حیرتی تونی

فریدالدین محمد تونی معروف به حیرتی تونی از شاعران مشهور قرن دهم ه ق که در شهر تون دیده به جهان گشود. وی معاصر با شاه طهماسب صفوی بوده است.حیرتی مدتی ملازم شاه طهماسب بود و قصایدی دربارهٔ او سروده است. وی دارای غزل‌های لطیف و دلکشی است و دربارهٔ اهل بیت پیامبر اسلام، اشعار زیادی سروده است. لطف طبع او و ذوق غزل‌سرایی او در چند بیت شعر می‌توان قیاس کرد:

زادگاه

درباره زادگاه حیرتی دربیت تذکره نیسان اختلاف زیادی وجود دارد از تون و بخارا و مرو و کاشان به عنوان زادگاه وی نام برده اند. علیشیر نوایی ارو را از تون می داند که در مرو زندگی کرده است و به حیرتی مروی مشهور شده است.

نمونه شعر

گه دل از عشق بتان گه جگرم می‌سوزد		عشق هر لحظه به داغ دگرم می‌سوزد
همچو پروانه به شمعی سر و کارست مرا		که اگر پیش روم بال و پرم می‌سوزد
من ز خود بی‌خبر و آتش هجران در دل		ره که این شعله شب بی‌خبرم می‌سوزد

سام میرزا صفوی از معاصران حیرتی تونی در کتاب خود تحفه سامی می‌نویسد: «ملا حیرتی مردی زیبا و خوشگذران و همواره قلندرانه می‌زیسته. وی در همه باب شعر گفته اما در منقبت بسیار کوشیده است. در اوایل جوانی بسیار لاابالی و بی قید بود و اهاجی بین او وحید قمی مشهور است.» حیرتی در حالت مستی به سال۹۶۱ ه ق از بام منزلی در کاشان افتاد و دیده از جهان فروبست.

آثار

• شاهنامه حیرتی تونی

منابع

جوادی، حسین، مشاهیر تون، انتشارات همیاران جوان، ۱۳۸۵