1948

1948 сыл.

Туох буолбута

Тохсунньу

• Тохсунньу 7 — Ойрот автономиялаах уобалаhын (Ойро́тская автоно́мная о́бласть) аата Хайалаах Алтаай автономиялаах уобалаhа (Го́рно-Алта́йская автоно́мная о́бласть) диэҥҥэ уларыйбыт. Билигин — Алтаай Өрөспүүбүлүкэтэ.

Олунньу

• Олунньу 4 — Цейлон (Шри-Ланка диэн ааттаммыта) Биритээнньийэ Холбоһугар киирэр тутулуга суох дойду буолбут.

Кулун тутар

• Кулун тутар 20 — ВКП (б) Киин кэмитиэтэ Югославия салалтатын маркстыы идьэлиэгийэттан туорааһыҥҥа аһаҕастык буруйдаабыт.

Муус устар

• Муус устар 1 — Фарер арыылара Данияттан автономияны ылбыттар.
• Муус устар 3 — АХШ бэрэсидьиэнэ Гарри С. Трумэн Маршалл былаанын бигэргэтэн, 5 миллиард дуоллары 16 дойдуга көмө быһыытынан ыытарга уураахтаабыт.
• Муус устар 7 — ВОЗ устааба олоххо киирбит. Бу күн билигин Чөл турук күнүн быһыытынан бэлиэтэнэр.

Ыам ыйа

• Ыам ыйын 3 — Японияҕа аан бастаан Конституция күнүн бэлиэтээбиттэр.

От ыйа

• От ыйын 24 — Дьокуускайга Нагорнай уулусса Поярков уулусса уонна Мархинская уулусса Стадухин уулуссата буолбуттара.

Атырдьах ыйа

• Атырдьах ыйын 5 — Сылгыһыттар Константинов Р.И. (Чурапчы) уонна Степанов А.Е. (Мэҥэ-Хаҥалас) Социалистическай Үлэ геройдара буоллулар.

Алтынньы

• Алтынньы 5 — Дьокуускайга Иркутскай уулуссатын Дежнев аатынан ааттаабыттар.
• Алтынньы 5 — Ашхабад куоракка буолбут сир хамсааһыныттан 10 000-тан 110 000 диэри киһи өлбүт.
• Алтынньы 6 — Туркменистан киин куоратыгар Ашхабадка 7,3 магнитудалаах сир хамсааһына буолбут. Куорат 100 тыһыынча кэриҥэ олохтооҕуттан үс гыммыт биирэ өлбүт. Дьиэ-уот үксэ сиикэй кирпииччэнэн тутуллубут буолан сир хамсааһынын тулуйбакка урусхалламмыт. Бу аан дойду устуоруйатыгар саамай алдьатыылаах сир хамсааһыннарыттан биирдэстэрэ.

Сэтинньи

• Сэтинньи 12 — Токиоҕа дойдулар ардыларынааҕы байыаннай түрүбүнээл сэттэ дьоппуон салайааччытын (ол иһигэр Хидеки Тодзё диэн генераалы) Иккис аан дойду сэриитигэр оҥорбут буруйдарын иһин өлөрөргө уурбут.

Ахсынньы

• Ахсынньы — 24 спортсменнаах Саха сирин сүүмэрдэммит хамаандата РСФСР норуоттарын кыһыҥҥы Спартакиадатыгар кытынна.
• Ахсынньы 10 — ХНТ Генеральнай Ассамблеята Киһи быраабын биирдэһиллибит декларациятын ылыммыт.
• Ахсынньы 26 — Хотугу Кэриэйэттэн тиһэх сэбиэскэй сэриилэр тахсыбыттар.

Төрөөбүттэр

• Павлов Алексей Гаврилович- ХИФУ геологоразведочнай факультетын хостонор баайдары көрдүүр уонна чинчийэр кафедратын доцена
• Тохсунньу 10 — Артур Алексеев — Саха сирин бэлиитигэ, Саха АССР Үрдүкү Сэбиэтин X, XI ыҥырыыларын дьокутаата; Саха ССР Үрдүкү Сэбиэтин XII ыҥырыытын дьокутаата; Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Түмэнин I, II ыҥырыыларын дьокутаата.

• Тохсунньу 30 — Игнатьев Владимир Никифорович — саха худуоһунньук-дизайнера, график.

• Кулун тутар 18 — Анастасия Божедонова — СӨ бэрэсидьиэнин Ыал уонна оҕо дьыалаларын Кэмитиэтин салайааччыта буола сылдьыбыт, CӨ үөрэҕириитин үтүөлээх үлэһитэ, норуот үөрэҕириитин туйгуна, социология билимин хандьыдаата.
• Кулун тутар 23 — Варламова Анастасия Николаевна (23.03.1948—16.08.2006) — саха биллиилээх ырыаһыта, Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуодунай артыыһа.

• Муус устар 15 — Атласова Валентина Иннокентьевна - саха култууратын пропагандииһа, Мэҥэ Хаҥалас улууһун Ытык олохтооҕо.
• Муус устар 15 — Брагина Дарья Григорьевна — историческай билим доктора.
• Бэс ыйын 24 — Аркадий Васильевич Самойлов - композитор,
• От ыйын 22 — Курчатова Зинаида Капитоновна - - саха живописеһа.
• От ыйын 27 — Лиханов Владимир Иванович — (27.07.1948—27.07.2003) — филология билимин кандидата.
• Атырдьах ыйын 14 — Лугинов Николай Алексеевич - саха норуот суруйааччыта, СӨ искусствотын үтүөлээх диэйэтэлэ, Духуобунас академиятын вице-президена.
• Атырдьах ыйын 23 — Ехануров Юрий Иванович, 2005 - 2006 сылларга Украина премьер-министра, 2007 - 2009 сылларга Украина оборуонатын миниистирэ.
• Балаҕан ыйын 8 — Попова Зоя Гаврильевна — П. А. Ойуунускай аатынан Саха академическай театрын артыыһа, театр уонна киинэ артыыһа.
• Балаҕан ыйын 23 — Тарасов Юрий Степанович — социология билимин кандидата,
• Алтынньы 5 — Марков Федор Иванович, муосчут, СӨ норуот худуоһунньуга.
• Алтынньы 11 — Кузьмин Вадим Романович (1948 - 2008), техника наукаларын доктора, профессор, СӨ НА академига.
• Сэтинньи 7 — Иван Ярыгин — көҥүл тустууга икки төгүллээх олимпийскэй чөмпүйүөн (1972, 1976), ССРС үтүөлээх тренерэ, дойдулар ардыларынааҕы категориялаах судьуйа.
• Сэтинньи 8 — Жегусов Федор Степанович - саха живописеһа,
• Ахсынньы 2 — Дьяконов Афанасий Лукич (02.12.1948—13.07.1990) — история билимин кандидата.
• Ахсынньы 20 — Захаров Николай Семенович (Сахаачча) (20.12.1948—1969) — саха аатырбыт тустууга.
• Ахсынньы 21 — Сэмюэль Джексон — Америка киинэ уонна тэлэбиидэнньэ артыыһа, продюсер.
• Ахсынньы 24 — Петров Пантелеймон Пантелеймонович — устуоруйа билимин хандьыдаата,

Өлбүттэр

• Тохсунньу 30 — Моhандас Карамчанд Ганди
• Олунньу 11 — Сергей Эйзенштейн — сэбиэскэй тыйаатыр уонна киинэ режиссера, худуоһунньук, сценарист, ускуустубаны чинчийээччи, педагог. РСФСР ускуустубатын үтүөлээх үлэһитэ (1935 сыл).

• От ыйын 15 — Боло Семен Иванович, фольклорист.