Elmé Barned In de diade aa 90 et ie Depremet ax Onder land kp: Afar ‘yaoi angl Ds ese nkrinags dan ar Ste ben et de tl Poo pie. ‘hee peg ast Port ote de unt of ate ean on daibten wea ‘oadorat grad 1a cleopbaen tos oat oma weed a volver opens ‘Svea mar het ctin and Vroom re an“ ce gues" eae evan 8 ey on oo. ‘incr pb het ee pocmentr ati dre de gr ines eet” Iles "Thome" i'nisikhow woord. Vind wit wat dit betehen. © Hoe aly oor skool? + Hoey ope op die laste dag van jou shelloopbaan? Thumela tot sens menser het y gestree cen vir oulaes —_gemaak errtig na n kennsgewingbord ‘met hordes sportankondigings en hse elsamenroosters wat jou nie meer kon raak gesaar jou boeksak toe etn wile tol ie lug ingest sh ehalas addal.‘cor die vera stooberlantseai terwpljyleggend cm n hock verdwyn semaak gestok % ‘s tet meneer weggedroe rar ek et by wonder dit virjou dan rks beteten 3 er ni an a 185 (gh teresace ‘Tydens lees Die gig bestyt'ntoncel waar ‘in lerder ybiystap nie kan wegsteck nie omree dt laste shooldag is Dis watslyalik'a sen, want net na seun sal sy boeksak “met 'n wie tl” deg “inske” (vests 10 en 11) en een van sy Doeke met geweld oor de skool se vekant weggoot (sar in verse 15), Sy gedrag is tit van 'njongmens wat nog ni sy emosis Ian behee ne en me'a vorm va toneelspel wil wy hoe hy or hierdie sort bering vel. ly goct de onderwyser nie rstig, i, maar see “tot sens” (vet! 1). Dan spec hy 'nbietic tncel deur “gemaak emstig” {venrtl 3) ms de ainkondging op dle kennagewinghord te lyk en dan ays hy met ficke ‘drag hoe min hy van de skool dink der ay boekak nde lg te slngeren a gediedenisboek tet soveel geveld weg te gol, dat de base oskom. Die ondenwyser maak of hy geakok ier ras om met de auggestie dat hy de sun ook nie sl mi ie Die waamemer van hieie tne! is egerontevede met sy gedrag, wan vir har het dit wat sy op Skool geler het ~ dak spesick in geskedens baie meer beteken as vir hom wat dit s0 demonratefvereerp. Die monnlitheld word aok esuszerer dat hy haar weep ned hy saris met skool Die gods el is elfen problematis, omdat tn woond ute Afitatale sen ak iemand se ‘naam kan wees. Die word “thumel” kom in ie fiat voor, namin Ndebele, isiKhose en siZulu en in al de lan ons dt vetal as “Stuur, “oor”, “Wega” of "venend”, Dit yk ‘hs nie ma de seu se naam ie, maa very erder na de dag waaropjongmense cour die kool orga wordaan of gstuur word na de rawe lewe van die olwasse wereld, ies gedigie in wpe vers gosey Wanneer'n ged nie 'aspesfckedaspline sos 'n vate ‘ymskera, vesellengte of sofebou het nie, is dtm wye versvorm gekyf Daar kan Sl algenyk word ran die gewone gebruik van hooters, lectckens en sinstonstulse Die tipograBene wit (lait of spasic) in verses het ‘a fuse i'n ged: Dit dvi ikwels ‘ydoerloop am, 'n oorgang nan volgende gedagte of ter will van beklemtoning, byoorbeeld 2 Thumela,“en vic oulaas gemack erstg” (verre! 3), Die geig an in dni dele verdel wor: In deel 1 lees ens van die sholerater we optrede; deel 2 hands! or die onderwyset se ease daatop eu in dal 3 ey ons de speker se gedages, Post-lees Kontestuelevrae ‘Wie word in de gedig angespreek? Waazom lyk i leerder "gemaakernsig” nade Lennsgeninghocd? ‘Cos kan 8 dat "geskedensboek”betekenival isin de ge, Waarma kan dit hier very? Lees verre] 21, Waza vera “dt inne be konteks van de gedig? Gee jou mening. ink iy sal cece vel aj jo late elsamen in grzad 12 geskeyf het? Motiveer jou antwood. Literére opstel “Thurela isin vive ver geskyBespreck die kenmerke van ‘a we vets en hoe ditin die gedig, twegepat it Ge ju mening of dit geslaagd is of re. (150-200 woorde)Moontlike antwoorde nots trie ote ve mererandrs er volgen ample ube op ay 1 otek Mout! bepunt ut? pun niu etal Ut 3 pune ote TO pute) nard,Elmé -Thurmela eer toece wet waushyrik di sao veavat son de aed vanykoloepban oko het 2 ysl ne rg mee belrg wtp de ereisgewagbard staan ie Hy ore et eoromd hy preoeesens es | Deetluang vn‘ fas ny lee; cede any stoolbcpbaan 5 skolopbnen sis vn ved. dus geseceis «4. Vetile moontkhede Die ene vans soolbncbaan deniging op de enrigewingbd, ‘pee dle ones kok ens. | ecerespons byoorbelé Ne, antek ent shco en al my mastsmls/2 nou fan seman mmymeetonngom este doen ve. Luter opt ‘Thuan ninvngeerso gesftcrvede de awesghertuan neste ympatcen hotter, lesen seth oorhstleceig, ‘eat orefle beet het ego geen steed re Die ardacors an i ease Ve ‘ees ener” utes Feensgeminabor en sprtaankondings vat ney Deegrdy het coke ste veer rie Versi 35,15 langer as die ante vee ty asker 1¢ ut segs aon vooe besaan yal eet de nkse woorde Ute “horde opes an vj ers sen hooters "mener hoor a aanresverm me NRE gayi word De kere en de ice vat gee word onden fe roe vt Tear ra Doktor dan geen terse ged vor, at kermeh van Ys Segoe tossers mene wat ene wore wore meth uoertskan anne ie Ook esStein verse! Sword engecu het teogafese wen ne me niesckerie ss pic cee bcvancie one an wu ie eines 17 en 22 Che tobreaterardesehe opted toon ‘De informe vysesiorm &gesuagd in hende ged sangenerd (98 Wood) Boerneef- Dit spook hier woes met nuwemaan 4 Nuwerasn en dorkermssn eset dn di een kann epee ans wa le. 2 hy pat vawor fees geeren iter surog rot dopa itkrk era messy i 3. urea asrekar met spoke oy wana cele dat i gevoarit kan weesen hy wa dle Ise cokteen oontierishos “4 ryspet ret goke woe ves a naveraanen dork ast twee vested ye (ee Eien ook cop oo! defn, Soke kes gave 5. fone gepas- at sit any tee mens a dans i 4Gedigontledings Elmé Barnard Thumela (verskuns, bl. 1) Die gedig in konteks Die digterhet as Gread 10eerder an npodsiekompetisie ee geneem en die gedig Thumel het inde ‘bundel Poor, waarn die beste gedigte van di kompetse pubseer is, vers. Elm Barnard ®t hulle as grad 10s gakykehet nade ultbundige mates wat op hl lateskooldag dle skool en ce dinge an il kindwoes georoct het Dit bet s6'n crak op haar gemaak dat hierdie gel geskrythet. Ontleding Tiel Die woord Thumela kom in shosa en iZua voor en beteken om esau weg te sur teversend, oorte cra. Ince knteks van hietle geaig kan dt beteken dat die" inde ged kar met skool sen noana'n nuwe lewein die valwasse wered versend word. Bou Die gig bestaan ut en strofe met twee-en-twintig rel, Hirde gel isin de \vorr ann vrye vers (vers ibre) ger le kenmerke van‘ vye vers wat indie sgedig voorkom is dt die reals nie almal ewe lnk’ nie en dat cle geal nie‘n vaste Fymskema het nie. Alboewe min hooters voorkom en min lestekensin die gedig ‘gebruik wor, sd nie noodwendigkenmerkend van'nvye vets ne lankeffelte | inn vive vers an halfymasbindingsmiddeloptree.n.3 kom ae-assonansie voor in 5 £.5 eassonansi en eassonansie in 12.In- 12 ¢n TBkom galiterasie voor Die edly het nie vaste ympatroon ne ‘Tipografie | fnr.2,3,8,11, 14 en22kom wit spasies vou wat Upograftese wit genoem word Die ~ | funsie van die tipografese wits om ydsverloap aan te dul, om te beklemtoon of om te ys 0p'n oorgang nan volgende gedagte. In. 2 word dle groet van de volgende \peigte geskel. in. 38,11 en 14 beklemtoon die ipografiese wht de handeling van tle (uderderterwyl de tipograiese wit 22 die gedagte beklemtoon dat ce \waarnemer wonder of die skcoljare dan alk beteken het i, Delevan dle | Baar kan dvie dele indie gedig ondeskel word Indie erste deel I-17) word de sedlg ‘skoolverlater se aksie waargencem, in dle tweede dee (18 en 13) seit die reakle van se onderwyser op die leerder se optede erin die dere dee (20-22) ry ons dle spreker/waamemer se reakse. ‘Deel Ine 1-17 neem die spreker die skoolveriaterseaksies wear hy/sy scegroet die ‘onderwyser wat op vreugde kan dul(r 1 en2), yk vi oulasna die kennisgewingbord (6-4-8), goo! ce boetsakin die lug (9-11, 3001 cle gesklederisboek wag r11-13)en verdwyn veugdevolom die hoek van die gebou (18 17), Ins.3 word ie finale van de handeling deuce tipografiet wit beemtoon ie Hleenplasing van die woord "gestar" int. beklerntoondiere-werklicyk van de shoolveraterhy/s sie werkkemstig omkennis te neem van de skooakivelte nie, ‘wanthy/syverlat ce skool Die orang van de skooaktivtete word met de woorde ‘rordes 5) en“iyste"(.6}utgehet Die wyse waaop de boeksakin dle ug gego0! 's word deur die ipograte in: 11 beklemtoon~ die woorde sna regs n die versed sgerlaasDall Diesirtalbeweging waarmee de geikedenisbook gegoal word (en dle leerder sb yh {vervolg) © _| eiegeskiedenis van sy/hnaskooloopbaan alu) word met die woorde"met'a wilde {of aangedul. Die gestedenisboek se weegool st by di tte van dle gedig aay en - londersteun de versendproses van die skoolverater nade volwass ewe, Diealleenplasing van‘verward” (14) en de tipografiese wit beklemtoon die -verwarde gevoel van de stoolveratr wat na dle vlwasse wereld versend word. Beeldspraak(personikai) kom voor wanneer de blaie van de geskieenistoek "verward’o0r die“skoolerkant saa” Ot suit an by di verwarringvanskooleraters wat nag nie weet wat hu toekomsplanne le. Die woord soa". 15) kan verse a beteken, wat aanslut by die skootveraters wat verspre/verznd word na die volasie wield Die handeling van de scalverater word afgesuit met ce vole wegstp in 16 Be ‘en17 wat le saggesti at dat die skolveriatr ned skoollewe sl mise. le woord : aggend?. 16) kan ook dulop ci ltbundige vreugde dat ce skooloopban vty Deal Ing 18en 19 word de onderwyaer se reals weeraeae. Daar iss coreenkorstussen : ‘Se handeling van de skoolerater (.3"gemaak eras") en die onceryser (18: “gemaak geskok"~albe ge voor De onderwjser draal weg en die suggesties dat ie onderwyier ne die leerder sal mise. die woorde "gemaakgeskok...wegjedraal” kan daatop du! dat de onderwyser geweond saan suike gedrag van skooWerdters of dat hy wel die skooleriater sal mis Die waarnemer/spreker gee syhau ele gedagtes weer in, 20-22. Die spreker wonder ‘of dt"dan nike vice skoolveratr beteken het le. Die woord"at"kanverwysna | {ie vak geskiedens wat op skool gles sen wat cic skoolerterverwerp dewr die ‘boekn die lg te goo. bit an ook verwys nace geskeden's van die skoollooabaan wat verwerp word op psd na de nuwe lewe wat’om 'nhoek" op de skolvertater wag. In 1.22 word de woorde na regs gepaastipografese wit), wat de speker se \vertufling of die skool dan enigsin lets vir dle skoolvelater beteken het, ute. ‘he gecig shitinr 20-72 af met’nretorlese vraag om dielesertebetreken ook nate dink oor ce betekens van syhaarskoolare Die tema van die gedigs de weugde van die skoolveriater om nadie volwasse waveld_ | versendigestuur te word Kontekstuele vrae 1. Wateteken dete van dé gedg? Hala woord utr. 12-15 aan wat by di batekenis ash 2. Sho die betekenievan deel inten minste twee van Sud-Afka se amptelietaleneer. 4. Wotis de rede dat’mencer"in 1 met n Kenlettergeseyf i? 5. Watteremosieervar diy" ine 2? Watls de rede vir diéemosia?Me: Gocampucs nt 6. Skoyte sneer. Onderstreep en bencem dle hafrym Indie ce SSS i 7. Watterooreenkoms is dar tssen de reakile van dle skoolverlater in 1-17 en de onderwyser in "18-197 Haal'n woord uit de gedig aan om jou antwoord te bewys. eee R_Bencem diebeeldspraak wat nt. 12-14 voorkom. 9, Wiaarna kan geskedenis 12) vernys? ee 10. Dink dt iskorek om jou geskiedenisboeke weg te gool? Motive jou antwoord ~ TT "71, Waoma kan dle woord‘verward (14 varwys.en hoe word lt beKlertoon? SSeS 12 Haan fase ut le gig aan om aan te dul dat daar min mense op de skookerteinwas. ee 13, Geo de geimplizearde betekenis van. 16-17. 14, Hockom dinky het dle meneer weggedraai 19)? 15, Wes die spreker nde gedig? 16, Hoe kontrastee die“. 1-17) met dle spreker Lyk dt ul die gel of ci spreker ook so05 de "jysa ‘optreeop dle aaste dag vansy/haar shootoopbian? Motives jou antwoord $$ 17, Hoe st ie ttl by dle tema van dle gelg an? Motive jou antwoord — ee 18. Gee bewyse dat herde edly n ye vers ee 19, Met watter trades dinky moet 'nskooloopbaan afgesuit word? Mother ov antwoord, an 6 Sa