1885

1885. urtea
Kronologia
Mendeak	XVIII.a • XIX.a • XX.a
Hamarkadak	1860(e)koa • 1870(e)koa • 1880(e)koa • 1890(e)koa • 1900(e)koa
Urteak	1882 • 1883 • 1884 • 1885 • 1886 • 1887 • 1888
Beste egutegi batzuetan
Gregoriotar egutegia	1885 ; MDCCCLXXXV
Ab urbe condita	2638
Armeniar egutegia	1334 ; ԹՎ ՌՅԼԴ
Bahá'í egutegia	41 – 42
Bengaliar egutegia	1292
Berber egutegia	2835
Egutegi budista	2429
Myanmarko egutegia	1247
Bizantziar egutegia	7393 – 7394
Koptoen egutegia	1601 – 1602
Etiopiar egutegia	1877 – 1878
Hebrear egutegia	5645 – 5646
	Egutegi hinduak
Bikram Samwat	1941 – 1942
Shaka Samvat	1807 – 1808
Kali Yuga	4986 – 4987
Iraniar egutegia	1263 – 1264
Islamiar egutegia	1302 – 1303
Japoniar egutegia	Meiji 18; (明治18年)
Korear egutegia	4218
Thailandiar eguzki egutegia	2428
Holozeniar egutegia	11885

Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!

Gertaerak

Arte eta kultura

Otsailaren 18a – Huckleberry Finnen abenturak liburua argitaratu zen.
Abenduaren 24a – Escualdun gazeta astekariaren lehengo ale kaleratu zuen Martin Vincent Biscailuz abokatuak Los Angelesen (AEB).

Zientzia eta teknologia

Uztailaren 6a – Louis Pasteur kimikari frantziarrak amorruaren aurkako txertoa arrakastaz erabili zuen bederatzi urteko Joseph Meister mutikoarekin, txakur gaixo batek hozka egin baitzion.

Kirolak

Otsailaren 21a – 1885eko Home Nations Txapelketa eten egin zen. Ez zen beraz txapeldunik izendatu.

Jaiotzak

Urtarrila

Urtarrilaren 2a – José María Otamendi, gipuzkoar ingeniaria (h. 1959).
Urtarrilaren 8a – John Curtin, Australiako 14. lehen ministroa (h. 1945).
Urtarrilaren 11 – Alice Paul, estatubatuar ekintzaile feminista (h. 1977).
Urtarrilaren 12a – Thomas Ashe, irlandar nazionalista (h. 1917).
Urtarrilaren 16a - Juana Aiestaran Mendiluze, EAJko militantea eta Oiartzungo Emakume Abertzale Batzako lehendakaria (h. 1954).
Urtarrilaren 17a – Emmy Hennings, alemaniar artista eta poeta, Cabaret Voltaire sortzaileetako bat (h. 1948).
Urtarrilaren 21a – Duncan Grant, britainiar margolari eta diseinatzailea (h. 1978).
Urtarrilaren 21a – Umberto Nobile, italiar esploratzaile, hegazkin-gidari eta militarra (h. 1978).
Urtarrilaren 27a – Jerome Kern, estatubatuar musikagilea (h. 1945).
Urtarrilaren 31 – Luisa Landová-Štychová, txekoslovakiar politikaria, feminista, hezitzailea eta astronomoa (h. 1969).

Otsaila

Otsailaren 1a – Camille Chautemps, Frantziako lehen ministroa (h. 1963).
Otsailaren 2a – Mikhail Frunze, Armada Gorriko komandantea (h. 1925).
Otsailaren 2a – Aldo Palazzeschi, italiar eleberrigile, poeta, kazetari eta saiakeragilea (h. 1974).
Otsailaren 7a – Romualdo Galdos, gipuzkoar elizgizon eta idazlea (h. 1953).
Otsailaren 7a – Sinclair Lewis, estatubatuar idazlea, 1930eko Literaturako Nobel saria (h. 1951).
Otsailaren 7a – Hugo Sperrle, alemaniar militarra (h. 1953).
Otsailaren 8a – Juan Abando Urrejola, euskal idazlea (h. 1946).
Otsailaren 8a – Henri Laurens, frantziar eskultore eta ilustratzailea (h. 1954).
Otsailaren 9a – Alban Berg, austriar musikagilea (h. 1945).
Otsailaren 12a – Julius Streicher, alemaniar politikari nazia (h. 1946).
Otsailaren 13a – Elizabeth Virginia Wallace Truman, Ameriketako Estatu Batuetako lehen dama (h. 1982).
Otsailaren 14a – Hayganuş Mark, armeniar idazlea, poeta, iritzi-kazetaria eta pertsona publikoa (h. 1966).
Otsailaren 17a – Romano Guardini, alemaniar teologo eta apaiz katolikoa (h. 1968).
Otsailaren 19a – Gabino Garriga, bizkaitar idazlea (h. 1969).
Otsailaren 21a – Sacha Guitry, frantziar aktore, zuzendari, gidoilari eta antzerkigilea (h. 1957).
Otsailaren 21a – Tomás Jiménez Gutiérrez, nafar musikagilea eta apaiza (h. 1957).
Otsailaren 24a – Juliusz Kaden-Bandrowski, poloniar idazle eta kazetaria (h. 1944).
Otsailaren 24a – Chester Nimitz, estatubatuar almirantea (h. 1966).
Otsailaren 24a – Stanisław Ignacy Witkiewicz, poloniar idazle, margolari, filosofo eta argazkilaria (h. 1939).
Otsailaren 25a – Alizia Battenbergekoa, britainiar printzesa (h. 1969).

Martxoa

Martxoaren 4a – Blanca Vidal, bizkaitar aktorea, Uruguain, Txilen eta Argentinan lan egin zuena (h. 1962).
Martxoaren 10a – Tamara Karsavina, errusiar dantzaria (h. 1978).
Martxoaren 12a – Ricardo Gondra, bizkaitar meatze-ingeniaria, Atlético de Madridren sortzaileetako bat (h. 1951).
Martxoaren 15a – Christian Jollie Smith, australiar abokatu sozialista, Australiako Alderdi Komunistaren sortzaileetako bat (h. 1963).
Martxoaren 19a – María Collado Romero, kubatar kazetari, poeta eta feminista, Kubako Lehen emakume erreportaria .
Martxoaren 19a – Margaret Harwood, estatubatuar astronomoa, Maria Mitchell Behatokiko lehen zuzendaria (h. 1979).
Martxoaren 21a – Luis Olariaga Puiana, arabar ekonomialaria (h. 1976).
Martxoaren 25a – Jose Garmendia Zabala, gipuzkoar bertsolaria (h. 1924).
Martxoaren 29a – Dezső Kosztolányi, hungariar idazlea, kazetaria eta itzultzailea (h. 1936).
Martxoaren 31 – Julius Pinkas Pascin, bulgariar-estatubatuar margolaria (h. 1930).

Apirila

Apirilaren 1a – Wallace Beery, estatubatuar aktorea (h. 1949).
Apirilaren 1a – Clementine Churchill, Spencer-Churchill baroisa, Winston Churchillen emaztea (h. 1977).
Apirilaren 7a – Walther Schwieger, alemaniar militarra (h. 1917).
Apirilaren 8a – Juana Teresa Juega López, galiziar poeta (h. 1979).
Apirilaren 12a – Robert Delaunay, frantziar margolaria (h. 1947).
Apirilaren 12a – Hermann Hoth, alemaniar jenerala (h. 1971).
Apirilaren 13a – Pieter Sjoerds Gerbrandy, Herbehereetako lehen ministroa (h. 1961).
Apirilaren 13a – Marie Heurtin, jaiotzez emakume gor-itsua, Marie Germain mojaren egunerokoetan agertzen delako ezaguna (h. 1921).
Apirilaren 13a – György Lukács, hungariar filosofo eta literatura-kritikari marxista (h. 1971).
Apirilaren 17a – Karen Blixen, daniar idazlea (h. 1962).
Apirilaren 23a – Jorge Agirre, euskal idazlea (h. 1947).
Apirilaren 26a – Antonio Amundarain, gipuzkoar antzerkigile eta idazlea (h. 1954).
Apirilaren 30a – Luigi Russolo, italiar margolaria eta musikagilea (h. 1947).

Maiatza

Maiatzaren 4a – Américo Castro, Noucentisme higikundeko espainiar filologo eta idazlea (h. 1972).
Maiatzaren 10a – Fritz von Unruh, alemaniar poeta eta antzerkigilea (h. 1970).
Maiatzaren 14a – Otto Klemperer, alemaniar orkestra-zuzendari eta musikagilea (h. 1973).
Maiatzaren 15a – José María Arellano, nafar legelari eta politikaria, Bizkaiko eta Gipuzkoako gobernadore zibila (h. 1963).
Maiatzaren 18a – Manuel Gaintza Plazaola, gipuzkoar musikagilea (h. 1943).
Maiatzaren 20a – Faisal I.a, Irakeko erregea (h. 1933).
Maiatzaren 22a – Giacomo Matteotti, italiar politikaria (h. 1924).
Maiatzaren 27a – Richmond K. Turner, estatubatuar almirantea (h. 1961).

Ekaina

Ekainaren 3a – Jakov Sverdlov, errusiar militante boltxebikea (h. 1919).
Ekainaren 16a – Lilly Reich, alemaniar diseinatzaile modernoa, Bauhauseko emakume irakasle gutxienetakoa (h. 1947).
Ekainaren 20a – Luis Orotz Zabaleta, Nafarroako Foru Aldundiko eta Eusko Ikaskuntzako zuzenbide-aholkularia (h. 1962).
Ekainaren 22a – Milan Vidmar, esloveniar ingeniari elektrikoa, xake jokalaria, filosofoa eta idazlea (h. 1962).
Ekainaren 28a – Lola Membrives, argentinar-espainiar tonadilla-kantaria, sopranoa eta aktorea (h. 1969).

Uztaila

Uztailaren 5a – Miguel de los Santos Díaz, nafar apaiz eta gotzaina (h. 1949).
Uztailaren 5a – Blas Infante, andaluziar politikaria, andaluziar aberriko aitatzat hartzen da (h. 1936).
Uztailaren 5a – André Lhote, frantziar margolari kubista (h. 1962).
Uztailaren 8a – Ernst Bloch, alemaniar filosofoa (h. 1977).
Uztailaren 8a – Veikko Antero Koskenniemi, finlandiar idazlea (h. 1962).
Uztailaren 8a – Alejandro Aranburu, Droget, bizkaitar esku-huskako pilotari, errepublikazale eta iraultzailea (h. 1956).
Uztailaren 9a – Bernard Delhom, 110 urte eta 265 egun bizi izandako behenafarra, hil zenean momentuko euskal herritarrik nagusiena (h. 1996).
Uztailaren 11 – Roger de La Fresnaye, frantziar margolari kubista (h. 1925).
Uztailaren 19a – Aristides de Sousa Mendes, Schindler portugaldarra, portugaldar diplomatikoa (h. 1954).
Uztailaren 21a – Ángel Apraiz, arabar historialaria, Eusko Ikaskuntzaren sustatzaile nagusia eta lehenengo idazkaria (h. 1956).
Uztailaren 21a – Jacques Feyder, belgikar zinemagilea (h. 1948).
Uztailaren 26a – Jacinto Clavería, nafar apaiz eta idazlea (h. 1954).
Uztailaren 26a – André Maurois, frantziar idazlea (h. 1967).
Uztailaren 29a – Theda Bara, estatubatuar aktorea (h. 1955).

Abuztua

Abuztuaren 1a – George de Hevesy, hungariar erradiokimikaria, 1943ko Kimikako Nobel Saria (h. 1966).
Abuztuaren 15a – Edna Ferber, estatubatuar idazlea (h. 1968).
Abuztuaren 20a – Juan Arce Mayora, Espainiako Bigarren Errepublikaren alde jarri zen arabar militarra.
Abuztuaren 24a – Elizabeth Lee Hazen, estatubatuar fisiologo eta mikrobiologoa (h. 1975).
Abuztuaren 25a – G. W. Pabst, bohemiar jatorriko austriar zinemagilea (h. 1967).
Abuztuaren 26a – Jules Romains, frantziar idazlea (h. 1972).
Abuztuaren 30a – Aleksandr Xliapnikov, errusiar militante boltxebikea (h. 1937).

Iraila

Irailaren 1a – José Arrue, euskal margolaria (h. 1977).
Irailaren 4a – Benito Loigorri, gipuzkoar ingeniari eta hegazkinlaria, euskal hegazkinlaritzaren aitzindarietako bat (h. 1976).
Irailaren 6a – Eugenio Noel, espainiar idazlea (h. 1966).
Irailaren 9a – Andrew Keith Jack, australiar fisikaria, Trans-Antartika Espedizio Inperialeko kidea (h. 1966).
Irailaren 9a – Clare Sheridan, ingeles eskultore, kazetari eta idazlea (h. 1970).
Irailaren 11 – D.H. Lawrence, ingeles idazle eta poeta (h. 1930).
Irailaren 11 – Pedro Mourlane Mitxelena, gipuzkoar idazle eta kazetaria (h. 1955).
Irailaren 12a – Heinrich Hoffmann, alemaniar argazkilaria, Adolf Hitlerren argazkilari pertsonala (h. 1957).
Irailaren 13a – Carmen Cascante, nafar maistra (h. 1982).
Irailaren 13a – Aquilino Gomes Ribeiro, portugaldar idazlea (h. 1963).
Irailaren 14a – María Grever, nazioartean ezagun egin zen lehen emakumezko konpositore mexikarra (h. 1951).
Irailaren 16a – Karen Horney, alemaniar psikologo eta psikoanalista (h. 1952).
Irailaren 22a – Erik Gunnar Asplund, suediar arkitekto neoklasizista eta modernoa (h. 1940).
Irailaren 22a – Ben Chifley, Australiako 16. lehen ministroa (h. 1951).
Irailaren 22a – Erich von Stroheim, austriar jatorriko estatubatuar aktorea eta zinema-zuzendaria (h. 1957).
Irailaren 26a – Sergei Gerasimov, errusiar margolaria (h. 1964).

Urria

Urriaren 7a – Niels Bohr, daniar fisikaria, 1922ko Fisikako Nobel Saria (h. 1962).
Urriaren 11 – François Mauriac, frantziar idazlea, 1952ko Literaturako Nobel Saria (h. 1970).
Urriaren 15a – Frank Hurley, australiar argazkilari eta abenturazalea (h. 1962).
Urriaren 21a – Egon Wellesz, austriar musikagilea eta musikologoa (h. 1974).
Urriaren 24a – Rachel Katznelson, Errusian jaiotako israeldar emakume idazlea, hezitzailea eta ekintzailea (h. 1975).
Urriaren 25a – Juan Bautista Gisasola, gipuzkoar musikagilea (h. 1948).
Urriaren 28a – Per Albin Hansson, Suediako lehen ministroa (h. 1946).
Urriaren 30a – Ezra Pound, estatubatuar poeta eta kritikaria (h. 1972).
Urriaren 31 – Karl Radek, sobietar politikaria eta kazetaria (h. 1939).

Azaroa

Azaroaren 1a – Pierre Dupong, Luxenburgoko lehen ministroa (h. 1953).
Azaroaren 2a – Harlow Shapley, estatubatuar astronomoa (h. 1972).
Azaroaren 5a – Will Durant, estatubatuar idazle, historialari eta filosofoa (h. 1981).
Azaroaren 8a – Tomoyuki Yamashita, japoniar jenerala (h. 1946).
Azaroaren 9a – Velimir Khlebnikov, errusiar olerkari eta antzerkigilea, Errusiar futurismoaren kide garrantzitsua (h. 1922).
Azaroaren 9a – Matvei Skobelev, errusiar politikari mentxebikea (h. 1938).
Azaroaren 9a – Hermann Weyl, alemaniar matematikari, fisikari teoriko eta filosofoa (h. 1955).
Azaroaren 10a – Abelino Barriola, euskal idazle eta antzerkigilea (h. 1944).
Azaroaren 11 – George S. Patton, estatubatuar jenerala (h. 1945).
Azaroaren 14a – Sonia Delaunay Terk, ukrainar margolaria (h. 1979).
Azaroaren 20a – Olive Dennis, estatubatuar ingeniaria (h. 1957).
Azaroaren 20a – Maria Jesus Ibaseta, gipuzkoar maistra, Bilboko udal-maistra izandakoa.
Azaroaren 24a – Anna Louise Strong, estatubatuar kazetari, idazle eta aktibista (h. 1970).
Azaroaren 26a – Heinrich Brüning, Alemaniako kantzilerra (h. 1970).
Azaroaren 27a – Guillermo Larregi, El Vasco de la Carretilla, Patagoniatik Buenos Airesera 22.300 km-ko bidaia oinez eta 130 kg.-ko eskorga eramanez egin zuen (h. 1964).
Azaroaren 27a – Liviu Rebreanu, errumaniar eleberrigilea (h. 1944).
Azaroaren 30a – Albert Kesselring, alemaniar mariskala (h. 1960).

Abendua

Abenduaren 2a – George Minot, estatubatuar sendagilea, 1934ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1950).
Abenduaren 6a – Nikolas Mugika, gipuzkoar margolaria (h. 1948).
Abenduaren 8a – Kenneth Roberts, estatubatuar eleberrigilea (h. 1957).
Abenduaren 28a – Vladimir Tatlin, sobietar eskultore eta margolari konstruktibista (h. 1953).

Egun ezezaguna edo zehaztugabea

Uztaila – Juan Bautista Elustiza, gipuzkoar apaiz , organista eta musikologoa (h. 1919).
Dionisio Azkue Arregi, gipuzkoar idazle eta margolaria (h. 1964).
Domingo Rey d'Harcourt, nafar militarra, Gerra Zibilean matxinoen aldekoa (h. 1939).
Guillermo Arsenio Itzaga, bizkaitar liburuzain eta kazetaria (h. 1951).
Jean Larrasket, zuberoar euskalaria (h. 1953).
Karmele Errazti, euskal idazlea (h. 1954).

Heriotzak

Urtarriletik ekainera

Urtarrilaren 6a – Peter Christen Asbjørnsen, norvegiar idazlea (j. 1812).
Urtarrilaren 8a – Diponegoro, Javako uharteko Jogjakarta hiriko printzea (j. 1785).
Urtarrilaren 10a – Amable Tastu, frantziar idazlea (j. 1795).
Urtarrilaren 13a – Schuyler Colfax, AEBetako 17. presidenteordea (j. 1823).
Urtarrilaren 26a – Charles George Gordon, britaniar militar eta administratzaile koloniala (j. 1833).
Urtarrilaren 29a – Michel Renaud, baxenafar politikaria (j. 1812).
Otsailaren 1a – Henri Dupuy de Lôme, frantziar ingeniari militar eta politikaria (j. 1816).
Otsailaren 1a – Sidney Gilchrist Thomas, britaniar ingeniari eta asmatzailea (j. 1850).
Otsailaren 4a – Sarah Peale, estatubatuar erretratugilea, Estatu Batuetako lehen emakume artista profesionaltzat hartua (j. 1800).
Otsailaren 12a – Anthony W. Gardiner, Liberiako presidentea (j. 1820).
Otsailaren 14a – Jules Vallès, frantziar idazlea eta kazetaria (j. 32).
Martxoaren 21a – Paulin Talabot, frantziar burdinbide eta kanal ingeniaria (j. 1799).
Apirilaren 8a – C. A. Rosetti, errumaniar idazlea (j. 1816).
Apirilaren 20a – Gustav Nachtigal, alemaniar botanikaria, medikua eta esploratzailea, batez ere Erdialdeko Afrika esploratu zuena (j. 1834).
Apirilaren 24a – Nísia Floresta, brasildar hezitzailea, idazlea eta poeta, Brasilen feminismoaren aitzindaritzat joa (j. 1810).
Apirilaren 25a – Emma Hawaiikoa, Hawaiiko Erresumako erregina ezkontidea (j. 1836).
Apirilaren 30a – Jens Peter Jacobsen, daniar idazle eta zientzialaria, Danimarkako lehenengo idazle naturalista (j. 1847).
Maiatzaren 18a – Alphonse de Neuville, frantziar margolaria (j. 1835).
Maiatzaren 22a – Victor Hugo, frantziar nobelagilea (j. 1802).
Maiatzaren 24a – Sotero Manteli, arabar erdal idazlea eta inprimatzailea (j. 1820).
Maiatzaren 27a – Charles Rogier, Belgikako lehen ministroa (j. 1800).
Ekainaren 8a – Jose Maria Ezpeleta Agirre-Zuazo, nafar aristokrata eta politikaria (j. 1818).

Uztailetik abendura

Uztailaren 1a – Hermann von Fehling, alemaniar kimikaria (j. 1812).
Uztailaren 12a – Maria Weston Chapman, estatubatuar abolizionista, esklabotzaren aurkako The Non-Resistant egunkariaren editorea (j. 1806).
Uztailaren 15 – Rosalia de Castro, galiziar idazlea (j. 1837).
Uztailaren 23a – Ulysses S. Grant, Ameriketako Estatu Batuetako 18. Presidentea (j. 1822).
Irailaren 4a – Pedro Egaña, arabar politikaria (j. 1803).
Irailaren 6a – Narciso Monturiol, kataluniar asmatzaile eta politikaria (j. 1819).
Irailaren 7a – José Posada, asturiar legelari eta eta politikaria (j. 1814).
Irailaren 23a – Carl Spitzweg, alemaniar margolaria (j. 1808).
Irailaren 29a – Niceto Zamacois, bizkaitar kazetari, eleberrigile eta poeta (j. 1820).
Urriaren 15a – Jacques Pradet-Balade, baxenafar politikaria (j. 1827).
Urriaren 29a – George B. McClellan, estatubatuar jeneral, ingeniari, idazle eta politikaria (J. 1826).
Azaroaren 16a – Louis Riel, kanadar buruzagi mestizoa (j. 1844).
Azaroaren 18a – Theo van Lynden van Sandenburg, Herbehereetako lehen ministroa (j. 1826).
Azaroaren 25a – Alfontso XII.a Espainiakoa, Espainiako erregea (j. 1857).
Azaroaren 25a – Thomas A. Hendricks, AEBetako 21. presidenteordea (j. 1819).
Azaroaren 25a – Francisco Serrano, espainiar militar eta politikaria (j. 1810).
Abenduaren 5a – Maria Rita Colaço Chiappe Cadet, portugaldar idazle eta irakaslea (j. 1836).
Abenduaren 15a – Fernando II.a Portugalgoa, Portugalgo erregea (j. 1816).

Egun ezezaguna edo zehaztugabea

Anselma de Salces, Bilboko ongilea (j. 1815).
Leonce Goietxe, euskal idazlea (j. 1822).
Gaudenzio Marconi, Frantzian lan egin zuen suitzar-italiar argazkilaria (j. 1841).
Miriam Mendes Belisario, ingeles idazle eta hezitzaile judua (j. 1816).
Tam Lenfestey, normandiar nekazari eta poeta (j. 1818).

Kanpo estekak

Datuak: Q7821
Multimedia: 1885 / Q7821