistino
- 23ma di februaro - Dakota Fanning, Usan aktorino
- 24ma di februaro - Ilia Ivashka, Bielorusa tenisistulo
- 24ma di februaro - Jessica Pegula, Usana tenisistino
- 1ma di marto - Justin Bieber, Kanadana kantisto
- 7ma di marto - Chase Kalisz, Usana natisto
- 15ma di marto - Georgia Taylor-Brown, Britanian atletino
- 16ma di marto - Tomáš Harkabus, Cheka hokeisto
- 22ma di marto - Aliaxandra Sasnovich, Bielorusa tenisistino
- 11ma di aprilo - Duncan Laurence, Nederlandana kantisto
- 22ma di aprilo - Yulia Karimova, Rusa sporta pafistino
- 30ma di aprilo - Štěpán Csamangó, Cheka hokeisto
- 6ma di mayo - Grace Min, Usana tenisistino
- 14ma di mayo - Pernille Blume, Dana natistino
- 15ma di mayo - Lara Stalder, Suisa hokeisto
- 16ma di mayo - Mihail Grigorenko, Rusa hokeisto
- 17ma di mayo - Nicolas Hlava, Cheka hokeisto
- 25ma di mayo - Aly Raisman, Usana gimnastikisto
- 31ma di mayo - Martin Bartoň, Cheka hokeisto
- 15ma di junio - Lee Kiefer, Usana skermistino
- 17ma di junio - Alihan Suleimanov, Rusa MMA-luktisto
- 1ma di julio - Chloé Paquet, Franca tenisistino
- 13ma di julio - Mariya Papova, Bielorusa basketbalistino
- 16ma di julio - Caroline Roméo, Franca tenisistino
- 25ma di julio - Natalija Stevanović, Serbiana tenisistino
- 8ma di agosto - Saikhom Mirabai Chanu, Indiana halterlevisto
- 15ma di agosto - Kosuke Hagino, Japoniana natistulo
- 16ma di agosto - Jesika Malečková, Cheka tenisistino
- 19ma di agosto - Nafissatou Thiam, Belga atletino
- 30ma di agosto - Nikita Tryamkin, Rusa hokeisto
- 1ma di septembro - Margarita Betova, Rusa tenisistino
- 13ma di septembro - Anna Schmiedlová, Slovakiana tenisistino
- 17ma di septembro - Stephanie Wagner, Germana tenisistino
- 20ma di septembro - Polina Leikina, Rusa tenisistino
- 23ma di septembro - Yerry Mina, Kolumbiana futbalisto
- 29ma di septembro - Halsey, Usana kantistino
- 10ma di oktobro - Ilya Miheyev, Rusa hokeisto
- 10ma di oktobro - Tereza Smitková, Cheka tenisistino
- 19ma di oktobro - Samra Rahimli, Azerbaijanana kantistino
- 23ma di oktobro - Magomedrasul Gasanov, Rusa MMA-luktisto
- 24ma di oktobro - Audrey Albié, Franca tenisistino
- 24ma di oktobro - Tereza Martincová, Cheka tenisistino
- 28ma di oktobro - Amy Zhu, Usana tenisistino
- 31ma di oktobro - Tamara Čurović, Serbiana tenisistino
- 9ma di novembro - Marine Partaud, Franca tenisistino
- 10ma di novembro - Andre De Grasse, Kanadan atletulo
- 15ma di novembro - Yekaterina Alexandrova, Rusa tenisistino
- 3ma di decembro - Bernarda Pera, Usana tenisistino
- 28ma di decembro - Anna Dementyeva, Rusa gimnastikistino
Morti
[redaktar | redaktar fonto]- 1ma di januaro - Cesar Romero, Kuban-Usana cinem-aktoro (n. 1907)
- 7ma di januaro - Phoumi Vongvichit, prezidanto di Laos (n. 1909)
- 17ma di januaro - Chung Il-kwon, chefministro di Sud-Korea (n. 1917)
- 22ma di januaro - Telly Savalas, Usan aktoro (n. 1924)
- 29ma di januaro - Yevgeni Pavlovich Leonov, Rus aktoro (n. 1926)
- 2ma di februaro - Marija Gimbutas, Lituanian-Usan arkeologiistino (n. 1921)
- 6ma di februaro - Joseph Cotten, Usan aktoro (n. 1905)
- 7ma di februaro - Witold Lutosławski, Polona kompozistulo (n. 1913)
- 9ma di februaro - Howard Martin Temin, Usana genetikisto, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (n. 1934)
- 11ma di februaro - Paul Feyerabend, filozofo (n. 1924)
- 12ma di februaro - Donald Judd, Usan artisto, minimalisto en piktado (n. 1928)
- 9ma di marto - Charles Bukowski, Usana skriptisto e poeto (n. 1920)
- 13ma di marto - Jacques Doucet, Franca piktisto (n. 1924)
- 22ma di marto - Walter Lantz, Usana designisto e filmifisto (n. 1900)
- 28ma di marto - Eugène Ionesco, Rumana skriptisto por teatro (n. 1909)
- 31ma di marto - Léon Degrelle, Belga politikisto, fondinto di fashista movado nomizita "rexismo" (n. 1906)
- 5ma di aprilo - Kurt Cobain, Usana muzikisto (Nirvana) (n. 1967)
- 6ma di aprilo - Juvénal Habyarimana, prezidanto di Ruanda (n. 1937)
- 6ma di aprilo - Cyprien Ntaryamira, prezidanto di Burundi (n. 1956)
- 7ma di aprilo - Golo Mann, Germana skriptisto e historiisto (n. 1909)
- 17ma di aprilo - Roger Wolcott Sperry, Usana neuropsikologiisto, Nobel-laureato (n. 1913)
- 22ma di aprilo - Richard Nixon, 37ma prezidanto di Usa (n. 1913)
- 1ma di mayo - Ayrton Senna, Brazilian automobilisto (n. 1960)
- 5ma di mayo - Mário Quintana, Braziliana skriptisto e tradukisto (n. 1906)
- 8ma di mayo - George Peppard, Usana cinem-aktoro (n. 1928)
- 10ma di mayo - John Wayne Gacy, Usana serial-asasinero (mortigita) (n. 1942)
- 10ma di mayo - Lucebert, Nederlandana piktisto (n. 1924)
- 19ma di mayo - Jacqueline Kennedy Onassis, ex-spozino di John F. Kennedy ed Aristoteles Onassis (n. 1929)
- 21ma di mayo - Giovanni Goria, chefministro di Italia (n. 1943)
- 29ma di mayo - Erich Honecker, ex-chefo di Est-Germania (n. 1912)
- 30ma di mayo - Ezra Taft Benson, prezidanto dil Eklezio di Iesu Kristo di Lasta-Dia Santi (n. 1899)
- 4ma di junio - Roberto Burle Marx, Brazilian arkitekto (n. 1909)
- 9ma di junio - Jan Tinbergen, Nederlandan ekonomikisto, Nobel-laureato pri ekonomiko (n. 1903)
- 14ma di junio - Henry Mancini, Usana kompozisto, pianisto e maestro (n. 1924)
- 22ma di junio - Otto Bradfisch, Germana ekonomikisto e kolonelo di SS (n. 1903)
- 2ma di julio - Andrés Escobar, Kolumbiana futbalisto (n. 1967)
- 8ma di julio - Kim Il Sung, chefo di Nord-Korea (n. 1912)
- 8ma di julio - Dick Sargent, Usan aktoro (n. 1930)
- 16ma di julio - Julian Schwinger, Usana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1918)
- 20ma di julio - Paul Delvaux, Belga piktisto (n. 1897)
- 29ma di julio - Dorothy Crowfoot Hodgkin, Britaniana kemiistino, Nobel-laureato (n. 1910)
- 4ma di agosto - Giovanni Spadolini, chefministro di Italia (n. 1925)
- 11ma di agosto - Peter Cushing, Angla aktoro (n. 1913)
- 14ma di agosto - Elias Canetti, Bulgara-Germana skriptisto (n. 1905)
- 18ma di agosto - Richard Laurence Millington Synge, Britaniana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1914)
- 19ma di agosto - Linus Pauling, Usana kemiisto, Nobel-laureato pri kemio en 1954 e pri paco en 1962 (n. 1901)
- 8ma di septembro - Sonia Martínez, Hispana prizentistino di televiziono (n. 1963)
- 11ma di septembro - Jessica Tandy, Britanian-Usana cinem-aktorino (n. 1909)
- 15ma di septembro - Moana Pozzi, Italian aktorino en pornografiala cinematografuri (n. 1961)
- 17ma di septembro - Karl Popper, Britaniana filozofo (n. 1902)[3]
- 27ma di septembro - Carlos Lleras Restrepo, prezidanto di Kolumbia (n. 1908)
- 30ma di septembro - André Michel Lwoff, Franca mikrobiologiisto, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (n. 1902)[4]
- 30ma di septembro - Roberto Eduardo Viola, prezidanto di Arjentinia (n. 1924)
- 7ma di oktobro - Niels Kaj Jerne, Dana-Angliana biologiisto, Nobel-laureato (n. 1911)
- 16ma di oktobro - Raúl Juliá, Portorikan aktoro (n. 1940)
- 20ma di oktobro - Burt Lancaster, Usan aktoro (n. 1913)
- 24ma di oktobro - Raúl Juliá, Porto-Rikan aktoro (n. 1940)
- 4ma di novembro - Sam Francis, Usana piktisto (n. 1923)
- 10ma di novembro - Carmen McRae, Usana kantistino di jazo (n. 1920)
- 18ma di novembro - Cab Calloway, Usana kantisto e muzikistulo (n. 1907)
- 25ma di novembro - Vladimir Zak, Ukrainana ludisto e entrenero pri shakoludo (n. 1913)
- 8ma di decembro - Tom Jobim, Braziliana kompozisto e muzikisto (n. 1927)
- 13ma di decembro - Antoine Pinay, chefministro di Francia (n. 1891)
- 25ma di decembro - Zail Singh, prezidanto di India (n. 1916)
Nobel-premiiziti
[redaktar | redaktar fonto]- Fiziko: Bertram N. Brockhouse, Clifford Glenwood Shull
- Kemio: George Andrew Olah
- Medicino: Alfred Goodman Gilman, Martin Rodbell
- Literaturo: Kenzaburo Oe
- Paco: Yasser Arafat, Shimon Peres, Ichak Rabin
- Ekonomiko: Reinhard Selten, John Forbes Nash, John Harsanyi
Referi
[redaktar | redaktar fonto]- ↑ 1994: Norway votes 'no' to Europe - Publikigita da BBC. Dato di publikigo: 28ma di novembro 1994. URL vidita ye 22ma di januaro 2009.
- ↑ South Africa’s first democratic elections - Publikigita da South African History Online. URL vidita ye 26ma di aprilo 2017. Idiomo: Angla.
- ↑ Karl Popper Biography - Publikigita da The Famous People. URL vidita ye 6ma di junio 2021.
- ↑ André Lwoff - Jewish Virtual Library - URL vidita ye 14ma di septembro 2016.