Sintra
| Sintra Sintra | |||
|---|---|---|---|
| Portugalgo udalerria | |||
| Administrazioa | |||
| Herrialdea | |||
| Eskualdea Azpi-eskualdea Barrutia Alkatea | Lisboa Lisboa Handia Lisboako Barrutia | ||
| Sorrera | 1154 | ||
| Posta kodea | 2714 | ||
| Herriburua | Sintra | ||
| Geografia | |||
| Koordenatuak | 38°47′50″N 9°23′26″W / 38.79736°N 9.39042°W | ||
 | |||
| Azalera | 319,23 km² | ||
| Altuera | 175 | ||
| Mugakideak | Mafra, Loures, Odivelas, Amadora, Oeiras eta Cascais | ||
| Demografia | |||
| Biztanleria | 377.835 (2011) | ||
| Dentsitatea | 1.200 inguru bizt/km² | ||
| Informazio gehigarria | |||
| Telefono aurrizkia | 219 | ||
| Ordu eremua | UTC±00:00 | ||
| Hiri senidetuak | El Jadida, Bissau, Lobito, Habana, Petrópolis, Honolulu konderria, Honolulu, Oviedo eta Fontainebleau | ||
| http://www.cm-sintra.pt www.cm-sintra.pt | |||
Sintra Portugalgo kontzejurik populatuenen artean eta Lisboako barrutian kokatuta dago. 2011ko erroldaren arabera 377.835 biztanle ditu eta Portugalgo bigarren hiri handiena da. 1995 urtean UNESCOk Gizateriaren Ondare izendatu zuen.
Etimologia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Sintra izenak jatorri indo-europarra izan dezake eta Erdi Aroko Suntria-ren aldarea izan daitekeela uste da, zeinak "izar dizdiratsua" edo "eguzkia" esan nahi duen. Marcus Terentius Varro eta Lucio Junio Moderato Columela erromatar idazleek Monte Sagrado izena eman zioten eta Klaudio Ptolomeok Serra da Lua (ilargiko mendizerra). Mairuek Xintara deitu zioten.
Historia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Sorrera
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Penha Verde mendian Paleolito garaiko aztarnak aurkitu dira. Mairuen gazteluan ere Neolito garaikoak badaude, honek argi erakusten du aintzinatik populatua izan dela.
Erromatar Inperioaren garaian Civitas Olisiponense (Lisboa) barnean zegoen eta hainbat errepidek lotzen zuten merkatal erdigunea zen Lisboarekin.
Erdi Aroa
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Mairuek bi gaztelu eraiki zituzten, bata mendiaren gainaldean (gaur egungo mairuen gaztelua) eta bestea aurrekoaren azpian, Lisboako taifako agintarien egoitza zena. 1093an Alfontso VI.a Gaztelakoak Lisboa, Santarem eta Sintra konkistatu zituen. Dena dela almorabideek berreskuratu zuten. Azkenean Alfontso I.a Portugalgoak 1147an Lisboa konkistatu eta Sintrako gaztelua ere errenditu egin zen honen gudarostearen aurrean. 1154ko urtarrilaren 9an eskuratu zituen Sintrak herri foru eskubideak.
XII eta XIII mendeetan bere landa aberatsek erakarrita hainbat komentu eta monasterio eraiki ziren, eta ordena militarrak ere beren egoitzak, errotak eta mahastiak ezarri zituzten. Errege familiak ere loturak eratu zituen eremu honekin eta 1287tik aurrera lur ugari eskuratu zituen. XVII mende bukaerararte errege familiaren udako egoitza izan zen Sintrako jauregi nazionala.
Aro modernoa
[aldatu | aldatu iturburu kodea]1755eko Lisboako lurrikarak Sintraren erdigunea ere kaltetu zuen eta Maria I.ak berreraikuntza lanak abiarazi zituen.
XIX mendean aristokrata portugaldarrek eta atzerriko bidaiariek Sintraren magia deskubritu zuten eta honi jarraika 1836an Fernando II.ak Pena jauregiaren eraikuntza hasi zuen eta Sintrako jauregi nazionala ordezkatuz errege familiaren udako egoitza bihurtu zen. 1887an trenbidea iritsi zen eta XX mende hasieran aristokraten udako egoitza bihurtu zen Sintra eta hauen anparoan musikariak, idazleak eta margolariak etorri ziren.
XX mendea
[aldatu | aldatu iturburu kodea]1910an Errepublika sortu zen eta Sintrako giroa zeharo aldatu zen. Progresoaren izenean kultur ondare ugari eraitsi ziren eta nekazaritza, industria eta merkataritza jarduerak bultzatu ziren. Honen aurrean 20. hamarkadan Instituto Histórico de Sintra sortu zen Sintrako historia eta ondare artistikoa ikertu eta babesteko.
Mendeak aurrera egin ahala berriz ere udarako hiri bihurtu zen eta nabarmen haunditu zen, auzo berri ugari sortuz.
Banaketa administratiboa
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Freguesiak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Demografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]| Biztanleriaren bilakaera (1801 – 2011)[1] | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1801 | 1849 | 1900 | 1930 | 1960 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 | |
| 12 486 | 17 129 | 26 074 | 37 986 | 79 964 | 226 428 | 260 951 | 363 749 | 377 837 | |
Ondasun nabarmenak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]| Sintrako Paisaia Kulturala1 | |
| Mota | Kulturala |
| Irizpideak | ii, iv, v |
| Erreferentzia | 723 |
| Kokalekua | |
| Eskualdea2 | Europa / Ipar Amerika |
| Izen ematea | 1995 (XIX. bilkura) |
| 1 UNESCOk jarritako izen ofiziala (euskaratua) 2 UNESCOren sailkapena | |
1995ean UNESCOk Gizateriaren Ondare izendatu zuen Sintrako Paisaia Kulturala. Honen barnean badaude hainbat eraikin zibil, erlijioso, militar eta baita aurre historiako guneak ere.
- Pena jauregia
- Mairuen gaztelua
- Sintrako jauregi nazionala
- Queluz jauregi nazionala
- Regaleira jauregia
- Monserrate jauregia
- Sintra-Cascais Natura Parkea
- Roca lurmuturra
Iruditegia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]-
Herriaren erdigunearen ikuspegia.
-
-
-
-
-
-
-
-
Águas Livres akueduktua.
Hiri senidetuak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]El Jadida (Maroko)
Ōmura (Japonia)
Matosinhos (Portugal)
Trindade (Sao Tome eta Principe)
Bissau (Ginea Bissau)
Lobito (Angola)
Habana (Kuba)
Nova Sintra (Cabo Verde)
Namaacha (Mozambike)
Honolulu (Hawaii)
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- (Portugesez) Sintrako udalaren webgunea.