Present Perfect — bu ingliz tilidagi zamon bo‘lib, o‘tgan vaqtda sodir bo‘lgan harakatlarning
hozirgi kunga ta'siri yoki ularning natijalarini ifodalash uchun ishlatiladi. Bu zamon o‘tgan
vaqtda biror voqea sodir bo‘lgani, ammo uning ta'siri hozirgi paytda ham davom etayotganini
ko‘rsatadi.
Present Perfect tuzilishi:
Has/Have + verb 3 (verbning 3-shakli yoki past participle)
I/You/We/They + have + verb 3
He/She/It + has + verb 3
1. Affirmative (ijobiy gap):
I/You/We/They + have + verb 3
He/She/It + has + verb 3
Misollar:
o I have finished my homework. (Men o‘z vazifamni yakunladim.)
o She has visited Paris. (U Parijga borgan.)
o They have seen that movie. (Ular o‘sha filmi ko‘rgan.)
2. Negative (manfiy gap):
I/You/We/They + haven't (have not) + verb 3
He/She/It + hasn't (has not) + verb 3
Misollar:
o I haven't finished my homework yet. (Men hali vazifamni tugatmadim.)
o He hasn't read the book. (U kitobni o‘qimagan.)
o They haven't seen the movie. (Ular o‘sha filmi ko‘rmagan.)
3. Interrogative (so‘roq gap):
Have + I/You/We/They + verb 3?
Has + he/she/it + verb 3?
Misollar:
o Have you finished your homework? (Siz vazifangizni tugatdingizmi?)
o Has she visited Paris? (U Parijga bormadimi?)
o Have they seen that movie? (Ular o‘sha filmi ko‘rishganmi?)
Present Perfect ishlatilish holatlari:
1. O‘tgan voqealar va hozirgi ta'sirlar:
o Present Perfect, o‘tgan voqea yoki harakatning hozirgi kunga ta'sirini yoki
natijasini ifodalashda ishlatiladi.
o Misol: I have lost my keys. (Men kalitlarimni yo‘qotdim.) — Bu yerda kalitlar
yo‘qotilgan, lekin hozirgi paytda ham ularning yo‘qolganligi seziladi.
2. Qachon sodir bo‘lgani noma'lum yoki muhim emas:
o Present Perfect o‘tgan vaqtda qachon sodir bo‘lgani muhim bo‘lmagan yoki
noma'lum bo‘lgan voqealar haqida gapirganda ishlatiladi.
o Misol: She has traveled to many countries. (U ko‘plab mamlakatlarga sayohat
qilgan.)
3. Hayot davomida sodir bo‘lgan harakatlar (tajriba):
o Present Perfect, odamning hayoti davomida sodir bo‘lgan harakatlar yoki
tajribalarini ifodalashda ishlatiladi.
o Misol: I have been to Japan. (Men Yaponiyada bo‘lganman.)
4. Juda yaqinda sodir bo‘lgan voqealar:
o Present Perfect, hozirgi paytda, juda yaqinda sodir bo‘lgan voqealarni ifodalashda
ishlatiladi, ammo vaqt aniq ko‘rsatilmaydi.
o Misol: He has just left. (U endi ketdi.)
5. "For" va "Since" bilan ishlatiladi:
o For — vaqtning davomiyligini ko‘rsatadi (masalan, 2 soat, 3 yil).
o Since — aniq bir vaqt nuqtasini ko‘rsatadi (masalan, 2010-yil, ertalabdan).
Misollar:
o I have lived here for 5 years. (Men bu yerda 5 yil yashadim.)
o She has worked in this company since 2010. (U 2010-yildan beri ushbu
kompaniyada ishlaydi.)
Farq Present Perfect va Past Simple orasida:
Present Perfect o‘tgan voqealarni hozirgi kunga ta'siri yoki natijasini ko‘rsatish uchun
ishlatiladi.
o Misol: I have eaten lunch. (Men tushlikni yedim.) — Bu voqea hozirgi kunga
ta'sir qiladi (masalan, hozir men to‘ymayman).
Past Simple esa o‘tgan vaqtda sodir bo‘lgan va hozirgi paytda ta'siri yo‘q bo‘lgan
voqealar uchun ishlatiladi.
o Misol: I ate lunch at 12 PM. (Men soat 12 da tushlik yedim.) — Bu voqea o‘tgan
vaqtda sodir bo‘lgan va hozirgi kunda ta'sir ko‘rsatmaydi
