Centrum Wyszkolenia Artylerii (II RP)

Centrum Wyszkolenia Artylerii
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1927
Rozformowanie	1939
Patron	gen. Józef Bem
	Organizacja
Dyslokacja	Toruń

Centrum Wyszkolenia Artylerii (CWArt) - ośrodek szkolenia kadr oficerskich artylerii Wojska Polskiego II RP w latach 1927-1939.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Na podstawie zarządzenia Ministra Spraw Wojskowych L. 6312/Org. z 2 marca 1927 Obóz Szkolny Artylerii w Toruniu został przekształcony w Centrum Wyszkolenia Artylerii^[1].

Centrum pod względem organizacyjnym i szkoleniowym podlegało początkowo szefowi Samodzielnego Wydziału Artylerii Ministerstwa Spraw Wojskowych, a od 31 marca 1927 – szefowi Departamentu Artylerii MSWojsk. Miał on istotny wpływ na kształtowanie jego struktury organizacyjnej, obsadę personalną kierowniczej kadry i przydział funduszy z budżetu MSWojsk. Ponadto szef Departamentu ustalał na poszczególne lata etaty stanów zmiennych szkół i kursów oraz określał zadania szkoleniowe.

Organizacja Centrum

komendant Centrum Wyszkolenia Artylerii
drużyna komendanta
dyrektor nauk z zespołem wykładowców
pluton łączności
Komenda Poligonu - przemianowana w 1932 na Komendę Obozu Ćwiczebnego
Szkoła Strzelań Artylerii (SSA),
Oficerska Szkoła Artylerii (OSA) - 9 sierpnia 1928 przemianowana na Szkołę Podchorążych Artylerii,
Szkoła Młodszych Oficerów Artylerii (SMOA) - rozformowana w 1928,
Szkoła Podoficerów Zawodowych Artylerii (SPZA),
Kurs Instruktorów Jazdy Konnej i Zaprzęgami (utworzony w 1926).

Obsługę strzelań gwarantował utworzony na przełomie lat 1927/1928 przy pułk manewrowy artylerii w skład, którego zostały włączone: bateria obsługi i szwadron szkolny SPZA, baterie ćwiczebne SPA i SSA, a także 1 dywizjon pomiarów artylerii.

W 1929 przeprowadzono reorganizację Centrum. Zredukowano etat komendy oraz zlikwidowano istniejące na jej szczeblu stanowisko dyrektora nauk i stanowiska wykładowców.

Od tej chwili głównym zadaniem Komendy CWArt było sprawowanie ogólnego kierownictwa nad działalnością organizacyjną - szkoleniową poszczególnych szkół.

W 1932 przeprowadzono reorganizację artylerii WP. Ustanowiona wówczas organizacja CWArt nie różniła się w sposób istotny od dotychczasowej. Pewne zmiany wprowadzono w organizacji wewnętrznej poszczególnych szkół.

Wiosną 1939 ze składu CWArt zostały wyłączone jednostki liniowe: 31 pułk artylerii lekkiej i 1 dywizjon pomiarów artylerii. Zostały one zreorganizowane i przekształcone w jednostki bojowe.

Kadra centrum

Z tym tematem związana jest kategoria: Oficerowie Centrum Wyszkolenia Artylerii (II RP).

Komendanci obozu i centrum

gen. bryg. Mikołaj Teodor Majewski (9 XII 1921 – 1 III 1923)
gen. bryg. Wincenty Kaczyński (1 III 1923 - 1 XI 1924)
gen. bryg. Erwin Mehlem (20 XI 1924 - 9 VIII 1926)
gen. dyw. Rudolf Prich (9 VIII 1926 – 30 IX 1935)
gen. bryg. Stanisław Miller (1 X 1935 – VI 1937)
gen. bryg. Otton Krzisch (VI 1937 – 24 VIII 1939)

Komendanci Szkoły Młodszych Oficerów Artylerii

mjr art. Michał Zdzichowski (I 1922)
ppłk art. Karol Podonowski (I – II 1922)
mjr / ppłk art. Mieczysław Maciejowski (23 II – X 1922)
mjr art. Henryk Hintz (wz. 1922 – 1923)
płk art. Józef Korycki (1923 – XII 1925 → dowódca 16 pap^[2])
ppłk art. Edward Czopór (XII 1925^[3] – III 1928 → dowódca 1 pag^[4])

Pokojowa obsada personalna szkoły w marcu 1939^[5]^[a]:

Komenda Centrum

komendant – gen. bryg. Krzisch Otton
I oficer sztabu – ppłk dypl. Mączyński Stefan Mieczysław
II oficer sztabu – kpt. adm. (art.) Grocholski Karol Józef
naczelny lekarz medycyny – mjr dr Ottenbreit Henryk
naczelny lekarz weterynarii – ppłk Mrzygłodzki Jan
lekarz weterynarii – por. Szabuniewicz Michał

Szkoła Podchorążych Artylerii

komendant – płk Sawczyński Adam Tymoteusz
z-ca komendanta – ppłk Jaremski Jan Leon

Pełna obsada oficerska w artykule „Szkoła Podchorążych Artylerii”

Szkoła Strzelań Artylerii

komendant szkoły – płk Drejman Jan
dyrektor nauk – ppłk Krautwald d’Annau Józef Fryderyk Henryk Ernest

Pełna obsada oficerska w artykule „Szkoła Strzelań Artylerii”

Szkoła Podoficerów Zawodowych Artylerii

komendant – ppłk Świderski Kazimierz

Pełna obsada oficerska w artykule „Szkoła Podoficerów Zawodowych Artylerii”

Kurs Instruktorów Jazdy Konnej i Zaprzęgami

komendant – p.o. mjr adm. (art.) Sałęga Jan
instruktor – kpt. mgr Przychodzeń Stanisław
instruktor – kpt. Trzepalkowski Aleksander

Kadra centrum

Uwagi

↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939^[6].

Przypisy

↑ Dodatek Tajny nr 3 do Dziennika Rozkazów nr 9 z 15 marca 1927 r., poz. 17.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 130 z 9 grudnia 1925, s. 707.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 130 z 9 grudnia 1925, s. 709.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 21 marca 1928, s. 89.
↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 465.
↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.

Bibliografia

Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
RomanR. Łoś RomanR., Artyleria polska 1914-1939, Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1991, ISBN 83-11-07772-X, OCLC 830057069 .
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.

[7] Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939^[6].

[1] Dodatek Tajny nr 3 do Dziennika Rozkazów nr 9 z 15 marca 1927 r., poz. 17.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_130_z_9_grudnia_1925,_s._707-2] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 130 z 9 grudnia 1925, s. 707.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_130_z_9_grudnia_1925,_s._709-3] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 130 z 9 grudnia 1925, s. 709.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_8_z_21_marca_1928,_s._89-4] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 21 marca 1928, s. 89.

[CITEREFRocznik_oficerski1939465-5] Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 465.

[CITEREFRocznik_oficerski1939VI-6] Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[a]

[6]

Centra	Artylerii Broni Pancernych Kawalerii Lotnictwa Łączności OPL i Przeciwgazowej Piechoty Sanitarnego Saperów Spadochroniarzy Wyszkolenia i Badań Weterynaryjnych Żandarmerii
Piechota	Batalion Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr 7 Batalion Szkolny Podchorążych Rezerwy Piechoty Centralna Szkoła Strzelnicza Centrum Wyszkolenia Piechoty Ośrodek Wyszkolenia Rezerw Piechoty Szkoła Aplikacyjna Oficerów Piechoty Szkoła Podchorążych Piechoty Szkoła Podchorążych Piechoty w Warszawie Szkoła Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie Szkoła Podoficerów Piechoty dla Małoletnich Nr 1 Szkoła Podoficerów Piechoty dla Małoletnich Nr 2 Szkoła Podoficerów Piechoty dla Małoletnich Nr 3 Wielkopolska Szkoła Podchorążych Piechoty
Kawaleria	Szkoła Podoficerów Zawodowych Kawalerii Centrum Wyszkolenia Kawalerii
Artyleria	Centrum Wyszkolenia Artylerii Główna Szkoła Artylerii i Inżynierii Centrum Wyszkolenia Obrony Przeciwlotniczej i Przeciwgazowej Kursy Wołyńskiej Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii Mazowiecka Szkoła Podchorążych Rezerwy Artylerii Szkoła Podchorążych Artylerii Szkoła Podchorążych Artylerii Przeciwlotniczej Szkoła Podoficerów Zawodowych Artylerii Szkoła Strzelań Artylerii Wołyńska Szkoła Podchorążych Rezerwy Artylerii
Saperzy	Centrum Wyszkolenia Saperów Główna Szkoła Artylerii i Inżynierii Obóz Szkolny Saperów Oficerska Szkoła Inżynierii Szkoła Podchorążych Saperów Wyższa Szkoła Inżynierii Oficerska Szkoła Wojsk Kolejowych w Krakowie
Lotnictwo	Centrum Wyszkolenia Technicznego Lotnictwa Francuska Szkoła Pilotów Krakowska Szkoła Pilotów Bydgoska Szkoła Pilotów Oficerska Szkoła Aeronautyczna Oficerska Szkoła Obserwatorów Lotniczych Centralna Szkoła Mechaników Lotniczych w Bydgoszczy Lotnicza Szkoła Strzelania i Bombardowania Oficerska Szkoła Lotnictwa Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa Szkoła Podchorążych Lotnictwa Szkoła Podchorążych Lotnictwa – Grupa Techniczna Wyższa Szkoła Pilotów w Ławicy Wyższa Szkoła Pilotów w Grudziądzu Wojskowa Szkoła Lotnicza Wyższa Szkoła Lotnicza Szkoła Podoficerów Lotnictwa dla Małoletnich Wojskowy Ośrodek Spadochronowy w Bydgoszczy Wojskowy Obóz Szybowcowy
Inne	Centralna Szkoła Podoficerów KOP Centralna Szkoła Zbrojmistrzów Korpus Kadetów Nr 1 Korpus Kadetów Nr 2 Korpus Kadetów Nr 3 Szkoła Podchorążych dla Podoficerów Szkoła Podchorążych Marynarki Wojennej Oficerska Szkoła Topografów Podoficerska Szkoła Łączności Szkoła Podchorążych Łączności Szkoła Podoficerów Zawodowych Służby Weterynaryjnej