Halloween
| Halloween | ||
|---|---|---|
| Gevierd in | Ierland Verenigd Koninkrijk Verenigde Staten Canada | |
| Type | Dodenherdenking | |
| Datum | 31 oktober | |
| Verwant met | Allerheiligen | |
Halloween is een feestdag die vooral in Ierland, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Canada gevierd wordt.
Op 31 oktober verkleden kinderen zich en bellen als het donker wordt aan bij huizen in de buurt die versierd zijn met pompoenen en lichtjes en roepen trick or treat, waarbij de keuze wordt gegeven tussen een plagerijtje uithalen of iets lekkers (meestal snoep) krijgen. De bewoners geven de kinderen dan snoepjes. Jonge volwassenen gaan soms naar halloweenfeesten.
Geschiedenis
De naam "Halloween" is afgeleid van Hallow-e'en, oftewel All Hallows Eve (Allerheiligenavond), de avond voor Allerheiligen, 1 november.[1] In de Keltische kalender begon het jaar op 1 november, dus 31 oktober was oudejaarsavond. De oogst was binnen, het zaaigoed voor het volgende jaar lag klaar en dus was er even tijd voor een vrije dag, het Keltische Nieuwjaar of Samhain (uitspraak Saun, het Ierse woord voor de maand november).
Samhain was ook nog om een andere reden zeer bijzonder. De Kelten geloofden namelijk dat op die dag de geesten van alle gestorvenen van het afgelopen jaar terug kwamen om te proberen een levend lichaam in bezit te nemen voor het komende jaar.
Op het eiland Groot-Brittannië werd Halloween vooral door de Kelten gevierd. De geesten die uit dode mensen op zouden rijzen, werden aangetrokken door voedsel voor hen neer te leggen voor de deuren. Om echter de boze geesten af te weren droegen de Kelten maskers. Toen de Romeinen Groot-Brittannië binnenvielen, vermengden ze de Keltische traditie met hun eigen tradities, die eind oktober natuurlijk de viering van de oogst betroffen en ook het eren van de doden.
In de negende eeuw van de huidige tijdrekening stak een Europees christelijk gebruik de zee over en vermengde zich met het halloweenfeest. Op Allerzielen - 2 november - gingen in lompen gehulde christenen in de dorpen rond en bedelden om zielencake (brood met krenten). Voor elk brood beloofden ze een gebed te zeggen voor de dode verwanten van de schenker, om op die manier zijn bevrijding uit de tijdelijke straffen van het vagevuur te versnellen en zodoende zijn opname in de hemel te bespoedigen. Het "Trick or Treat" spelletje vindt wellicht daakopgtjwedq2gtr2wgygyaGYUHr zijn oorsprong.
In de Verenigde Staten maakte het feest vooral opgang in de tweede helft van de negentiende eeuw, toen grote groepen Ierse en Schotse immigranten het land binnenkwamen. In de VS dook toen de bekende jack-o'-lantern-pompoen op, die in de hele wereld wellicht het bekendste gezicht van Halloween is.
Jack-o'-lantern
Vooral bekend van Halloween zijn de uitgeholde pompoenen, die dienstdoen als lampionnen. Deze worden Jack-o'-lanterns genoemd.
Halloween in Nederland, België en Suriname en op Bonaire
In Nederland en België wordt er steeds meer aandacht besteed aan het halloweenfeest/Allerheiligenavond.[2] Dit gebeurt meestal in de vorm van langs de deuren gaan en snoep ophalen, halloweenfeesten en het versieren van huizen. Veel lagere scholen organiseren een zogenaamde trick-or-treat-tocht, waarbij de kinderen (veelal onder begeleiding van oudere) verkleed langs de deuren gaan. De bedoeling is om diegene die opendoet een beetje bang te maken. Vaak heeft de bewoner dan snoep in huis, waaruit de kinderen kunnen kiezen. De huizen die deelnemen, zijn herkenbaar door zichtbare halloweenversieringen. Sinds 1992 zijn deze artikelen in feestwinkels te verkrijgen en ze zijn een niet weg te denken handel voor deze groep winkels geworden. In sommige delen van Nederland en België is rond deze tijd het (van oorsprong rooms-katholieke) sint-maartensfeest, waar kinderen met lampionnen en met speciale sint-maartensliedjes de deuren langs gaan om snoep op te halen, populairder onder jongeren (van alle gezindten). In België en Nederland wordt Halloween ook gevierd in pretparken.
Ook in Suriname wordt Halloween groot gevierd. In dit land is deze traditie uit de Verenigde Staten overgewaaid. Vooral onder de jeugd is Halloween populair.
Op het eiland Bonaire komen alle kinderen van een dorp of stad bij elkaar, maar in plaats van bij mensen langs de deuren te gaan, gaan ze bij winkels langs.
Controverses
In Nederland is op Halloween kritiek — zoals ook op Valentijnsdag — omdat het ontdekt zou zijn door de commercie als een geschikte aanleiding om de consument tot wat ruimer vertier aan te zetten in de 'slappe' periode tussen zomervakantie en Sinterklaas. Dit laatste wordt alom bestreden.[bron?] Wel is duidelijk dat de commercie in toenemende mate belangstelling toont voor Halloween.[bron?] Ook is er kritiek[bron?] omdat het vieren van deze feestdagen gezien wordt als symptoom van de veronderstelde amerikanisering van de maatschappij.
Verschillende organisaties en kerkgenootschappen hebben kritiek op Halloween vanwege het "heidense" karakter dat het feest op vele plaatsen zou hebben, alsmede vanwege het spiritisme dat erdoor bevorderd zou worden. Het oproepen van geesten is niet toegestaan in de bijbel. Het oorspronkelijke Ierse gebruik hing weliswaar samen met een Keltische heidense traditie, maar was in wezen op christelijke wijze ingevuld.
Pas later kwamen de demonenverkledingen en de horror-outfits op, in de Verenigde Staten. Hierbij kwam soms het karakter op spiritisme en zelfs de duivel te liggen bij de versieringen. Zie bijvoorbeeld de onderstaande kleurensymboliek.
Vanwege de afwijzing van Allerheiligen en Allerzielen en het vagevuur door het protestantisme, wordt vaak door reformatorische genootschappen bezwaar gemaakt tegen elke uiting van Halloween - ook het gekerstende Ierse gebruik kan als rooms-katholiek volksgebruik geen genade vinden in hun ogen.[bron?] Temeer daar 31 oktober voor protestanten een belangrijke gedenkdag is (Hervormingsdag) en gezien wordt als het begin van de reformatie.
Zie ook
- Dag van de Doden
- Korengeest
- Tim Burton's The Nightmare Before Christmas, speelt zich af in Halloweenstad
- ↑ Bannatyne, Lesley Pratt (1 augustus 1998). Halloween: An American Holiday, an American History. Pelican Publishing, p. 12. ISBN 1565543467. Geraadpleegd op 3 januari 2014 "The Church brought its saints' celebrations to every new land it conquered. The celebrations on the eve of All Saints, All Saints' Day and All Souls' Day (the three were referred to as Hallowmas) spread throughout Europe. From the British Isles to France to Poland and Italy, the religious remembrance of the ancestral dead became an annual celebration of major importance."
- ↑ Halloween steeds populairder, NOS Nieuws, 1 november 2009