para

Podobna pisownia: Para • para- • parra • Pará • pará- • pară • pára • párra • pära • pärä

para (język polski)

wymowa:: ^?/i, IPA: [ˈpara], AS: [para]

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) dwie osoby, darzące się uczuciem

(1.2) dwie osoby występujące wspólnie, np. w grze, w tańcu

(1.3) dwa przedmioty stanowiące komplet

(1.4) określenie niektórych przedmiotów, składających się z dwóch takich samych części

(1.5) drugi przedmiot z przedmiotów występujących po dwa

(1.6) dwoje ludzi lub zwierząt

(1.7) fiz. woda w stanie gazowym; zob. też para wodna w Wikipedii

(1.8) pot. woda w stanie zawiesiny kropel w powietrzu

(1.9) jedn. monet. dawna moneta turecka i jugosłowiańska; zob. też para (moneta) w Wikipedii

(1.10) daw. gw. więz. gotówka^[1]

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy, forma fleksyjna

(2.1) D. i B. lp od par

czasownik, forma fleksyjna

(3.1) 3. os. lp, ter. od: parać się

odmiana:

(1.1-9)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	para	pary
dopełniacz	pary	par
celownik	parze	parom
biernik	parę	pary
narzędnik	parą	parami
miejscownik	parze	parach
wołacz	paro	pary

(2.1) zob. par

(3.1) zob. parać się

przykłady:: (1.1) Ania i Jarek od pewnego czasu są parą.; (1.2) Na korcie trwa rozgrywka par mieszanych.; (1.3) Kupiłem żonie dwie pary butów.; (1.4) Jaś wziął parę sanek i poszedł sobie pozjeżdżać.; (1.5) Po praniu zawsze zostaje mi skarpeta bez pary.; (1.7) Po ogrzaniu wody powstaje bezbarwna para.; (1.8) Nad czajnikiem unoszą się kłęby pary.; (1.9) Sprzedawca wydał mi 50 par reszty.; (3.1) Ewa para się sportem wyczynowym.

składnia:: (1.3-4) para + D.; (1.5) para do + D.; (1.7) para + D.

kolokacje:: (1.3) para rękawiczek / oczu / skarpet; (1.4) para majtek / nożyczek / sanek; (1.7) para wodna

synonimy:: (1.1) dwoje, dwójka, dwóch, dwie; (1.2) debel; (1.3) komplet; (1.8) opary, mgła

antonimy:: (1.1) jeden

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

(1.1-6)

rzecz. parzenie n, parowanie n, sparowanie n

zdrobn. parka ż, pareczka ż

czas. parzyć się ndk., parować ndk., sparować dk.

przym. parzysty

przysł. parzyście

(1.7-8)

rzecz. opar m, parownik m, parowiec m, parnik m, parówka ż, parowanie n, wyparowywanie n, wyparowanie n, odparowywanie n, odparowanie n, zaparzanie n, zaparzenie n, zaparowywanie n, zaparowanie n, wyparka ż, parowacz m

czas. parować ndk., wyparowywać ndk., wyparować dk., odparowywać ndk., odparować dk., parzyć, zaparzać ndk., zaparzyć dk., zaparowywać ndk., zaparować dk.

przym. parowy, parny, parowcowy, parówkowy

przysł. parno

związki frazeologiczne:: (1.1-6) młoda para • nie do pary • inna para kaloszy; (1.7-8) być pod parą • całą parą • i na żagiel, i na parę • iść pełną parą • mieć parę • nie puścić pary z ust / nie puścić pary z gęby • ruszać pełną parą • nieszczęścia chodzą parami

etymologia:: (1.7-8) prasł. *para → 'para, opary, wyziewy'^[2]; (1.10) może od zwrotu nie mieć pary lub z bałkańskiego para (por. 1.9) – rodzaj monety, pieniądz^[3]

uwagi:: zob. też para w Wikipedii

tłumaczenia:: (1.10) zobacz listę tłumaczeń w haśle: gotówka

afrykanerski: (1.7) waterdamp
ajmara: (1.7) juwri
angielski: (1.1) pair, couple; (1.2) pair of; (1.3) pair of; (1.4) pair of; (1.7) steam, vapour, water vapor, water vapour
arabski: (1.7) بخار
baskijski: (1.1) bikote; (1.2) bikote; (1.7) ur lurrun
bretoński: (1.7) aezhenn
bułgarski: (1.1) двойка ż; (1.3) чифт m; (1.7) водна пара
chiński standardowy: (1.1) 对 (duì); (1.2) 对 (duì); (1.6) 两 (liăng)
chorwacki: (1.1) par m; (1.2) par m; (1.3) par m; (1.4) par m; (1.5) par m; (1.7) para ż, vodena para ż
czeski: (1.7) vodní pára
dolnołużycki: (1.3) pór; (1.4) nie stosuje się, zobacz Indeks:Dolnołużycki - Liczebniki
dolnosaksoński (Holandia): (1.7) waoterdamp
duński: (1.1) par n; (1.2) par n; (1.3) par n; (1.4) par n; (1.7) damp w, vanddamp w
esperanto: (1.1) paro; (1.2) paro; (1.3) paro; (1.4) paro; (1.7) akvovaporo, vaporo
estoński: (1.7) veeaur
fiński: (1.7) vesihöyry
francuski: (1.7) vapeur d'eau, vapeur
gudźarati: (1.2) જોડ ż (jōḍa)
hebrajski: (1.7) קיטור m (kitor)
hiszpański: (1.1) pareja ż; (1.2) pareja m; (1.3) par m; (1.4) par m; (1.5) par m; (1.6) pareja ż; (1.7) vapor m, vapor de agua; (1.8) vapor m
indonezyjski: (1.7) uap air
irlandzki: (1.2) cúpla m; (1.6) cúpla m
jidysz: (1.1) פּאָרל n (porl); (1.3) פּאָר ż/n (por)
kaszubski: (1.7) ropa ż
kataloński: (1.1) parella ż; (1.2) parella ż; (1.3) parell m; (1.4) parell m; (1.7) baf m, vapor m; (1.8) baf m, vapor m
keczua: (1.7) yaku wapsi
łaciński: (1.1) par; (1.7) vapor
malajski: (1.7) wap air
niderlandzki: (1.7) waterdamp
niemiecki: (1.1) Paar n; (1.2) Paar n (von etw.); (1.3) Paar n (von etw.); (1.4) Paar n (von etw.); (1.7) Dampf m, Wasserdampf m
norweski (bokmål): (1.7) vanndamp m, vassdamp m
norweski (nynorsk): (1.7) vassdamp m
nowogrecki: (1.1) ζευγάρι n; (1.2) ζευγάρι n; (1.3) ζευγάρι n; (1.4) ζευγάρι n; (1.5) ταίρι n; (1.7) ατμός m
pali: (1.2) dvaya
portugalski: (1.7) vapor de água, vapor d'água
rosyjski: (1.1) пара ż, чета ż; (1.2) пара ż, чета ż; (1.3) пара ż, чета ż; (1.4) пара ż, чета ż; (1.5) пара ż, чета ż; (1.7) пар m, водяной пар m
rumuński: (1.7) abur
sanskryt: (1.7) रजस्, धूम
serbski: (1.7) пара ż, водена пара ż
suahili: (1.7) moshi
sycylijski: (1.7) vapuri
szwedzki: (1.1) par n; (1.2) par n; (1.3) par n; (1.4) par n; (1.7) ånga w, dunst w, vattenånga w
turecki: (1.7) su buharı
tuvalu: (1.1) taufāmau; (1.2) avā; (1.3) avā; (1.4) avā; (1.6) avā; (1.7) afusaga
ukraiński: (1.1) пара ż; (1.2) пара ż; (1.3) пара; (1.7) водяна пара ż, пара ż
wilamowski: (1.1) puör n, piöer n; (1.2) puör n, piöer n; (1.3) puör n, piöer n; (1.4) puör n, piöer n; (1.6) puör n, piöer n; (1.7) donft m, domf m, daomft m
włoski: (1.7) vapore acqueo

źródła:

↑ Słowniczek gwary więziennej w: „Język Polski” nr 10/1913, s. 298.
↑ Hasło „para” w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.
↑ E. Klich, Próba wyjaśnienia kilku wyrazów gwary więziennej, „Język Polski” nr 5/1914, s. 146.