Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου
Στις 2 Δεκεμβρίου ο Πάπας Λέων ΙΔ΄ ολοκλήρωσε την επίσκεψή του στην Τουρκία και στον Λίβανο. Ως το σημαντικότερο εκκλησιαστικό γεγονός στο πρόγραμμά του θεωρήθηκε η με τον Οικουμενικό Πατριάρχη επίσκεψή του στη Νίκαια, όπου διεξήχθη η Α΄ Οικουμενική Σύνοδος το 325, με πρωτοβουλία και υπό την προεδρία του Αυτοκράτορος Αγίου Μεγάλου Κωνσταντίνου. Σημαντικό επίσης γεγονός θεωρήθηκε η από κοινού απαγγελία στα αγγλικά του Συμβόλου της Πίστεως χωρίς το Filioque. Σημαντικά θεωρήθηκαν και τα γεγονότα της ανταλλαγής μεταξύ τους θερμών λόγων, η κοινή τους διακήρυξη και η κοινή δέσμευσή τους να προχωρήσουν στην ενότητα όλων των χριστιανών και στο «κοινό ποτήριο».
Ο ενθουσιασμός δηλαδή και η αισιοδοξία που εξέφρασαν διάφορα ΜΜΕ, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ήταν γιατί θεωρήθηκε πως πλέον δρομολογήθηκε η πορεία για την ενότητα της Ρωμαιοκαθολικής με την Ορθόδοξη Εκκλησία. Πολλοί στη Δύση πιστεύουν ότι ήρθε η ώρα να προχωρήσει και η Ορθόδοξη Εκκλησία στον εκδυτικισμό της και να ενωθεί με τους παπικούς υπό την ηγεσία του Πάπα, όπως συνέβη με τα κράτη που έχουν Ορθόδοξο πληθυσμό (Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία), που εντάχθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο ΝΑΤΟ . Όμως από όλα αυτά τα ΜΜΕ διαφεύγει το γεγονός πως η Εκκλησία δεν είναι Ευρωπαϊκή Ένωση, στην οποία οι Μεγάλες Δυνάμεις έχουν επιβληθεί με την ισχύ τους επί των μικροτέρων και ασθενεστέρων χωρών και επιβάλλουν τη θέλησή τους.
Τί είναι η Εκκλησία; Κατά τον Παύλο Ευδοκίμωφ «η Εκκλησία είναι Σώμα Χριστού, είναι η επί γης συνεχιζόμενη Πεντηκοστή, είναι η μορφή της Αγίας Τριάδος, της απόλυτης Εκκλησίας των τριών θείων Προσώπων» (Π. Ευδοκίμωφ «Η Ορθοδοξία», Εκδ. Βασ. Ρηγόπουλου, Θεσσαλονίκη, 1972, σελ. 165). Και συνεχίζει ο Ευδοκίμωφ: «Η Εκκλησία απευθύνεται σε κάθε άνθρωπο, αλλά δεν εξαρτάται ούτε από τον αριθμό των μελών της, ούτε από τη φαινομενική επιτυχία των ιεραποστολών της. Πάντοτε ίδια με τον εαυτό της και όταν ακόμη γίνεται “μικρόν κατάλειμμα” (απομεινάρι), διατηρεί εξ ίσου την ακεραιότητα της καθολικής αλήθειάς της» (αυτ. σελ. 214). Ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής έλεγε προς τους αιρετικούς οπαδούς του Μονοθελητισμού: “Και αν η Οικουμένη η ίδια κοινωνούσε μαζί σας, εγώ και μόνος μου δεν θα κοινωνούσα”» (αυτ. σελ. 215). Ο π. Γεώργιος Φλωρόφσκι συμπληρώνει πως «Δεν υπάρχει παρά μία Εκκλησία του Χριστού. Διότι η Εκκλησία είναι το σώμα Του. Και ο Χριστός ουδέποτε διαιρείται». (π. Γεωργίου Φλωρόφσκι «Το σώμα του ζώντος Χριστού», Εκδ. Αρμός, 1999, σελ. 47).
Η Εκκλησία ξεπερνά τον κόσμο. Αγνοεί το πλήθος. Μένει στην Αλήθεια, που δεν επιμερίζεται. Ο λόγος του Ιησού προς τους ένδεκα μαθητές είναι σαφής: «Εδόθη μοι πάσα εξουσία εν ουρανώ και επί γης. Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη, βαπτίζοντες εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, διδάσκοντες αυτούς τηρείν πάντα όσα ενετειλάμην υμίν, και ιδού εγώ μεθ΄ υμών ειμί πάσας τας ημέρας έως της συντελείας του αιώνος. Αμήν.» (Ματθ. κη΄ 18-20). Έντεκα μαθητές, αδύναμοι και χωρίς οικονομικά μέσα ξεκίνησαν από μια γωνιά της Αυτοκρατορίας για να μιλήσουν στην Οικουμένη… Διώχθηκαν, ταλαιπωρήθηκαν, βασανίσθηκαν, μαρτύρησαν… Γνωστό το αποτέλεσμα.
Στην Ιστορία δεν είναι η πρώτη φορά που ο Πάπας, ως πανίσχυρος εγκόσμιος θεσμός, επιχειρεί να επιτύχει την υπ’ αυτόν υποταγή της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Το 1204, στην Κωνσταντινούπολη κατά την άλωσή Της στην Δ΄ Σταυροφορία, της οποίας εμπνευστής και εμψυχωτής ήταν ο Πάπας Ιννοκέντιος Γ΄, με, « ουδέποτε διεπράχθη τοιούτον έγκλημα κατά της ανθρωπότητος…Ου μόνον κατέφερε θανάσιμον πλήγμα εις πολιτισμόν, ο οποίος ήταν ακόμη σφριγηλός και μέγας, αλλά απέβη επίσης πράξις γιγαντιαίας πολιτικής αφροσύνης, αφού, με την επίθεση κατά των Ελλήνων, ενισχύθηκε περαιτέρω η ισχύς των Τούρκων…» (St. Runciman “A History of the Crusades”, vol. C, p. 130).
Η παποσύνη συνέχισε την προσπάθειά της για την υποταγή της Ορθοδοξίας. Το 1274 ο Πάπας Γρηγόριος ο 10ος , σε συνεννόηση με τον Αυτοκράτορα Μιχαήλ Παλαιολόγο, που βρισκόταν σε δύσκολη θέση από εσωτερικά προβλήματα και εξωτερικές απειλές, συγκάλεσε Σύνοδο, στην οποία πέραν των 570 παπικών επισκόπων, 15 καρδιναλίων, 2 Λατίνων πατριαρχών και 500 λαϊκών συμμετέσχον, αποσταλέντες από τον Βυζαντινό Αυτοκράτορα, ο υιός του Ανδρόνικος, 50 Μητροπολίτες και κάποιοι Επίσκοποι. Ο Πάπας επέβαλε «συμφωνία» στους απεσταλμένους του Μιχαήλ, με την οποία εξασφάλιζε την ηγεμονία επί των Ορθοδόξων. Μεταξύ άλλων επέβαλε την εκπόρευση του Αγίου Πνεύματος και από τον Υιό (Filioque), το Καθαρτήριο πυρ και το Πρωτείο του Ποντίφικα. Η «συμφωνία» απορρίφθηκε Πανορθοδόξως, παρά την προσπάθεια του Αυτοκράτορα και του Πατριάρχη Ιωάννη Βέκκου, να την καθιερώσουν.
Το 1438 η τουρκική απειλή είχε καταστεί άμεση και ο Αυτοκράτορας Ιωάννης Η΄ Παλαιολόγος αποφάσισε να υποτάξει την Ορθόδοξη Εκκλησία στην Παπική, μήπως και γλυτώσει την Αυτοκρατορία. Σημειώνεται ότι τα χρόνια εκείνα ήταν σε εξέλιξη ο 100ετής πόλεμος μεταξύ Αγγλίας και Γαλλίας (1328-1475) και η Ευρώπη ήταν αποδυναμωμένη. Σε συνεννόηση του με τον Πάπα Ευγένιο Δ΄ συνεκλήθη η Σύνοδος Φεράρας – Φλωρεντίας. Το 1439 υπέγραψαν ο Αυτοκράτορας Ιωάννης και οι υπ’ αυτόν εκπρόσωποι της Ορθοδόξου Εκκλησίας την υποταγή Της στον Πάπα, αλλά όχι ο Μητροπολίτης Εφέσου, Άγιος Μάρκος ο Ευγενικός, τον οποίο ακολούθησαν οι μοναχοί και όλος ο λαός και έτσι δεν επιβλήθηκε η ένωση υπό τον Πάπα.
Από την Β΄ Βατικανή Σύνοδο και τη συνάντηση του Πάπα Παύλου Στ΄ με τον Πατριάρχη Αθηναγόρα αρχίζει νέα προσπάθεια της Ρώμης για την ένωση με τους Ορθοδόξους. Συγκεκριμένα διακηρύχθηκε ότι το 2025, που Ορθόδοξοι και Ρωμαιοκαθολικοί είχαν κοινό Πάσχα, θα καθιερωνόταν μια ημερομηνία για να εορτάζεται μονίμως το Πάσχα από όλη τη χριστιανοσύνη. Το σχέδιο αυτό απέτυχε. Διακηρύχθηκε επίσης ότι το 2054, με την ευκαιρία των 1000 χρόνων από το σχίσμα, θα γίνει η ένωση των Εκκλησιών…. Στο τωρινό ταξίδι στην Τουρκία και στον Λίβανο ο Πάπας Λέων ΙΔ΄ έβαλε πιο κοντά την ένωση: Προτείνει να γίνει το 2033 στα Ιεροσόλυμα, με τον εορτασμό των 2000 χρόνων από τη Σταύρωση και την Ανάσταση του Ιησού Χριστού...
Έναντι των Ορθοδόξων στην κλίμακα των δογμάτων του, που πρέπει να δεχθούν, το Βατικανό βάζει πρώτο το Πρωτείο, δηλαδή την απόλυτη κυριαρχία του. Αυτό φαίνεται και από το ότι δέχθηκε στους κόλπους του τους Ουνίτες και Ανατολικές Εκκλησίες που τηρούν άλλο τυπικό και διατηρούν το Σύμβολο της Πίστεως χωρίς το Filioque. Όμως για να συμβεί η ένωση υπάρχουν και άλλα βασικά δόγματα των παπικών, τα οποία οφείλει η Ορθόδοξη Εκκλησία να αποδεχθεί. Μεταξύ αυτών και το αλάθητό του Πάπα. Πρωτείο και αλάθητο είναι προϊόντα της εκκοσμίκευσης και της αλαζονείας του Επισκόπου της Ρώμης, σε πλήρη αντίθεση με την εντολή του Κυρίου, ο οποίος απευθυνόμενος στους Αποστόλους είπε: «Ξέρετε ότι οι ηγέτες των εθνών ασκούν απόλυτη εξουσία πάνω τους και τα καταδυναστεύουν, σε εσάς όμως δεν πρέπει να συμβαίνει αυτό, αλλά όποιος θέλει να είναι πρώτος να είναι όλων υπηρέτης» (Μαρκ. ι΄ 42-44).
Η «κατήχηση της Καθολικής Εκκλησίας» γράφει για τον Πάπα, με βάση την απόφαση της Β΄ Βατικανής Συνόδου: «Ο Πάπας είναι η αιώνια και ορατή αρχή και θεμέλιο της ενότητας…Ούτος, με το αξίωμά του ως αντιπρόσωπος του Χριστού και ως ποιμένας όλης της Εκκλησίας έχει πλήρη, υπέρτατη και παγκόσμια εξουσία μέσα στην Εκκλησία, την οποία ελεύθερα μπορεί να ασκεί». ( Εκδ. Κάκτος, 1996, σελ. 293).
Ο Οικ. Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος στον πρόσφατο χαιρετισμό του προς τον Πάπα, στο Φανάρι, με πλάγιο τρόπο, αλλά και, δυστυχώς, με θετική προοπτική, αναφέρθηκε στα υπάρχοντα προβλήματα για την ενότητα. Είπε μεταξύ άλλων: «Είναι αξιοσημείωτο ότι ο προβληματισμός σχετικά με τη Συνοδικότητα και το Πρωτείο, που έχει αναληφθεί τα τελευταία χρόνια στο πλαίσιο της Επιτροπής, έχει αποδειχθεί πηγή έμπνευσης και ανανέωσης, όχι μόνο για τις αδελφές Εκκλησίες μας, αλλά και για τον υπόλοιπο χριστιανικό κόσμο. Μπορούμε μόνο να προσευχηθούμε ότι ζητήματα όπως το «filioque» και το αλάθητο, τα οποία εξετάζει επί του παρόντος η Επιτροπή, θα επιλυθούν έτσι ώστε η κατανόησή τους να μην αποτελεί πλέον εμπόδιο για την κοινωνία των Εκκλησιών μας».
Ο κ. Βαρθολομαίος μιλάει για «Κοινή Διεθνή Επιτροπή» και για «θεολογικό διάλογο μεταξύ των δύο Εκκλησιών», οι εργασίες των οποίων όμως έδειξαν ότι οι διαφορές είναι ανυπέρβλητες. Επί πλέον οι τυχόν αποφάσεις των μελών της Επιτροπής είναι σε αναφορά προς τις Ιεραρχίες τους. Και πρέπει η όποια απόφαση να είναι ομόφωνη από όλες τις τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες, κάτι που σήμερα είναι αδύνατο. Προβλήματα φαίνεται ότι θα έχει και ο Πάπας, αν προχωρήσει σε πράξεις που αντιβαίνουν σε αποφάσεις Συνόδων της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Ήδη δέχεται κριτική αυτό που έγραψε στην αποστολική επιστολή In Unitate Fidei, ότι για να υπάρξει πλήρης ενότητα «είναι απαραίτητο να αφήσουμε πίσω τις θεολογικές διαμάχες που έχουν χάσει τον λόγο ύπαρξής τους, προκειμένου να αναπτύξουμε μια κοινή κατανόηση». Η παπική καθολική ιστοσελίδα “Medias – Presse – Info” σημειώνει πως ο Πάπας πρόδωσε το πνεύμα της Νικαίας (Σημ. Λέγοντας το Πιστεύω χωρίς το Filioque) και η Νίκαια θα δικάσει τον Λέοντα, και όχι η Καθολική Παράδοση θα τον κρίνει, γιατί επιχειρεί να περάσει στην ενότητα με τους Ορθοδόξους χωρίς να βαδίσει πάνω στην αλήθεια της παποσύνης.
Το περίεργο είναι πως ο Οικ. Πατριάρχης προχωρεί σε πολύ δύσκολες εκκλησιολογικές ατραπούς, μιλώντας για «ενότητα» με τους Ρωμαιοκαθολικούς, την ώρα που δεν υπάρχει ενότητα μεταξύ των Ορθοδόξων! Ο Απόστολος Παύλος στην επιστολή του στον Τιμόθεο και μιλώντας για τα προσόντα του επισκόπου σημειώνει, μεταξύ άλλων, πως «αν αυτός δεν ξέρει να κυβερνήσει το σπίτι του πώς θα φροντίσει την εκκλησία του Θεού;» (Α΄Τιμ. γ΄ 5).
Με το θέμα της αντικανονικής Εκκλησίας της Ουκρανίας ο κ. Βαρθολομαίος προκάλεσε σχίσμα στην Ορθοδοξία και αυτοαπομονώθηκε, αφού ουδεμία τοπική Εκκλησία τον ακολουθεί, πλήν των Ελληνορθοδόξων Αλεξανδρείας, Κύπρου και Ελλάδος. Στην λεγόμενη Σύνοδο της Κρήτης απέσχον σημαντικές τοπικές Εκκλησίες και άλλες δεν υπέγραψαν το κείμενο για τις σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας με τον υπόλοιπο χριστιανικό κόσμο. Στην προ ημερών συνάντηση της Νικαίας απέσχον δύο Πατριάρχες της Πενταρχίας, ο Αντιοχείας και ο Ιεροσολύμων, των οποίων η παρουσία θα έδιδε άλλη αίγλη στην παρουσία της Ορθοδοξίας. Δείγμα επίσης της ελλείψεως ενότητας είναι που ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων κ. Θεόφιλος επισκέφθηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο τον Πρόεδρο της Τουρκίας Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη, χωρίς να επισκεφθεί τον Οικ. Πατριάρχη… Είναι βεβαίως και η διακοπή των εκκλησιαστικών σχέσεων του Οικ. Πατριαρχείου με το Πατριαρχείο της Μόσχας…
Ο αείμνηστος Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης στη διδακτορική του διατριβή με τίτλο «Η ενότης της Εκκλησίας εν τη Θεία Ευχαριστία και τω Επισκόπω κατά τους τρεις πρώτους αιώνας» και στα γενικά του συμπεράσματα τονίζει ότι «έκαστος Επίσκοπος νοείται ως διάδοχος των Αποστόλων – και του Πέτρου, της Εκκλησίας του θεωρουμένης πλήρως αποστολικής και στηριζομένης επί του θεμελίου πάντων των Αποστόλων. Εντεύθεν οιοσδήποτε εκ των Επισκόπων δεν ηδύνατο να κατέχη Ιερωσύνην και οιασδήποτε εκκλησιολογικώς βεβαιουμένας δικαιοδοσίας κατά τρόπον πληρέστερον οιουδήποτε άλλου Επισκόπου…Από το καίριον τούτο σημείον, το οποίον εκφράζει την πληρότητα του επισκοπικού βαθμού, εξακολουθεί…να εκπηγάζη πάσα ουσιαστική διαφωνία προς την ουσίαν της όλης Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησιολογίας (Σημ. περί του πρωτείου του Πάπα) υπό το φως της συνειδήσεως των τριών πρώτων αιώνων». (Εκδ. Γρηγόρη, Β΄ Έκδοση, εν Αθήναις, 1990, σελ. 202).
Αυτή είναι η αλήθεια κατά την Ορθόδοξη Εκκλησία, όλοι οι Επίσκοποι έχουν – πρέπει να έχουν – ποίμνιο και να είναι μεταξύ τους ίσης αξίας, έχοντας μόνο, ως προς την εκκλησιαστική τάξη, «πρεσβεία τιμής» και «πρεσβεία αρχιεροσύνης». Αυτό ουδέποτε θα το δεχθεί το Βατικανό και ο απόλυτος ηγεμών του. Δεν πρόκειται ποτέ να καταργηθεί το κράτος του, ούτε να καταργηθεί η πολιτική κυριαρχία του. Το πρόβλημα είναι με τους Ορθοδόξους Προκαθημένους. Με την πάροδο του χρόνου ο ίδιος ο Μητροπολίτης Περγάμου άλλαξε ιδέες και ο Οικ. Πατριάρχης και οι άλλοι Προκαθήμενοι των τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών θέλγονται από την παπική ηγεμονία και έχουν επιβάλλει να είναι «πιο ίσοι» από τους συνεπισκόπους τους. Έτσι ανεπαισθήτως και ντε φάκτο, κτίζουν τέταρτο βαθμό ιερωσύνης... Η τάση αυτή διευκολύνει τον Πάπα στα κοσμικά σχέδιά του, να ζητήσει να μετατραπούν οι τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες σε τύπου Μαρωνιτικής στην Ανατολή εκκλησιαστικές οντότητες, που θα έχουν μεν μερική αυτονομία, αλλά αναφορά στον ίδιο, ως απόλυτο ηγεμόνα τους. Μη γένοιτο.-
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου