Jeśli zimową nocą podróżny

Niezwykła! I bardzo przyjemny język. Świetne pióro.

Niezwykła! I bardzo przyjemny język. Świetne pióro.

Zaczyna się od premiery... nowej książki Itala Calvino "Jeśli zimową nocą podróżny". Egzemplarz jest jednak felerny, urywa się w punkcie kulminacyjnym. Czytelnik próbuje zatem wymienić go na nowy. Odkrywa nieświadomie nową, ukrytą dotąd powieść, która ponownie urywa się w zenicie. Śledzimy tak pogoń Czytelnika i Czytelniczki za sekretami powieści 10 razy odkrywając coraz to nowe historie zawarte w - jak się okazuje - nieistniejących woluminach.
Przezabawna gra konwenansami literackimi pełna autoodniesień i ironii. Calvino był mistrzem krótkiej formy. Wątek główny tej powieści szkatułkowej to sznurek, na który jak paciorki autor ponawlekał różne scenki, mniej lub bardziej rodzajowe i gatunkowe - kryminał, dramat, romans. Skojarzenie z Borgesem, czy "Ćwiczeniami stylistycznymi" Queneau'a jest nieprzypadkowe.
Motyw powieści urwanej w połowie odczytuję jako reintepretację "wiecznego powrotu", ciągłego odkrywania jednej i tej samej księgi w każdej kolejnej przeczytanej. Początek każdej książki to też ten moment, który nas do niej przyciąga, jest to moment, gdy podświadomie wyrabiamy sobie o niej opinię i najlepiej zapamiętujemy. Jak twierdzi pisarz w jednej z fikcyjnych opowieści "Urzeka mnie początek, który stwarza niewyczerpane, wielorakie możliwości dalszego prowadzenia akcji, przekonuję się, że nie ma nic lepszego nad konwencjonalne rozpoczęcie utworu, nic lepszego od wstępu, po którym można spodziewać się wszystkiego i niczego".

Zaczyna się od premiery... nowej książki Itala Calvino "Jeśli zimową nocą podróżny". Egzemplarz jest jednak felerny, urywa się w punkcie kulminacyjnym. Czytelnik próbuje zatem wymienić go na nowy. Odkrywa nieświadomie nową, ukrytą dotąd powieść, która ponownie urywa się w zenicie. Śledzimy tak pogoń Czytelnika i Czytelniczki za sekretami powieści 10 razy odkrywając coraz to...

Szansa na miłość od pierwszego szelestu odwracanej kartki tej akurat książki autorstwa Italo Calvino jakaś oczywiście istnieje, ale jej prawdopodobieństwo jest raczej znikome, co nie znaczy że nie jest to możliwe.
Bo sama książka nie jest marna, czy nijaka. Wprost przeciwnie, autor momentami jedzie całkowicie po bandzie i czytelnik, który ma ochotę podążać za nim, a nie chce utracić z Calvino kontaktu narracyjnego musi naprawdę dobrze się starać i zachowywać szczególną koncentrację, co w moim przypadku, niestety, nie skończyło się dobrze, czyli od połowy książki sprawdzałem ile zostało mi stron do końca.
Ogólnie uważam, że książkę należy czytać bez nadmiernego napinania receptorów i korygowania funkcjonowania aparatu analitycznego, aby w momencie odłożenia - po uprzednim przeczytaniu - książki od razu znać intencje przyświecające autorowi do jej napisania.
Książka Calvino jest trochę jak obraz sztuki mało figuratywnej, czy innej wdechowej abstrakcji, który leży na podłodze i oglądający widzi, że dzieło jest niepokojąco intrygujące, ale do końca nie wie w jakiej pozycji będzie wisiał na ścianie.

Czyli, cały czas ma wątpliwości, czy nie ogląda obrazu do góry nogami.

Szansa na miłość od pierwszego szelestu odwracanej kartki tej akurat książki autorstwa Italo Calvino jakaś oczywiście istnieje, ale jej prawdopodobieństwo jest raczej znikome, co nie znaczy że nie jest to możliwe.
Bo sama książka nie jest marna, czy nijaka. Wprost przeciwnie, autor momentami jedzie całkowicie po bandzie i czytelnik, który ma ochotę podążać za nim, a nie...

Nigdy nie zdarzyło mi się nie doczytać książki do końca ale tu nie mogło się skoczyc inaczej. Najgorsza książka z jaką miałam do czynienia

Nigdy nie zdarzyło mi się nie doczytać książki do końca ale tu nie mogło się skoczyc inaczej. Najgorsza książka z jaką miałam do czynienia

Italo Calvino fascynował się włoskim folklorem. Zbierał rozproszone ludowe bajki, spisywał, aby utrwalić i wydać je drukiem, podobnie jak zrobili to dwieście lat wcześniej w Niemczech bracia Grimm. Fantastyczne opowieści z Półwyspu Apenińskiego wpłynęły na niego tak bardzo, że zrezygnował w swej twórczości z realizmu, a także zaczął się bawić formą. W ten sposób znalazł się wśród członków OuLiPo, czyli Warsztatu Literatury Potencjalnej stworzonego przez pisarza Raymonda Queneau i jego przyjaciela matematyka Francoisa Le Lionnaisa. Byli oni zafascynowani teorią gier oraz kombinatoryką i pragnęli budować struktury powieści według matematycznych zasad.
Eksperymentalna i bezczelnie przewrotna powieść "Jeśli zimową nocą podróżny" jest równocześnie szaloną przejażdżką po procesie powstawania literatury, jak i wycieczką w głąb czytelniczej natury oraz drobiazgowym badaniem procesu, jakim jest czytanie.

🔰"Miej się na baczności, Czytelniku, tutaj wszystko jest inne, niż ci się wydaje, wszystko jest dwuznaczne" - ostrzega nas autor, ale dopiero w rozdziale dziewiątym, kiedy sami już wcześniej odkryliśmy, że w tej opowieści wszystko jest dla nas łamigłówką czy tajemnicą.
Dwójce bohaterów - Czytelniczce i Czytelnikowi - Calvino każe się zmagać z niekończącą się zagadką. Mamy tu wielką obfitość przeróżnych motywów i konwencji: morderstwo, erotykę, apokalipsę, autotematy, poszukiwanie siebie, rewolucję. Są liczne odniesienia literackie i filozoficzne, alegorie i schematy. Słowem: wszystko. Jedyne, czego nie dostajemy prawie wcale to... zakończenia kolejnych historii. Ich ciągi dalsze nagle znikają. Calvino podrzuca czytajacym początki fabuł niczym kawałki bułki ptakom, ci idą za nim, co rusz tracąc rezon, wodzeni na nieoczekiwane manowce, walczą z licznymi odruchami definitywnego zakończenia tej lekturowej farsy.
Interesujące, dziwne i wciągające lub odstręczające. Prowokująca budowa tej powieści, pełna zwodniczych wyprowadzeń w pole, urwanych wątków, niespełnionych obietnic i innych sposobów wodzenia za nos jest grą ze zbyt pewnym siebie czytelnikiem, który nagminnie traci grunt pod nogami i nie może być pewien tego, co czeka go za zakrętem.
Czy jest w tej sytuacji jakieś pocieszenie? Może to, że różne sposoby odczytania tego utworu, wynikające np. z wieku i czytelniczego obycia, są zawsze prawidłowe oraz uprawnione, można wiec wracać do niego na różnych etapach czytelniczego rozwoju i wciąż odkrywać nowe możliwości interpretacji.

🔰"(...)*Była ciemna burzliwa noc*. Bezosobowość tego incipitu zdaje się przede mną otwierać przejście z jednego świata do drugiego, z czasu i przestrzeni tu i teraz w czas i przestrzeń napisanej strony. Urzeka mnie początek, który stwarza niewyczerpane, wielorakie możliwości dalszego poprowadzenia akcji, przekonuję się, że nie ma nic lepszego od wstępu, po którym można spodziewać się wszystkiego i niczego."

Italo Calvino fascynował się włoskim folklorem. Zbierał rozproszone ludowe bajki, spisywał, aby utrwalić i wydać je drukiem, podobnie jak zrobili to dwieście lat wcześniej w Niemczech bracia Grimm. Fantastyczne opowieści z Półwyspu Apenińskiego wpłynęły na niego tak bardzo, że zrezygnował w swej twórczości z realizmu, a także zaczął się bawić formą. W ten sposób znalazł...

Ja naprawdę BARDZO chciałam ją skończyć i naprawdę BARDZO nie chciałam wystawiać takiej oceny. No ale nie dam rady. Dobrnęłam do połowy (!) i chyba na kilkanaście podejść. Dalej nie uciągnę, bo zabrał mi Calvino radość z czytania, stworzył smutny obowiązek ukończenia lektury zamiast utęsknionego czekania na wieczór z książką. Może to ja jeszcze nie dojrzałam do takiej literatury, a może to po prostu grafomański shit. Przepraszam fanów tego tworu - za 20 lat zrobię drugie podejście i może zmienię zdanie, kto wie. Na ten moment jedyne co z tej książki wyciągnęłam to to, że warto czasem odpuścić dalsze czytanie jeśli jest nużąco do potęgi - za co jestem wdzięczna, bo wcześniej nawet gnioty męczyłam do końca.

Ja naprawdę BARDZO chciałam ją skończyć i naprawdę BARDZO nie chciałam wystawiać takiej oceny. No ale nie dam rady. Dobrnęłam do połowy (!) i chyba na kilkanaście podejść. Dalej nie uciągnę, bo zabrał mi Calvino radość z czytania, stworzył smutny obowiązek ukończenia lektury zamiast utęsknionego czekania na wieczór z książką. Może to ja jeszcze nie dojrzałam do takiej...

Powieść Jeśli zimową nocą podróżny, wydana w 1979 roku, to jedno z najbardziej intrygujących, przewrotnych i autorefleksyjnych dzieł XX-wiecznej literatury europejskiej. W utworze tym Italo Calvino nie tylko burzy klasyczne ramy narracyjne, ale także stawia pod znakiem zapytania sam akt lektury, podmiotowość czytelnika oraz istotę tekstu literackiego. To utwór konceptualny, formalistyczny i zarazem hipnotycznie piękny — jego filigranowa struktura, zabawy z tożsamością, językiem i wielością światów czynią go czymś więcej niż powieścią: jest wydarzeniem literackim, który obnaża mechanizmy czytania i pisania, i czyni z nich tworzywo literatury.

Już sam tytuł — Jeśli zimową nocą podróżny — wprowadza czytelnika w osobliwy tryb gramatyczny, kondycjonalny i niedokończony. To nie tyle tytuł, co fraza otwierająca zdanie, które nie ma zakończenia — i w tym niedokończeniu ukryty jest sens całej książki. Czytanie jako proces wiecznie zapętlony, nieustannie przerywany, uzależniony od przerw, ubytków, zniknięć i niedopowiedzeń — to jeden z głównych tematów tej powieści.

Strukturalnie powieść składa się z dwóch rodzajów tekstów: rozdziałów narracji głównej, pisanych w drugiej osobie liczby pojedynczej (czyli zwracających się bezpośrednio do Czytelnika),oraz dziesięciu fragmentów „rozpoczynających się” powieści, reprezentujących różne style, gatunki i strategie narracyjne. Każdy z tych fragmentów zostaje gwałtownie przerwany — najczęściej z powodów zewnętrznych, banalnych, lub biurokratyczno-absurdalnych — i prowadzi Czytelnika (bo bohaterem głównym jest właśnie „Ty, Czytelnik”) do kolejnej książki, kolejnego początku.

Zabieg ten ma kluczowe znaczenie: Calvino wchodzi w polemikę z koncepcją książki jako zamkniętej całości, jako autonomicznego świata z własną strukturą fabularną i semantyczną. Zamiast tego pokazuje lekturę jako nieustanny gest poszukiwania — książka staje się procesem, a nie produktem; aktem, a nie obiektem. Czytelnik nie jest pasywnym odbiorcą, lecz protagonistą, a jego chęć dotarcia do zakończenia – złudzeniem, którego źródło tkwi w nawykach kulturowych i oczekiwaniach wobec literatury.

Jednym z najważniejszych aspektów powieści jest jej metatekstualność. Calvino pisze powieść o czytaniu powieści. Każdy z fragmentów „niedokończonych książek” reprezentuje inny styl: od thrillera, przez powieść polityczną, postkolonialną, modernistyczną, aż po pornograficzno-filozoficzną. Te stylizacje mają funkcję nie tylko parodystyczną, ale również badawczą — są swoistymi próbami rozłożenia literatury na czynniki pierwsze. Każdy gatunek odsłania swoją strukturę i jednocześnie swoją umowność.

Do tego dochodzi autotematyzm: książka mówi o sobie jako o książce. Na oczach czytelnika demontowane są mechanizmy narracyjne, dekodowane tropy i strategie literackie, ukazywana jest sztuczność formy powieściowej. A jednak Calvino nie pisze z chłodnym dystansem formalisty – jego styl, choć intelektualny i erudycyjny, ma w sobie melancholię, ironię i liryzm. To literatura, która z równą pasją dekonstruuje, co kontempluje.

Jeśli zimową nocą podróżny to jedna z najważniejszych książek postmodernizmu — obok dzieł Borgesa, Pereca, Barthesa czy Cortázara. Ale w odróżnieniu od niektórych przedstawicieli nurtu, Calvino nie popada w chłód teorii. Jego powieść jest głęboko ludzka: pisana z czułością wobec czytelnika, który szuka sensu w świecie, w literaturze, w słowach. „Ty, Czytelniku” jesteś nie tylko bohaterem tej opowieści, ale także metaforą kondycji współczesnego człowieka: rozdartego między potrzebą sensu a świadomością jego nieosiągalności.

Interesujący jest także sposób, w jaki Calvino traktuje tożsamość – nie tylko tożsamość bohaterów, ale też samego autora. Powieść pokazuje, że autor jako jednostka „realna” traci znaczenie w epoce intertekstualności. Język staje się polem gry, a nie odzwierciedleniem osobowości twórcy. Calvino – podobnie jak Barthes – zabija autora, ale jednocześnie wskrzesza czytelnika.

Czy Jeśli zimową nocą podróżny to książka łatwa? Absolutnie nie. Wymaga skupienia, wrażliwości i pewnej gotowości na utratę gruntu pod nogami. Ale dla czytelnika gotowego wejść w labirynt, który nie ma wyjścia, to doświadczenie niezapomniane. Powieść Calvina nie daje odpowiedzi, lecz zadaje pytania – nie o fabułę, lecz o istotę lektury, tożsamości, języka.

W epoce, w której czytanie coraz częściej sprowadzane jest do funkcji informacyjnej lub eskapistycznej, Jeśli zimową nocą podróżny przypomina, że literatura może być czymś więcej: narzędziem poznania, polem ontologicznej gry, przestrzenią dialogu z samym sobą.

Powieść Jeśli zimową nocą podróżny, wydana w 1979 roku, to jedno z najbardziej intrygujących, przewrotnych i autorefleksyjnych dzieł XX-wiecznej literatury europejskiej. W utworze tym Italo Calvino nie tylko burzy klasyczne ramy narracyjne, ale także stawia pod znakiem zapytania sam akt lektury, podmiotowość czytelnika oraz istotę tekstu literackiego. To utwór konceptualny,...

Początki powieści, stające się powieścią. Przewrotny pomysł w sam raz w stylu Autora. Literackie odniesienia ze wszystkich stron, począwszy od Dostojewskiego, na naszym uroczym Atanazym Bazakbalu, który w witkacowskim Pożegnaniu jesieni, u boku pięknej Zosi de domo Osłabędzkiej nieskromne życie prowadził kończąc. Tylko skąd wziął się Malbork?...

Początki powieści, stające się powieścią. Przewrotny pomysł w sam raz w stylu Autora. Literackie odniesienia ze wszystkich stron, począwszy od Dostojewskiego, na naszym uroczym Atanazym Bazakbalu, który w witkacowskim Pożegnaniu jesieni, u boku pięknej Zosi de domo Osłabędzkiej nieskromne życie prowadził kończąc. Tylko skąd wziął się Malbork?...

Dziesięć szkatułek, dziesięć początków powieści. Każda urywa się w najciekawszym momencie – dokładnie wtedy, gdy zaczyna cię wciągać. Autor jest sadystą? Czy naprawdę może uważać, że tylko w mistyfikacji tkwi prawda literatury?
Calvino zabiera nas w wesoły taniec do centrum samej natury czytania i kwestionuje wszystkie nasze założenia dotyczące naszej relacji z książkami, autorami, historiami w przedłużonej medytacji nad znaczeniem książek i czytania – a być może nad samym życiem. Dekonstruuje całą naturę fikcji i opowiada przy tym cholernie dobrą historię. To głęboko satysfakcjonujące i prowokujące do myślenia dzieło, a także bardzo zabawne. Omówienie i rozłożenie na czynniki pierwsze znaczenia i natury czytania książek, a jednocześnie opowiadanie przy tym wspaniałej historii jest niewątpliwie oznaką geniuszu Italo Calvino.

Dziesięć szkatułek, dziesięć początków powieści. Każda urywa się w najciekawszym momencie – dokładnie wtedy, gdy zaczyna cię wciągać. Autor jest sadystą? Czy naprawdę może uważać, że tylko w mistyfikacji tkwi prawda literatury?
Calvino zabiera nas w wesoły taniec do centrum samej natury czytania i kwestionuje wszystkie nasze założenia dotyczące naszej relacji z książkami,...

Książkę kupiłem trochę w ciemno, ponieważ chciałem w końcu przeczytać coś od Calvino. Po przeczytaniu na okładce czego z grubsza książka dotyczy i zagłębieniu się w pierwsze strony uznałem, że chyba się nie polubimy. Jednak wraz z lekturą moje wrażenia były zupełnie przeciwne. Mimo meandrów i zmian wprowadzanych przez autora książkę czytało mi się bardzo lekko i przyjemnie. Dla mnie to ciekawy sposób przedstawienia perspektywy pisarza i czytelnika - ich oczekiwań, relacji ze słowem i wzajemnego wpływu na siebie. Dodatkowo fragmenty opowiadań - to jak w krótkim fragmencie, wydaje się bardzo małym wysiłkiem, autor potrafi wciągnąć i zaciekawić, pokazuje niesamowity kunszt Calvino. Szczerze polecam. Doskonała książka na ciepły weekend na powietrzu.

Książkę kupiłem trochę w ciemno, ponieważ chciałem w końcu przeczytać coś od Calvino. Po przeczytaniu na okładce czego z grubsza książka dotyczy i zagłębieniu się w pierwsze strony uznałem, że chyba się nie polubimy. Jednak wraz z lekturą moje wrażenia były zupełnie przeciwne. Mimo meandrów i zmian wprowadzanych przez autora książkę czytało mi się bardzo lekko i przyjemnie....