Theodor W. Adorno, "Διαβάζοντας τον Μπαλζάκ" αναδημοσιευση απο το'' Χωριάτης '' τουLenin Reloaded

Όταν ο χωριάτης έρχεται πρώτη φορά στην πόλη, τα πάντα μένουν "κλειστά" για αυτόν. Οι βαριές πόρτες, τα παράθυρα με τα στόρια τους, οι ατέλειωτοι άνθρωποι στους οποίους δεν μπορεί να μιλήσει αν δεν θέλει να γελοιοποιηθεί, ακόμα και τα καταστήματα, με τα εμπορεύματα που είναι πολύ ακριβά για αυτόν -- τα πάντα τον διώχνουν. [...] Στα μάτια του άρτι αφιχθέντος, τα πάντα μοιάζουν με μπουρδέλο, μυστηριώδες και σαγηνευτικά απαγορευμένο. [...] Στη λογοτεχνία, ο Μπαλζάκ ήταν πιθανόν ο πρώτος τέτοιος χωριάτης στο Παρίσι, και κράτησε τη στάση αυτή ακόμα και αφού γνώριζε πολύ καλά τι ήταν τι. [...] Η απάντησή του στον αίσθημα του αποκλεισμού ήταν αυτή της επινοητικής ευφυίας: "Πολύ καλά, θα καταλάβω μόνος μου τι είναι αυτό που γίνεται πίσω από κλειστές πόρτες, και τότε θα τα ακούσει για τα καλά ο κόσμος!" Η μνησικακία του επαρχιώτη, που, μέσα στην εξοργισμένη του άγνοια αναπτύσσει μια εμμονή με τα πράγματα που θεωρεί ότι λαμβάνουν χώρα ακόμα και ανάμεσα στους καλύτερους κύκλους, εκεί που δεν θα το περίμενε κανείς, γίνεται η δύναμη που οδηγεί την φαντασία που έχει ακρίβεια. [...] Το ίδιο πράγμα που χωρίζει τους ανθρώπους τον ένα απ' τον άλλο και χωρίζει τον συγγραφέα απ' αυτούς είναι αυτό που κρατά την κίνηση της κοινωνίας σε λειτουργία [...] Μέσα από το διανοητικό του αισθητήριο, ο Μπαλζάκ συνειδητοποίησε ότι στον αναπτυγμένο καπιταλισμό, οι άνθρωποι είναι μάσκες χαρακτήρων, για να χρησιμοποιήσουμε μια έκφραση που ο Μαρξ επινόησε αργότερα. Η πραγμοποίηση είναι πιο τρομακτικά λαμπρή στην φρεσκάδα της αυγής και στα έντονα χρώματα της νέας ζωής από ότι στην κριτική της πολιτικής οικονομίας καταμεσήμερο. [...] Ο Μπαλζάκ κατέβασε την κοινωνία ως ολότητα, κάτι που η κλασική πολιτική οικονομία και η εγελιανή φιλοσοφία είχαν διατυπώσει με θεωρητικούς όρους, από την αέρινη σφαίρα των ιδεών στη σφαίρα των αισθητηριακών αποδείξεων.

Theodor W. Adorno, "Διαβάζοντας τον Μπαλζάκ"

χωριατης

"Ο καθένας να κοιτάει την τύφλα του!". ενα πολύ ενδιαφερον κειμενο στου Radical desire

"Ο καθένας να κοιτάει την τύφλα του!"

αποσπασμα 

 

''Είναι η στιγμή που ο διάχυτος καλλιτεχνισμός που φαίνεται να πλημμυρίζει την σαν σε ταμπλώ βιβάν στημένη καθημερινή ζωή του χωριού του Θολοποταμίου Χίου φαίνεται να εγείρεται ο ίδιος σαν ζήτημα μέσα στην πλοκή της ταινίας (ας μην ξεχνάμε ότι το mise-en-scène του πίνακα του κυρίου Νύκτα και του πίνακα του Ντα Βίντσι είναι επίσης το mise-en-scène του ονείρου που βλέπει αργότερα ο χρεωκοπημένος χαρτοπαίχτης μας, καθώς και το mise-en-scène της "πραγματικής" σύναξης των αγροφυλάκων στην αρχή και τη μέση της ταινίας).

Η αντίδραση του κυρίου Νύκτα όμως δεν είναι η αναμενόμενη: αντί να κολακευτεί από την περιέργεια με την οποία ο επαρχιακός διανοούμενος-αγροφύλακας διερευνά την καλλιτεχνική του φύση --αυτού, του συλλέκτη των ούρων των πελατών του έναντι αμοιβής!-- ο κύριος Νύκτας θυμώνει και ξεστομίζει την ατάκα του τίτλου: "Ο καθένας να κοιτάει την τύφλα του!"

Η φράση μας προσγειώνει απότομα στον κριτικό ρεαλισμό: η υποψία καλλιτεχνικής φλέβας είναι, υπό τις δεδομένες άθλιες περιστάσεις της ζωής του κυρίου Νύκτα, ρετσινιά, προσβολή.Ένας άνθρωπος που για να ζήσει κρατάει το καθήκι για να ουρούν οι πελάτες του ντρέπεται να λογίζεται ζωγράφος. Και η αίσθηση αυτή ντροπής --και η συνεπαγώμενη οργή κατά της αδιακρισίας του διανοούμενου αγροφύλακα-- είναι η τεθλασμένη απόδειξη ενός κρυφού και ανομολόγητου σεβασμού για την τέχνη που παίρνει την μορφή της μετάθεσης του ανάρμοστου στην ίδια την ύπαρξη ταλέντου αντί για τις άθλιες συνθήκες ζωής στις οποίες αυτό επιμένει καμιά φορά να εμφανίζεται. Ο Αντόρνο δεν θα έδειχνε μεγαλύτερη ευαισθησία απέναντι στα διακυβευόμενα για την αξιοπρέπεια του αισθητικού σε μια κοινωνία καταδικασμένη στην χρηστικότητα από ότι ο χολερικός κύριος Νύκτας.'''

.............................................................................................................................................

 

 

’ Φιγουρα της Τέχνης '' αποσπασμα απο :Adorno: minima Moralia, Αλεξανδρεια , Αθηνα 1990

Κάθε έργο Τέχνης έχει την αλυτη αντιφαση του στην ‘’σκοπιμότητα χωρίς σκοπό’’ με την οποία ο Καντ ορισε το αισθητικό’ στο γεγονός οτι αντιπροσωπευει την αποθέωση του ποιείν , εκείνης της ικανότητας καθυπόταξης της φύσης, η οποία , ως δημιουργία δευτερης φύσης, θετει τον εαυτόν της ως κάτι απόλυτο, ελευθερο σκοπών, όν καθ εαυτό, ενώ βέβαια και το ίδιο το ποιειν , ο φωτοστεφανος του τεχνουργήματος, είναι αδιαχωριστο ακριβώς από την ορθολογικότητα ως προς τον σκοπό από την οποία η Τέχνη θέλει να ξεφύγει. 

Η αντιφαση μεταξύ ποιουμένου και όντος είναι το ζωτικό στοιχείο της Τενης και οριοθετεί τον νόμο εξελιξης της, αλλά είναι και η ντροπή της: αφού ακολουθεί με οποιοδήποτε διαμεσολαβημένο τρόπο,τό προυπαρχον σχημα της υλικής παραγωγής και ‘’ποιει’’ τα αντικείμενα της η Τέχνη δεν μπορεί , ως ομοια της να αποφύγει το ερωτημα’’προς τι’’ η άρνηση του οποιου είναι ο σκοπός της... ‘’