რესპუბლიკა
| ნაწილი პოლიტიკური სერიისა |
| მმართველობის ძირითადი ფორმები |
|---|
| ძალაუფლების წყაროს მიხედვით |
| ხელისუფლების დანაწილების მიხედვით |
| რეგიონული მოწყობის მიხედვით |
|
მარტივი
|
| სუვერენიტეტის მიხედვით |
რესპუბლიკა (ლათ. Res Publica — „ხალხის საქმე“) — სახელმწიფო მმართველობის ერთ-ერთი ფორმა.
დღევანდელი მსოფლიოს სახელმწიფოთა უმეტესობა რესპუბლიკური მმართველობის მიმდევარია. რესპუბლიკური მმართველობის დროს სახელმწიფოს მეთაურს ირჩევენ გარკვეული ვადით. რესპუბლიკური მმართველობის კლასიკური ქვეყნებია: აშშ, საფრანგეთი, ფინეთი, იტალია, ბრაზილია და ა. შ.
რესპუბლიკური მმართველობისას გამოყოფენ საპრეზიდენტო ხელისუფლების რამდენიმე ფორმას.
საპარლამენტო რესპუბლიკები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ასეთ ქვეყნებში პრეზიდენტის ძალაუფლება ძირითადად მთავრობასთან შეთანხმებით ხორციელდება. პრეზიდენტს მხოლოდ საცერემონიალო ფუნქციები ეკისრება (ინდოეთი, გერმანია, იტალია, მალტა, საბერძნეთი, ავსტრია, საქართველო[შენიშვნა 1] და ა. შ.);
შეზღუდული საპრეზიდენტო მმართველობის რესპუბლიკები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ასეთ ქვეყნებში პრეზიდენტი, ძირითადად, როგორც სახელმწიფოს, ასევე მთავრობის მეთაურია; მისი როლი, როგორც სახელმწიფოს მეთაურისა, ძირითადად, საცერემონიალო ხასიათისაა, ხოლო მისი, როგორც მთავრობის მეთაურის, ფუნქციები გარკვეულად დამოკიდებულია ქვეყანაში არსებულ საკანონმდებლო ორგანოებზე (ასეთი ქვეყნებია: სამხრეთ კორეა, მექსიკა, პანამა, აშშ, არგენტინა, ბრაზილია, ტაივანი);
დუალისტური საპრეზიდენტო მმართველობის რესპუბლიკები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ასეთ ქვეყნებში გარკვეულწილად შენარჩუნებულია პარლამენტარიზმის ზოგიერთი ატრიბუტი და ამავე დროს მნიშვნელოვანია პრეზიდენტის პოზიციები (შრი-ლანკა, ჩეხეთი, ესტონეთი, ფინეთი, საფრანგეთი, პორტუგალია და ა. შ.);
შეუზღუდავი საპრეზიდენტო მმართველობის რესპუბლიკები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]აქ შეიძლება გაერთიანდეს ისეთი ქვეყნები, სადაც პირველი პირი თითქმის შეუზღუდავია თავისი ძალაუფლების გამოყენების თვალსაზრისით (ჩრდილოეთ კორეა, ინდონეზია, თურქმენეთი, უგანდა, სირია, ლიბია, სომალი, სუდანი და ა. შ.)
ლიტერატურა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- Martin van Gelderen & Quentin Skinner, eds., Republicanism: A Shared European Heritage, v1, Republicanism and Constitutionalism in Early Modern Europe, Cambridge: Cambridge University Press., 2002
- Martin van Gelderen & Quentin Skinner, eds., Republicanism: A Shared European Heritage, v2, The Values of Republicanism in Early Modern Europe, Cambridge: Cambridge U.P., 2002
- Frédéric Monera, L'idée de République et la jurisprudence du Conseil constitutionnel — Paris: L.G.D.J., 2004 Fnac, LGDJ.fr დაარქივებული 2006-09-23 საიტზე Wayback Machine.
- James Hankins, "Exclusivist Republicanism and the Non-Monarchical Republic," Political Theory 38.4 (August 2010), 452-482.
სქოლიო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]შენიშვნა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ↑ 1995-2004 წწ საქართველო შეუზღუდავი საპრეზიდენტო მმართველობის რესპუბლიკა იყო. 2004-2013 წწ კი - შეზღუდული საპრეზიდენტო მმართველობის რესპუბლიკა. იხ. საქართველოს კონსტიტუცია.
წყარო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ↑ http://p2.www.britannica.com/eb/article-9074639/Vaisali დაარქივებული 2008-12-23 საიტზე Wayback Machine. Vaisali, ბრიტანიკა.
- ↑ Bindloss, Joe; Sarina Singh (2007). India: Lonely planet Guide. Lonely Planet, გვ. 556. ISBN 1-74104-308-5.
- ↑ Hoiberg, Dale; Indu Ramchandani (2000). Students' Britannica India, Volumes 1-5. Popular Prakashan, გვ. 208. ISBN 0-85229-760-2.
- ↑ Kulke, Hermann; Dietmar Rothermund (2004). A history of India. Routledge, გვ. 57. ISBN 0-415-32919-1.