José Echegaray

José Echegaray
	; Irudi gehiago
Vocal of the Junta para Ampliación de Estudios e Investigaciones científicas (en)
; Ogasun Ministroa
Unibertsitate Zentralako katedradun
Q57771833
; Espainiako senataria
; Ogasun Ministroa
; Ogasun Ministroa
; Sustapen ministroa
; Espainiako Diputatuen Kongresuko diputatua
Bizitza
Jaiotza	Madril, 1832ko apirilaren 19a
Herrialdea	Espainia
Bizilekua	Madril
Lehen hizkuntza	gaztelania
Heriotza	Madril, 1916ko irailaren 14a (84 urte)
Hobiratze lekua	San Isidroko hilerria
Familia
Ezkontidea(k)	ezkongabea
Haurrideak	ikusi Eduardo Echegaray (en) ; Miguel Echegaray;
Hezkuntza
Heziketa	Escuela Técnica Superior de Ingenieros de Caminos, Canales y Puertos (Universidad Politécnica de Madrid) (en)
Hizkuntzak	gaztelania
Jarduerak
Jarduerak	antzerkigilea, ingeniari zibila, politikaria, idazlea, ingeniaria, matematikaria eta ekonomialaria
Lantokia(k)	Madril
Enplegatzailea(k)	Unibertsitate Zentrala
Jasotako sariak	ikusi Literaturako Nobel Saria (1904) ; Urrezko Ardi-larruaren Ordenako zalduna (1911) ; Grand Cross of Naval Merit with white badge (1905) ; Grand cross of the Civil Order of Alfonso XII (1902) ; Grand Cross of the Military Merit - White Badge (1905) ; Echegaray domina (1907) ;
Kidetza	Real Academia Española; Zientzia Zehatzen, Fisikoen eta Naturalen Errege Akademia; Espainiako Errege Elkarte Matematikoa; Madrilgo Ateneoa; Real Sociedad Española de Física y Química (en) ; Sociedad Abolicionista Española; spanish association for the progress of sciences (en)
Genero artistikoa	dramaturgia; antzerkia
Sinesmenak eta ideologia
Alderdi politikoa	Alderdi Liberal Fusionista

José Echegaray y Eizaguirre (Madril, Espainia, 1832ko apirilaren 19a - Madril, Espainia, 1916ko irailaren 14a) ingeniari, matematikari, antzerkigile eta idazle espainiarra izan zen.

Arbaso euskaldunak zituen: aita aragoiarra zuen eta ama, Manuela Melitona Eizagirre Txabea, jaiotzez azkoitiarra.^[1]

Murtzian igaro zituen haurtzaroko urteak, eta ondoren Madrilera itzuli zen ikastera.

1904an Literaturako Nobel Saria jaso zuen, Frédéric Mistral idazlearekin batera.

Lanak

Literatura

Literaturan eginiko bere lanik aipagarrienak.

La esposa del vengador (1874).
En el puño de la espada (1875).
Locura o santidad (1876).
El gran Galeoto (1881).
Mariana (1892).
El hijo de Don Juan (1892).
Mancha que limpia (1895).
El loco de Dios (1900).

Zientzia

Zientzialaria eta irakaslea zenez, hainbat tesi eta entsegu kaleratu zituen. Horien artean aipagarrienak, hauek dira:

Cálculo de variaciones (1858)
Problemas de geometría plana (1865)
Problemas de geometría analítica (1865)
Teorías modernas de la física (1867)
Introducción a la geometría superior (1867)
Memoria sobre la teoría de los determinantes (1868)
Tratado elemental de termodinámica (1868)

Erreferentziak

↑ ARANBARRI ETXANIZ, Simon: Azkoiti. Musikalariak, idazleak, pentsalariak (Musikari, literaturari, politikari, filosofiari eta teologiari buruz azterketa saioa). Oiartzun: 1990. 397. orrian.

Ikus, gainera

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: José Echegaray

Kanpo estekak

Datuak: Q127349
Multimedia: José Echegaray / Q127349

[1] ARANBARRI ETXANIZ, Simon: Azkoiti. Musikalariak, idazleak, pentsalariak (Musikari, literaturari, politikari, filosofiari eta teologiari buruz azterketa saioa). Oiartzun: 1990. 397. orrian.

[1]

i e a Literaturako Nobel Saridunak
1901–1925	Sully Prudhomme (1901) • Theodor Mommsen (1902) • Bjørnstjerne Bjørnson (1903) • Frédéric Mistral / José Echegaray (1904) • Henryk Sienkiewicz (1905) • Giosuè Carducci (1906) • Rudyard Kipling (1907) • Rudolf Eucken (1908) • Selma Lagerlöf (1909) • Paul Heyse (1910) • Maurice Maeterlinck (1911) • Gerhart Hauptmann (1912) • Rabindranath Tagore (1913) • Romain Rolland (1915) • Verner von Heidenstam (1916) • Karl Gjellerup / Henrik Pontoppidan (1917) • Carl Spitteler (1919) • Knut Hamsun (1920) • Anatole France (1921) • Jacinto Benavente (1922)• W. B. Yeats (1923) • Władysław Reymont (1924) • George Bernard Shaw (1925)
1926–1950	Grazia Deledda (1926) • Henri Bergson (1927) • Sigrid Undset (1928) • Thomas Mann (1929) • Sinclair Lewis (1930) • Erik Axel Karlfeldt (1931) • John Galsworthy (1932) • Ivan Bunin (1933) • Luigi Pirandello (1934) • Eugene O'Neill (1936) • Roger Martin du Gard (1937) • Pearl S. Buck (1938) • Frans Eemil Sillanpää (1939) • Johannes Vilhelm Jensen (1944) • Gabriela Mistral (1945) • Hermann Hesse (1946) • André Gide (1947) • T. S. Eliot (1948) • William Faulkner (1949) • Bertrand Russell (1950)
1951–1975	Pär Lagerkvist (1951) • François Mauriac (1952) • Winston Churchill (1953) • Ernest Hemingway (1954) • Halldór Laxness (1955) • Juan Ramón Jiménez (1956) • Albert Camus (1957) • Boris Pasternak (1958) • Salvatore Quasimodo (1959) • Saint-John Perse (1960) • Ivo Andritx (1961) • John Steinbeck (1962) • Giorgos Seferis (1963) • Jean-Paul Sartre (sariari uko egin zion) (1964) • Mikhail Xolokhov (1965) • Shmuel Yosef Agnon / Nelly Sachs (1966) • Miguel Ángel Asturias (1967) • Yasunari Kawabata (1968) • Samuel Beckett (1969) • Aleksandr Solzhenitsin (1970) • Pablo Neruda (1971) • Heinrich Böll (1972) • Patrick White (1973) • Eyvind Johnson / Harry Martinson (1974) • Eugenio Montale (1975)
1976–2000	Saul Bellow (1976) • Vicente Aleixandre (1977) • Isaac Bashevis Singer (1978) • Odysseas Elytis (1979) • Czesław Miłosz (1980) • Elias Canetti (1981) • Gabriel García Márquez (1982) • William Golding (1983) • Jaroslav Seifert (1984) • Claude Simon (1985) • Wole Soyinka (1986) • Joseph Brodsky (1987) • Nagib Mahfuz (1988) • Camilo José Cela (1989) • Octavio Paz (1990) • Nadine Gordimer (1991) • Derek Walcott (1992) • Toni Morrison (1993)• Kenzaburō Ōe (1994) • Seamus Heaney (1995) • Wisława Szymborska (1996) • Dario Fo (1997) • José Saramago (1998)• Günter Grass (1999) • Gao Xingjian (2000)
2001–egun	V. S. Naipaul (2001) • Imre Kertész (2002) • J. M. Coetzee (2003) • Elfriede Jelinek (2004) • Harold Pinter (2005) • Orhan Pamuk (2006) Doris Lessing (2007) • J. M. G. Le Clézio (2008) • Herta Müller (2009) • Mario Vargas Llosa (2010) • Tomas Tranströmer (2011) Mo Yan (2012) • Alice Munro (2013) • Patrick Modiano (2014) • Svetlana Aleksievitx (2015) • Bob Dylan (2016) • Kazuo Ishiguro (2017) • Olga Tokarczuk (2018) • Peter Handke (2019) • Louise Glück (2020) • Abdulrazak Gurnah (2021) • Annie Ernaux (2022) • Jon Fosse (2023) • Han Kang (2024)
1: Ez zuten eman