H ταινία ντοκουμέντο της Finos Film για την απελευθέρωση της Αθήνας

Πρώτη δημοσίευση στο Γερομοριά 12 Οκτ 2021

Στο φως ήρθε ένα χαμένο για 55 χρόνια φιλμ–ντοκουμέντο στο οποίο ήταν αποτυπωμένη μια σημαντική στιγμή της ελληνικής ιστορίας, η απελευθέρωση της Αθήνας από τους Γερμανούς

Του Άγγελου Μενδρινού

Ο Φιλιποίμην Φίνος, ο ιδρυτής της Finos Film, με την κάμερα στο χέρι εκείνο το πρωινό της 12ης Οκτωβρίου 1944 κατέγραφε μοναδικές στιγμές. Όχι, μόνο, τη χαρά του πλήθους, αλλά και τον τελευταίο Γερμανό που κατέβασε την σβάστκα από την Ακρόπολη! Ήθελε να ετοιμάσει ένα «ζουρνάλ» όπως λεγόντουσαν, τότε, τα «Επίκαιρα» που έδειχναν οι κινηματογράφοι στο διάλειμμα των ταινιών, σύμφωνα με το newscenter

Ετοίμασε το φιλμάκι με σπικάζ και έξοχη, δική του, σκηνοθεσία και σκόπευε να το προωθήσει στους κινηματογράφους. Δεν πρόλαβε. Μεσολάβησαν τα Δεκεμβριανά κι η ταινία του κρίθηκε αντεθνική.

Λογικό.

Πως να δείξεις την Καισαριανή που οι συνεργάτες των Γερμανών σκότωσαν αθώους πολίτες, ανάμεσά τους και τον πατέρα του Φίνου;Πως να δείξεις αντάρτες του ΕΛΑΣ να αποθεώνονται από το πλήθος;

Ε, όλα αυτά ήταν εξόχως αντεθνικά!

Το 1999 ο Ροβήρος Μανθούλης ανακάλυψε το φιλμ, το ενέταξε σε μια σειρά ντοκιμαντέρ για τον εμφύλιο που κι αυτή… καταχωνιάστηκε στις αποθήκες της ΕΡΤ.

Ηρώ Κωνσταντοπούλου. Εκτελέστηκε 5 Σεπτεμβρίου 1944 σε ηλικία 17 χρονών (Αφιέρωμα+Βίντεο)

Γυναίκες ηρωΐδες προς Μίμηση

Ηρώων Αφιέρωμα: Ηρώ Κωνσταντοπούλου

Σοφία Ντρέκου

Το σώμα της ηρωικής Ελληνίδας, Ηρώς 

Κωνσταντοπούλου, έγινε λευτεριάς, λίπασμα:

«Εσύ δε θα μου πεις ευχαριστώ

όπως δε λες ευχαριστώ

στους χτύπους της καρδιάς σου

που σμιλεύουν το πρόσωπο της ζωής σου. 

Όμως εγώ θα σου λέω ευχαριστώ

γιατί γνωρίζω γιατί σου λέω ευχαριστώ

γιατί γνωρίζω τι σου οφείλω

Αυτό το ευχαριστώ
είναι το τραγούδι μου». 

Γιάννης Ρίτσος

Η 17χρονη ηρωίδα που «γάζωσαν» οι Γερμανοί με 17 σφαίρες για παραδειγματισμό. Η Ηρώ Κωνσταντοπούλου έκρυβε όπλα και προκηρύξεις κάτω από τη σχολική ποδιά. Εκτελέστηκε φωνάζοντας: «Χτυπάτε! Κτήνη»...

Η Ηρώ Κωνσταντοπούλου, η οποία γεννήθηκε στις 16 Ιουλίου 1927 και εκτελέστηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 1944 σε ηλικία 17 χρονών, ήταν αγωνίστρια της εθνικής αντίστασης.

«Έτσι ως αντικρίζω τα χώματα

ματωμένα, αναρριγώ, 

κορίτσια της Καισαριανής 

ραντίστε με τριανταφυλλόνερο 

τα ηρωικά κορμιά μας».

Πάνος Ν. Παναγιωτούνης

Η σφαγή και το κάψιμο (!) των Ελλήνων από τους Ναζί στο Χορτιάτη Θεσσαλονίκης το 1944

Το Ναζιστικό Ολοκαύτωμα στο Χορτιάτη Θεσσαλονίκης το 1944

Τα Ναζιστικά κρεματόρια δεν υπήρξαν μόνο στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, αλλά τέθηκαν σε λειτουργία και στο Ολοκαύτωμα του Χορτιάτη, όταν με την πυρπόληση ενός φούρνου και ενός σπιτιού στα οποία επίτηδες είχαν εγκλωβίσει άμαχο πληθυσμό, οι ναζί κατακτητές δολοφονούσαν 149 ανθρώπους και έγραφαν άλλη μία μαύρη σελίδα στα εγκλήματα πολέμου. 

Αποφράδα ημέρα λοιπόν, αλλά ταυτόχρονα και ημέρα μνήμης και θυσίας είναι η 2 Σεπτεμβρίου του 1944, όταν οι Nαζί με τους  συνεργάτες τους, έβαψαν στο αίμα το Χορτιάτη.

Προηγήθηκαν δύο ανταρτικές επιθέσεις σε δύο αυτοκίνητα, ένα του οργανισμού Ύδρευσης Θεσσαλονίκης που πήγαινε στο βυζαντινό υδραγωγείο για την απολύμανση της δεξαμενής από την οποία υδροδοτούνταν η Θεσσαλονίκη και στο οποίο οι επιβαίνοντες ήταν Έλληνες (ο ένας εκ των δύο επέζησε) και ακολούθησε ένα δεύτερο αυτοκίνητο με τρεις Γερμανούς και δύο Έλληνες και με τελικό απολογισμό τη διαφυγή δύο Γερμανών και την αιχμαλωσία των υπολοίπων. Οι διαφυγόντες επέστρεψαν στο Ασβεστοχώρι Θεσσαλονίκης.

ΜΠΛΟΚΟ ΤΗΣ "ΚΟΚΚΙΝΙΑΣ" (ΝΙΚΑΙΑΣ) ΣΤΙΣ 17 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1944

Άλλες αναρτήσεις από τον Γερομοριά από την μάχη της Κοκκινιάς ΕΔΩ...

Του Αλέξανδρου Κουτσομητόπουλου

ΑΠΟ ΤΟ ΜΠΛΟΚΟ ΤΗΣ "ΚΟΚΚΙΝΙΑΣ" (ΝΙΚΑΙΑΣ) ΣΤΙΣ 17 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1944 - ΜΕΤΑΦΕΡΘΗΚΑΝ - ΛΙΓΟΥΣ ΜΗΝΕΣ ΠΡΙΝ ΞΕΨΥΧΗΣΕΙ ΤΟ ΘΗΡΙΟ- ΣΑΝ ΖΩΑ ΣΤΑ ΣΤΑΥΛΟ-ΒΑΓΟΝΙΑ ΤΗΣ "REICHSBAHN" - 1300 ΟΜΗΡΟΙ ΓΙΑ ΚΑΤΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ "ΡΑΪΧ" - ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ "330" ΑΦΗΣΑΝ - ΜΕΣΑ ΣΕ ΕΝΝΕΑ ΜΗΝΕΣ - ΤΑ ΚΟΚΑΛΑ ΤΟΥΣ ΣΤΟ "ΜΠΙΜΠΛΙΤΣ" - "ΜΑΝΧΑΪΜ " - "ΧΑΝΑΟΥ" & ΣΤΟ "ΑΜΠΑΜΠΑΜ" -

ΠΟΛΛΟΙ - ΑΠ΄ ΟΣΟΥΣ ΟΜΗΡΟΥΣ ΕΠΕΣΤΡΕΨΑΝ ΑΠΟ ΤΑ ΚΟΛΑΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ - ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΑΝ ΣΤΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΟ ΔΡΟΜΟ ΤΗΣ ΕΞΟΡΙΑΣ ΣΤΗ "ΜΑΚΡΟΝΗΣΟ" ΣΑΝ ΣΥΜΠΑΘΟΥΝΤΕΣ ΤΟΥ "ΕΑΜ & ΤΗΣ ΕΠΟΝ" !!!

ΤΑ ΟΣΤΑ ΤΩΝ 330 ΟΜΗΡΩΝ - ΜΕΤΑΦΕΡΘΗΚΑΝ ΤΟ "1965" ΜΕ ΕΠΙΣΗΜΗ ΤΕΛΕΤΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ - ΜΕ ΤΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΗΣ "ΕΝΩΣΗΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΟΜΗΡΩΝ ΣΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ" - ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΑΓΩΝΙΣΤΗΚΑΝ ΓΙΑ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ & ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ ΚΑΙ Η ΣΥΝΤΡΙΠΤΙΚΗ ΤΟΥΣ ΠΛΕΙΟΨΗΦΙΑ ΔΕΝ ΔΙΚΑΙΩΘΗΚΕ ΠΟΤΕ - ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ - Η ΟΠΟΙΑ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕ - ΑΠΟ ΤΟ 1952 - ΕΠΙΖΩΝΤΕΣ ΑΝΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ - ΠΡΩΗΝ ΟΜΗΡΟΥΣ..."ΕΠΙΛΕΚΤΙΚΑ" -

ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ "ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΥ ΟΠΟΡΤΟΥΝΙΣΜΟΥ" - ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΠΩΣ Η ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ ΤΩΝ ΛΑΩΝ ΤΩΝ "ΝΟΤΙΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ" ΗΤΑΝ ΜΙΑ ΠΟΛΥ..."ΑΚΡΙΒΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ" ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΕΡΧΟΜΕΝΟ "ΣΑΝ ΘΑΥΜΑ" ΓΕΡΜΑΝΙΚΟ "ΕΞΑΓΩΓΙΚΟ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟ"

ΑΠΛΑ ΣΕ ΟΤΙ ΑΦΟΡΑ ΤΟΥΣ "ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΠΙΖΩΝΤΕΣ" - ΕΦΥΓΑΝ ΑΠ ΤΗ ΖΩΗ ΚΑΙ "ΕΣΒΗΣΑΝ" ΤΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΤΟΥΣ ΑΝΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ - ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΑΥΤΑ ΤΩΝ "ΕΝΩΣΕΩΝ" ΧΙΛΙΑΔΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ "ΒΟΜΒΟΠΛΗΚΤΩΝ" ΠΟΥ ΕΙΧΑΝ ΧΑΣΕΙ ΤΑ ΣΠΙΤΙΑ - ΤΙΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΕΣ & ΤΟΥΣ ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΤΟΥΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΓΕΡΜΑΝΙΚΕΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΟΜΕΣ - ΠΥΡΟΒΟΛΑΡΧΙΕΣ & ΤΑ "ΦΛΟΓΟΒΟΛΑ ΠΟΥ ΠΥΡΠΟΛΟΥΣΑΝ ΚΑΙ ΣΚΟΡΠΟΥΣΑΝ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΜΕ ΣΚΟΝΗ ΦΩΣΦΟΡΟΥ" -

ΟΛΟΙ ΟΙ ΠΛΗΓΕΝΤΕΣ & ΤΑ ΘΥΜΑΤΑ.ΥΠΟΤΙΘΕΤΑΙ ΟΤΙ "ΘΑ" ΑΠΟΖΗΜΙΩΝΟΝΤΟΥΣΑΝ "ΜΕΤΑ" ΤΗΝ...ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ..."ΑΔΙΚΗΜΕΝΗΣ & ΔΕΙΝΟΠΑΘΟΥΣΑΣ" ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΑ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ - 

ΤΩΡΑ - 74 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ ΤΟ 1945 ! - Ο "ΝΕΟΣ ΠΡΕΣΒΗΣ ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ" ΕΓΚΑΙΝΙΑΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΕ "ΠΡΟΣΦΟΡΑ" 200.000 ΕΥΡΩ ΣΤΑ ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ !

Πτώματα στην Πλατεία Οσίας Ξένης την Ημέρα που διοργανώθηκε μετά την αποχώρηση των Βαρβάρων ¨Πάνδημο Μνημόσυνο¨ για τα θύματα.

Επιζώντες Όμηροι από την Κοκκινιά στην Γερμανία διοργανώνουν Μνημόσυνο στο Μάνχαϊμ για τους συντρόφους τους που έχασαν την ζωή τους από τις κακουχίες και την βαναυσότητα των ¨Απελευθερωτών της Ευρώπης¨.

Το χαρακτικό του Τάσου για το μπλόκο της Κοκκινιάς

Τα πλοία άραξαν στην όχθη της καρδιάς μας…

του Δημήτρη Δαμασκηνού

Λογοτεχνικό αφιέρωμα

(Μέρος Tέταρτο)

4. Ο Μεγάλος Δεκέμβρης (1945)

Το βρακί του Σκόμπυ (1)
είναι όλο κόμποι-κόμποι.
Κι αν λυθούν οι κόμποι
τι θα γίνει, Σκόμπυ,
με την αγγλική πολιτική;

(Λαϊκό σατιρικό τραγούδι που τραγουδούσε ο ΕΛΑΣ

και ο λαός της Αθήνας στα Δεκεμβριανά  (2))

   

 Στις 7 Δεκεμβρίου του 1945 κυκλοφορεί το διπλό τεύχος του περιοδικού «Ελεύθερα Γράμματα», αφιερωμένο στην εξέγερση του Δεκέμβρη της προηγούμενης χρονιάς. Στην πρώτη σελίδα η φωτογραφία των κοριτσιών που διαδηλώνουν στις 4 Δεκέμβρη μαζί με χιλιάδες λαού μπροστά από το κτίριο της Βουλής στέλνει ξεκάθαρο το μήνυμα: «Όταν ο λαός βρίσκεται μπροστά στον κίνδυνο της τυραννίας, διαλέγει ή τις αλυσίδες ή τα όπλα». Κάτω από τον τίτλο παρελαύνουν ονόματα αξιόλογων λογοτεχνών και πνευματικών ανθρώπων που με τα κείμενά τους αποτίουν φόρο τιμής στους λαϊκούς αγώνες: Ασημάκης Πανσέληνος, Μάρκος Αυγέρης, Μενέλαος Λουντέμης, Λευτέρης Νεγρεπόντης, Μέλπω Αξιώτη, Ρίτα Μπούμη-Παπά και άλλοι ακόμα (3).

    Ο Μενέλαος Λουντέμης τιμά με την πένα του τη μάχη του Δεκέμβρη και τον ιστορικό της ρόλο είναι. Δύο εκτενή πεζά του, «Ο Μεγάλος Δεκέμβρης» (4) και η «Δεκεμβριάδα», είναι αφιερωμένα αποκλειστικά σ’ αυτόν το σκοπό.

    Για τον Λουντέμη δύο Ελλάδες στάθηκαν αντιμέτωπες τον Δεκέμβρη του 1944. Η μια που ζητούσε την ελευθερία και η άλλη που ήθελε τη συναλλαγή με τον εχθρό. Η μια πολεμούσε και η άλλη πρόδιδε. Ο Δεκέμβρης ήταν η πιο αποφασιστική σύγκρουση ανάμεσα στις δυο αυτές Ελλάδες. Θα κρινόταν αν θα κυβερνούσαν τον λαό ανάξιοι και προδότες ή θα αφηνόταν να ρυθμίσει μόνος του τα εσωτερικά του. Εκείνο που τελικά έγινε τον Δεκέμβρη ήταν μια ελεεινή σκευωρία των δυνάμεων της φασιστικής και δοσιλογικής Ελλάδας, που μαζί με τα όπλα του Τσώρτσιλ, θέλησαν ν’ αποκεφαλίσουν την Ελλάδα της ηρωικής Αντίστασης. Στην ελεεινή αυτή συνωμοσία ο λαός απάντησε με την ένοπλη άμυνα. Αυτός ήταν ο Δεκέμβρης του 1944. Πριν την περαιτέρω ανάπτυξη του θέματός του ο συγγραφέας, προτάσσει μια «απαραίτητη δήλωση», την εξής:

    Το βιβλίο αυτό άρχισε να γράφεται απ’ το Δεκέμβρη με μια προφητική, θα ’λεγα, ενόραση και συνεχίστηκε, σελίδα με σελίδα, ως τα σήμερα.    

    Γράφηκε μέσα σε συνθήκες αχαλίνωτου βρασμού κι’ έτσι μπορεί να ξεστράτισε λίγο απ’ τα όρια της πολιτικής ευπρέπειας, μα θα ’πρεπε να το ξέρουμε: Η φωνή του ανθρώπου που τον πατάνε στο στήθος ποτέ δεν είναι μελωδική. Το δράμα που έγινε βιβλίο –όχι ένα βιβλίο θέσης αλλά ένα βιβλίο κραυγής- το ’ζησα, όχι σαν μονωμένος άνθρωπος, μα σα λαός. Έπιασα την πέννα με την ίδια αυθορμησιά που έπιασε στις 4 του Δεκέμβρη ΚΕΙΝΟΣ το όπλο.    

    Η γραφή του δυνατή και εντυπωσιακή, χωρίς όμως να χρειάζεται να καταφύγει σε υπερβολές ή ηρωικές εξάρσεις - η μεγαλοσύνη του Δεκέμβρη πηγάζει από τους ίδιους τους πρωταγωνιστές της και αν θα μπορούσε να γίνει ποτέ έπος δε θα ήταν τέτοιο, αφού δεν θα το περιέβαλε τίποτα μυθικό ή υπεράνθρωπο. Ο Λουντέμης καταφέρνει να στήσει τις αφηγήσεις του με τέτοιο τρόπο, ώστε το έργο του και να ξαφνιάζει τον αναγνώστη, να τον ταράζει, αλλά και να του κεντρίζει το ενδιαφέρον, να τον παραπέμπει σε γνώριμα λογοτεχνικά βιώματα.

12 Οκτωβρίου 2024 - ΑΠΕΛΕΥΘΈΡΩΣΗ ΑΘΗΝΑΣ

ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΗΣ ΤΩΝ ΟΦΕΙΛΩΝ ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ https://esdoge.gr/

                                      Αθήνα, 12 Οκτωβρίου 2024

«...Βρήκαμε τους δρόμους σκεπασμένους από μιαν ανθρώπινη πλημμύρα, έτσι που το αυτοκίνητό μας δεν μπορούσε ν΄ ανοίγει, παρά με δυσκολία, το δρόμο του. Ποτέ δεν είδα ανθρώπους κυριαρχημένους από τέτοια χαρά και τέτοιο ενθουσιασμό».

 Ρόλαντ Χάμπε, πράκτορας της γερμανικής αντικατασκοπείας στην κατεχόμενη Ελλάδα (μία γλαφυρή περιγραφή του πώς είδαν οι ίδιοι οι κατακτητές το λυτρωτικό ξέσπασμα του Λαού της Αθήνας στις 12 Οκτωβρίου 1944).

Η συμπλήρωση 80 χρόνων από την απελευθέρωση της Αθήνας από τον χιτλερικό εφιάλτη αποτελεί μία σπουδαία επέτειο τιμής, μνήμης και αγώνα. Στις 12 Οκτωβρίου 1944 και τις επόμενες ημέρες, έως τις 18 Οκτωβρίου που έλαβε χώρα στην Ακρόπολη η επίσημη τελετή για την απελευθέρωση της πατρίδας μας, ο Ελληνικός Λαός, μεθυσμένος από χαρά, πλημμύρισε τους δρόμους της πρωτεύουσας γιορτάζοντας τη λύτρωσή του από το βάρβαρο ναζιστικό και φασιστικό ζυγό. 

Ευλόγως προσδοκούσε τη δικαίωση των σκληρών του αγώνων μετά από 3,5 εφιαλτικά χρόνια βάρβαρης Κατοχής αλλά και μεγαλειώδους Εθνικής Αντίστασης, με πρωτοπόρο το ΕΑΜ και την πολύτιμη συμβολή όλων των αντιστασιακών οργανώσεων. 

Χάρη στην Αντίσταση του Λαού μας, κανένας Έλληνας δεν πολέμησε στο Ανατολικό Μέτωπο, αλλά και σε κανένα άλλο Μέτωπο κατά των συμμαχικών δυνάμεων. 

Μόνο στην Ελλάδα ματαιώθηκε η πολιτική επιστράτευση και σώθηκε η ελληνική νεολαία από τα κάτεργα του Χίτλερ. 

Χάρη στην Εθνική Αντίσταση ματαιώθηκε η προσάρτηση ολόκληρης της Μακεδονίας από την Βουλγαρία και είχαμε το θαύμα της «Ελεύθερης Ελλάδας», στο 40% της έκτασης της ελληνικής επικράτειας, όπου πραγματοποιήθηκαν εκλογές με συμμετοχή για πρώτη φορά γυναικών καθώς και νέων από 18 ετών και αναπτύχθηκαν πρότυποι θεσμοί αυτοδιοίκησης, επισιτισμού, αλληλεγγύης, παιδείας, υγείας και νοσοκομειακής περίθαλψης από το Εθνικό Συμβούλιο και την ΠΕΕΑ. 

Ο Σεπτέμβρης του 1944

Στέφανος Ληναίος

Η πιο σκοτεινή δεκαετία στην ιστορία του τόπου μας ήταν το διάστημα 1940-1950. Από τον ενθουσιασμό στην απελπισία. Πόλεμος, κατοχή, Αντίσταση, Απελευθέρωση, Συμφωνία της Βάρκιζας, λευκή τρομοκρατία, εμφύλιος

Οσοι ζούμε και απομείναμε ΟΡΘΙΟΙ, ακόμη, θέλουμε να θυμίζουμε και να ξαναθυμίζουμε, στις γενιές που έρχονται, κάθε χρόνο τέτοιες μέρες, τον Σεπτέμβρη του 1944. Από την Ανάσα της Απελευθέρωσης στον Αναστεναγμό του Εμφύλιου... Ενα ακόμη πολυσήμαντο υλικό για να χτίσουν το μέλλον τους.

Αφιερωμένο στη μνήμη των φίλων μας που έδωσαν τη ζωή τους γράφοντας μια μικρή ιστορία.

Στις 4 Σεπτέμβρη του 1944 ξεκίνησε η αποχώρηση των ναζιστικών στρατευμάτων από τη μικρή μας πατρίδα, τη Μεσσήνη.

Μια ημερομηνία που σημάδεψε για πάντα τη ζωή ολόκληρης της γενιάς της 10ετίας 1940-50. Η πιο σκοτεινή δεκαετία στην ιστορία του τόπου μας. Από τον ενθουσιασμό στην απελπισία. Πόλεμος, κατοχή, Αντίσταση, Απελευθέρωση, Συμφωνία της Βάρκιζας, λευκή τρομοκρατία, εμφύλιος. Πέρασαν 80 χρόνια και δεν σβήνει από τη μνήμη μας.

4 Σεπτέμβρη 1944, πρωί πρωί, όλοι κλεισμένοι στα σπίτια μας. Η Νομαρχιακή του ΕΑΜ μάς είχε ειδοποιήσει ότι φεύγουν οι Γερμανοί. Ακούγαμε τις μηχανές τους να οργώνουν τον δρόμο προς το ποτάμι μας, τον Πάμισο. Και ξαφνικά, μια τεράστια έκρηξη. Ολη η γέφυρα του ποταμιού μας γκρεμίστηκε συθέμελα. Βγήκαμε όλοι από τα σπίτια μας στη μεγάλη πλατεία. Να κλαίμε για τη γέφυρα και να χορεύουμε και να τραγουδάμε για τη λευτεριά μας.

Λέλα Καραγιάννη, η αρετή και η αυτοθυσία μιας εκλεκτής Λιμνιώτισσας

Μια ξεχωριστή Ελληνίδα, μια πραγματική ηρωίδα

Η Λίμνη Ευβοίας, η κωμόπολη με το νησιώτικο χρώμα στις ακτές του Βόρειου Ευβοϊκού κόλπου, υπήρξε η γενέτειρα μιας ξεχωριστής Ελληνίδας, μιας πραγματικής ηρωίδας, της Λέλας Καραγιάννη.

Η Λέλα Καραγιάννη γεννήθηκε στη Λίμνη το 1898. Γονείς της ήταν ο Αθανάσιος Μηνόπουλος και η Σοφία Μπούμπουλη, μέλος της φημισμένης σπετσιώτικης οικογένειας Μπούμπουλη, την οποία δόξασε προπάντων η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα. 

Η Καραγιάννη διήγαγε τα περισσότερα έτη του σύντομου βίου της στην Αθήνα. Παντρεύτηκε τον έμπορο φαρμακευτικών - αρωματικών προϊόντων Νικόλαο Καραγιάννη και απέκτησε μαζί του επτά παιδιά.

Κατά τη διάρκεια της Κατοχής η Καραγιάννη έλαβε μέρος στο αντιστασιακό κίνημα, ιδρύοντας και χρηματοδοτώντας ήδη από το 1941 την αντιναζιστική οργάνωση «Μπουμπουλίνα». Ως αρχηγείο της αντιστασιακής οργάνωσης χρησιμοποιήθηκε η οικίατης οικογένειάς της, ιστορικό διατηρητέο μνημείο της Αθήνας, κοντά στην πλατεία Αμερικής.

Η απόκρυψη, η περίθαλψη και η φυγάδευση εγκλωβισθέντων συμμάχων στρατιωτών στη Μέση Ανατολή, η πρόκληση καταστροφών σε υλικά μέσα ή εγκαταστάσεις του εχθρού, καθώς και η παροχή πληροφοριών αναφορικά με τα σχέδια και τις κινήσεις του αντιπάλου στο Συμμαχικό Στρατηγείο Μέσης Ανατολής, ήταν οι τομείς στους οποίους δραστηριοποιήθηκαν η Καραγιάννη και τα μέλη της οργάνωσής της, στα οποία συμπεριλαμβάνονταν τα πέντε μεγαλύτερα παιδιά της.

3 Δεκέμβρη σήμερα – 75 χρόνια από τα Δεκεμβριανά - «Μας πήραν την Αθήνα…». Τραγουδώντας στα χαλάσματα.

Η μάχη της Αθήνας, 33 μέρες.

Vasilis Asimakopoulos

Η δεύτερη μεγάλη ελληνική τραγωδία του 20ου αιώνα και η 2η μεγάλη διαιρετική τομή στο πολιτικό πεδίο.

Η έντονη κοινωνική δυναμική και πόλωση στην κατοχή, εμπεριείχε και την εμφύλια σύγκρουση. Δεν ήταν νομοτελειακή εξέλιξη, αλλά ισχυρό ενδεχόμενο. Η πάλη γραμμών στο ΕΑΜ-ΚΚΕ, η ένοχη αστική-άρχουσα τάξη της χώρας, η επέμβαση του βρετανικού ιμπεριαλισμού και η πολιτική ανεπάρκεια της ηγεσίας της αριστεράς, παρά την αναμφισβήτητη αγωνιστικότητα και τον πατριωτισμό της. Η χειραγώγηση της σύγκρουσης από τις εξωελλαδικές δυνάμεις στο πλαίσιο του κυοφορούμενου ψυχροπολεμικού ανταγωνισμού και του επικείμενου τέλους της αντιφασιστικής συμμαχίας, όπως τα λένε ο Μίκης και ο Καζαντζάκης. Η σύγκριση της ελληνικής περίπτωσης, με την ιταλική, τη γιουγκοσλαβική και την τσεχοσλοβακική.

Η αριστερά σε διάφορες εκδοχές της στον 20ο αιώνα, μέχρι τη δεκαετία του ’80, συνδέθηκε ή και πυροδότησε καλλιτεχνικά ρεύματα, συναρθρώνοντας το διεθνές με το εγχώριο, το εθνικό με το λαϊκό. Ήταν μεγάλη λαϊκή δύναμη, κοινωνικά γειωμένη με ιθαγένεια. Τα τελευταία 30 χρόνια, ένα σημαντικό στοιχείο του μεταμορφισμού της εγχώριας αριστεράς, της υφιστάμενης κίνησής της ή και οργανικής ενσωμάτωσης από τις δυνάμεις εσωτερίκευσης της ιμπεριαλιστικής εξάρτησης είναι η αποσύνδεσή της ή η αδυναμία της να τροφοδοτήσει καλλιτεχνικά-μουσικά ρεύματα. «Πολεμάμε και τραγουδάμε» έλεγε ο ΕΛΑΣ. Καταναλώνουμε τα τραγούδια του παρελθόντος, ίσως γιατί δεν "πολεμάμε" πια.

Μερικά από τα τραγούδια-σκοπούς στα Δεκεμβριανά ή με αφορμή αυτά

«Μας πήραν την Αθήνα…». Τραγουδώντας στα χαλάσματα.

του barikat

Τρία είναι τα πιο γνωστά τραγούδια που αφορούν την περίοδο των Δεκεμβριανών.

Το πρώτο είναι το «Μας πήραν την Αθήνα», γραμμένο από άγνωστο δημιουργό, ίσως και μέσα από συλλογική δημιουργία, όπως γράφονταν τα δημοτικά τραγούδια, χαρακτηρισμένα πιο πολύ από τις συνθήκες και το περιβάλλον της γραφής τους, παρά από τον χαρακτήρα και την έμπνευση ενός μεμονωμένου δημιουργού. Για αυτό και κυκλοφορούν συχνά σε διάφορες εκδοχές.

Δεκεμβριανά: Μοναδικές «έγχρωμες» φωτογραφίες από τον «μαύρο» Δεκέμβρη του 1944

Τα Δεκεμβριανά ήταν από τις πιο μελανές ιστορίες του ελληνικού έθνους. Διήρκεσαν σχεδόν έναν μήνα και στοίχισαν τη ζωή σε χιλιάδες ανθρώπους.

Στις 3 Δεκεμβρίου 1944 λίγο μετά το τέλος της κατοχής ξέσπασαν αιματηρές συγκρούσεις ανάμεσα στον ΕΑΜ/ΕΛΑΣ και τις κυβερνητικές και βρετανικές με στόχο την ανάληψη της εξουσίας. Ο Γεώργιος Παπανδρέου ο οποίος είχε αναλάβει την εξουσία μετά την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων ανακοίνωσε την αποστράτευση του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ ως τις 10 Δεκεμβρίου 1944. 

Αθήνα, Δεκέμβριος 1944. Ένοπλη ομάδα σε οδομαχία

Η συγκεκριμένη απόφαση προκάλεσε την οργή του ΚΚΕ με αποτέλεσμα οι Υπουργοί του ΕΑΜ να αποχωρήσουν από την κυβέρνηση ως ένδειξη διαμαρτυρίας. Οργανώθηκε ένα μεγάλο συλλαλητήριο στην Πλατεία Συντάγματος, στο οποίο πήραν μέρος περισσότεροι από 100.000 πολίτες και"πνίγηκε" στο αίμα, καθώς οι δυνάμεις ασφαλείας άνοιξαν πυρ κατά του πλήθους με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 30 άτομα. 

Ευθύς αμέσως η πρωτεύουσα μετατράπηκε σε πεδίο μάχης και αιματηρές συγκρούσεις έλαβαν χώρα σε κεντρικούς δρόμους. Οι φωτογραφίες της εποχής αποτυπώνουν τις τραγικές στιγμές που βίωσαν οι πολίτες της Αθήνας τον "μαύρο" Δεκέμβρη του 1944. Ο γραφίστας Χρήστος Καπλάνης έδωσε χρώμα σε ασπρόμαυρες φωτογραφίες από τα Δεκεμβριανά και τις δημοσίευσε στη σελίδα του στο Facebook Past in Color. 

 Δείτε τα συγκλονιστικά στιγμιότυπα:

ΔΕΚΕΜΒΡΙΑΝΑ ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ - Φωτογραφικά ντοκουμέντα από τον «μαύρο» Δεκέμβρη του 1944 - Δείτε συγκλονιστικές φωτογραφίες του Dmitri Kessel

Στις 3 Δεκεμβρίου 1944 έπεσαν οι πρώτοι πυροβολισμοί εναντίον των διαδηλωτών του ΕΑΜ που βρίσκονταν στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη στο Σύνταγμα. Ήταν η αρχή των ένοπλων συγκρούσεων ανάμεσα στο ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και τις Βρετανικές και Κυβερνητικές δυνάμεις που έγιναν γνωστές ως «Δεκεμβριανά

Η πρωτεύουσα μετατράπηκε σε πεδίο μάχης και βυθίστηκε στο σκοτάδι. Βρετανικά τανκς κινούνταν στους δρόμους και πτώματα κείτονταν σε πλατείες. Οι μάχες διήρκεσαν 33 μέρες και χιλιάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους.

 Υπολογίζεται ότι 17.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, αριθμός ο οποίος υπερβαίνει τις απώλειες των Ελλήνων κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου. 

Μοναδικά είναι τα στιγμιότυπα που κατέγραψε ο πολύπειρος Ουκρανός φωτορεπόρτερ Dmitri Kessel από τις οδομαχίες στην Αθήνα την περίοδο των Δεκεμβριανών. Πρόκειται για φωτογραφικά-ντοκουμέντα της εποχής που παρέμειναν ανέκδοτα επί σειρά ετών και ήρθαν στο φως της δημοσιότητας το 1994 από τον Ντέηβιντ Ντάνκαν, ο οποίος ανέφερε. 

«Ο Ντμίτρ Κέσελ ήταν εδώ, κάτω από την Ακρόπολη, στις 3 Δεκεμβρίου 1944. Τότε που πολλά όνειρα έγιναν εφιάλτες και ο ηρωισμός, η αγωνία και το πάθος μάτωσαν αυτή την όμορφη χώρα. Σας στέλνει, μέσα απ’ την καρδιά του, όσα θραύσματα μάζεψε από εκείνα τα γεγονότα. Τη δική του φωτογραφική μαρτυρία». 

O Kessel πέθανε το 1995 στη Νέα Υόρκη, αφήνοντας πίσω του μοναδικά στιγμιότυπα- μαρτυρίες από τα Δεκεμβριανά. 

Δείτε τις φωτογραφίες: 

Γεώργιος Παπανδρέου Γιώργης Σιάντος Τσώρτσιλ και αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός *Πηγή φωτογραφιών: "DMITRI KESSEL, ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ ‘44", Εκδόσεις ΑΜΜΟΣ

Πλατεία Συντάγματος στις 3-12-1944. Τσώρτσιλ: « Μην διστάσετε να ενεργήσετε σα να βρισκόσαστε σε μια κατεχόμενη πόλη που έχει επαναστατήσει»! Αποτέλεσμα 28 νεκροί και 148 τραυματίες.

Νίκος Παστελάκος

Η εντολή του Τσώρτσιλ είναι ρητή « Μην διστάσετε να ενεργήσετε σα να βρισκόσαστε σε μια κατεχόμενη πόλη που έχει επαναστατήσει»!

Ο Άγγελος Έβερτ, πράκτωρ των Άγγλων και Διευθυντής της Αστυνομίας, κατά δική του ομολογία στα 1958, δίδει εντολή να ανοιγεί πυρ κατά των διαδηλωτών στην Πλατεία Συντάγματος στις 3-12-1944. Αποτέλεσμα 28 νεκροί και 148 τραυματίες.

Τα Δεκεμβριανά αρχίζουν, διαρκούν 33 ημέρες, με τα γνωστά αποτελέσματα.

Η κυβέρνηση Γεωργίου Παπανδρέου θέλει να παραιτηθεί αλλά η εντολή του Τσώρτσιλ προς τον Βρετανό πρέσβη είναι σαφής:«Πρέπει να υποχρεώσετε τον Παπανδρέου. Αν παραιτηθεί, φυλακίστε τον έως ότου συνέλθει, όταν πια θα έχουν τελειώσει οι μάχες. Θα μπορούσε το ίδιο καλά, να αρρωστήσει και να μην μπορεί να τον πλησιάσει κανείς.…»

Να θυμίσω μόνον σε όλους ότι στην Αθήνα συγκρούστηκαν τυπικά συμμαχικές δυνάμεις πριν από το τέλος του Β' Πολέμου ( ΕΛΑΣ-Βρετανοί), γεγονός πρωτοφανές και μοναδικό καθώς επίσης ότι η Ελλάδα ήταν η μόνη συμμαχική χώρα στην οποία ΔΕΝ τιμωρήθηκαν οι συνεργάτες των Ναζί αλλά αντιθέτως τιμήθηκαν με θέσεις στην κρατική μηχανή ή με δανεικό και αγύριστο τραπεζικό χρήμα. Ειδικά για την ανάρτηση αυτή δεν απαντώ σε κανένα σχόλιο. Δυστυχώς μετά από τόσα χρόνια ακόμη δεν μπορούμε να δεχθούμε την ιστορική αλήθεια.

Προδότες και εγκληματίες (Εκδοση Ριζοσπάστη, 1944) – Διαβάστε το εδώ

Η μπροσούρα «Εγκληματίες και προδότες» είναι μια έκδοση του Ριζοσπάστη το 1944 σε ανατύπωση της Κόκκινης Σημαίας, εφημερίδα του ΚΚΕ στη Θεσσαλία.

Γραμμένο λίγο πριν την απελευθέρωση, το κείμενο της μπροσούρας είναι ένα πραγματικό ντοκουμέντο για τα εγκλήματα των συνεργατών των κατακτητών κατά τη διάρκεια της φασιστικής-ναζιστικής Κατοχής 1941-44. Στην μπροσούρα εκτός τα αναλυτικά στοιχεία για την προδοτική δράση του δοσιλογισμού, καταγράφονται ονόματα και οργανώσεις αυτών που υπηρέτησαν κάτω από τη σημαία κατοχικών δυνάμεων σε βάρος του ελληνικού λαού και της Εθνικής Αντίστασης με κορμό το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ.

και ΕΔΩ

Προδότες και εγκληματίες (ε... by 21aristera on Scribd

Η εξαιρετική ταινία του Άδωνι Κύρου «Το Μπλόκο» (τα γεγονότα του μπλόκου της Κοκκινιάς) – Δείτε την εδώ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : Από την ταινία «το μπλοκο» που περιγράφει με κάποια ακρίβεια τα γεγονότα του Μπλόκου της Κοκκινιάς.

Παραγωγής: 1965 – Φίνος Φιλμ

Πρεμιέρα στην Ελλάδα: 1966

Διάρκεια: 90′

Χρώμα: Ασπρόμαυρο

Εισητήρια: 165.426 στην 1η προβολή (36η από 101)

Σενάριο: Γεράσιμος Σταύρου

Διασκευή Σεναρίου: Άδωνις Κύρου, Torok Jean, Γεράσιμος Σταύρου

Σκηνοθεσία: Άδωνις Κύρου

1944: Το Μπλόκο της Κοκκινιάς

17 Αυγούστου 1944. Γράφτηκε με το αίμα 315 πατριωτών η ιστορία της «Μάντρας». Ηταν χαράματα Παρασκευής. Πριν ακόμα διαλυθεί το σκοτάδι η Κοκκινιά βρέθηκε κυκλωμένη απ’ όλες τις μεριές. Γερμανοί και γερμανοτσολιάδες ρίχνονται με λύσσα να εκδικηθούν την προλεταριακή συνοικία που στάθηκε πρωτοπόρα στον αγώνα για τη ματαίωση της επιστράτευσης και τον εξανδραποδισμό των Ελλήνων.

Μέσα σε μια ατμόσφαιρα τρόμου που επιτείνονταν από τους αναρίθμητους πυροβολισμούς και τις εκρήξεις χειροβομβίδων και την απειλή της «επιτόπου επέλασης» μάζεψαν όλους τους άνδρες δεκατεσσάρων ως εξήντα ετών. Σύνολο 20 χιλιάδες περίπου στην Πλατεία Οσίας Ξένης. Κι ύστερα άρχισαν τα ομαδικά βασανιστήρια, οι ταπεινώσεις και οι εκτελέσεις. Από τους συγκεντρωμένους στην Πλατεία οι μασκοφόροι διάλεξαν πολλές δεκάδες παλικάρια που εκτελέστηκαν από τους ταγματασφαλίτες στη ματωμένη μάντρα, μπροστά στα μάτια των δικών τους.

Με ξυλοδαρμούς, κλοτσιές, χτυπήματα με τους υποκόπανους των όπλων, με πρωταγωνιστή τον περιβόητο Πλυτζανόπουλο, οδηγήθηκαν 76 πατριώτες μαζί και η ηρωίδα Διαμάντω και εκτελέστηκαν στη «Μάντρα», 50 άλλοι εκτελέστηκαν σε μια άλλη «μάντρα» στα Αρμένικα, 40 κάηκαν στο «Σχιστό» και άλλοι δολοφονήθηκαν στους δρόμους και στα σπίτια τους.

Οκτώ χιλιάδες έκλεισαν στο Χαϊδάρι και απ’ αυτούς 1.000 σύρθηκαν στα κάτεργα της Γερμανίας όμηροι, απ’ όπου πολλοί δε γύρισαν ποτέ. Συνολικά 315 ήταν τα θύματα θηριωδίας του Μπλόκου της Κοκκινιάς.

Ομως οι ηρωικοί νεκροί της Κοκκινιάς έμελλε να σταθούν για άλλη μια φορά μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα, όταν το Μάρτη του 1947 το Γ` Δικαστήριο δοσιλόγων αθώωσε τους προδότες εγκληματίες Πλυτζανόπουλο και Σγούρο (πρωταγωνιστές της σφαγής)! Ο Πλυτζανόπουλος έγινε υποστράτηγος του κυβερνητικού στρατού και ο ανεψιός του έγινε δήμαρχος Κοκκινιάς απ’ τη Χούντα.

Στην απολογία του στο Β` Δικαστήριο δοσιλόγων ο Ν. Μπουραντάς είπε κυνικά: «Εγώ τρώγω ένα ξεροκόμματο βουτηγμένο στο αίμα! Αλλά ρέει στις φλέβες μου άφθονο ελληνικό αίμα». Αναφερόμενος στο Μπλόκο της Κοκκινιάς ο ίδιος είπε ότι πήγε με το μηχανοκίνητο και την ξεκαθάρισε και «διευκόλυνε το έργο της Ειδικής και των Ταγμάτων που πήγαν την άλλη μέρα»…

Την εκτέλεσαν με 17 σφαίρες όσες και η ηλικία της- Η Ηρώ Κωνσταντοπούλου που βασανίστηκε από Ταγματασφαλίτες και Ες-Ες

ΚΛΙΚ ΕΔΩ ή στην φωτογραφία για να το διαβάσετε...

Δεν ξέρουν όλοι ότι ο Οδυσσέας Ελύτης πολέμησε στην πρώτη γραμμή του Αλβανικού Έπους. Αυτή είναι η ιστορία του

Ο Ανθυπολοχαγός Οδυσσέας Αλεπουδέλης (Ελύτης) στο Αλβανικό μέτωπο

Κείμενο:
Άρης Δημοκίδης

Δημοσιεύουμε, μέρες που είναι, την εξαιρετική έρευνα που έκανε για την Ιδιωτική Οδό του ο κ. Παναγιώτης Ανδριόπουλος:

Συνήθως λησμονούμε – κάποιοι και αγνοούν – ότι ο μεγάλος μας ποιητής Οδυσσέας Ελύτης πολέμησε στο Αλβανικό Έπος 1940-41, στην πρώτη γραμμή του μετώπου. Προσβλήθηκε από τύφο και τελικά διασώθηκε “από θαύμα”, όπως ο ίδιος ομολογεί. Ας δούμε συνοπτικά πώς ο ίδιος περιγράφει την εμπειρία του στο μέτωπο και σε ποια ποιητικά του έργα αποτυπώθηκε αυτή η συγκλονιστική για τον ποιητή εμπειρία.

Στις 28 Οκτωβρίου 1940 ο Ελύτης επιστρατεύεται με τον βαθμό του ανθυπολοχαγού στην Υπηρεσία του Στρατηγείου του Α’ Σώματος Στρατού. Τον Νοέμβριο το Στρατηγείο μετακινείται στην Καλαμπάκα και στο Μέτσοβο. Στις 11 Δεκεμβρίου ο ποιητής μετατίθεται στη ζώνη πυρός. Την επομένη των Χριστουγέννων προωθείται στη γραμμή Καλλαράτες – Μπολένα.

Στις 26 Φεβρουαρίου 1941 μεταφέρεται με βαρύ κοιλιακό τύφο στο νοσοκομείο Ιωαννίνων κι έπειτα από περιπετειώδη πορεία καταλήγει στην Αθήνα.

Αλβανία, κακουχίες στα λασπωμένα χιόνια των βουνών, οιμωγές θανάτου, πείνα, υποχώρηση, αρρώστιες, γερμανική εισβολή, κατοχή, θυσίες, περηφάνεια, αντίσταση, προδοσία…

Ο Οδυσσέας Αλεπουδέλης με συμπολεμιστές του

Από μια συνέντευξη του Οδυσέα Ελύτη στο φοιτητικό περιοδικό «Πανσπουδαστική» με τίτλο «Έζησα το θαύμα της Αλβανίας» το 1965, διαβάζουμε:

Ο ηρωικός διερμηνέας που στάθηκε μόνος του στο εκτελεστικό απόσπασμα της Καισαριανής. Αρνήθηκε να πάρει άλλος τη θέση του. «Τελευταίο Σημείωμα», η νέα ταινία του Παντελή Βούλγαρη

Στις 27 Απριλίου 1944 ο ΕΛΑΣ έκανε σαμποτάζ στη 41η Μεραρχία Οχυρών, η οποία ήταν υπό τη διοίκηση του υποστράτηγου Φράντς Κρεχ, στους Μολάους Λακωνίας. 

Ο Κρεχ και οι τρεις άντρες της συνοδείας του σκοτώθηκαν, με αποτέλεσμα την άμεση αντίδραση των Γερμανών, οι οποίοι αποφάσισαν να εκτελέσουν ως αντίποινα 200 Έλληνες εξόριστους. Πενήντα Έλληνες για κάθε νεκρό Γερμανό. Αυτή ήταν η «εξίσωση» των Ες Ες. Η διαταγή των Γερμανών δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Καθημερινή στις 30 Απριλίου: 

«Την 27ην Απριλίου 1944 κομμουνιστικαί συμμορίαι παρά τους Μολάους κατόπιν μιας εξ ενέδρας επιθέσεως εδολοφόνησαν ανάνδρως έναν Γερμανόν Στρατηγόν και τρεις συνοδούς του. Πολλοί Γερμανοί στρατιώται ετραυματίστησαν. Ως αντίποινα διατάχτηκε:  

Γιατί οι Ναζί παρέμειναν στην Κρήτη 8 μήνες μετά την απελευθέρωση

Σεπτέμβρης 1944. Οι Γερμανοί που εγκαταλείπουν την Ελλάδα με κατεύθυνση τα βόρεια σύνορα της χώρας, μόνο στα όνειρα τους θα μπορούσαν να φανταστούν αυτό που συμβαίνει. Τα βρετανικά αεροπλάνα - ενώ οι μάχες μαίνονται σφοδρές παντού στον υπόλοιπο κόσμο - αφήνουν ανενόχλητα τα γερμανικά πλοία να μεταφέρουν Γερμανούς στρατιώτες απ' τα νησιά στην ηπειρωτική χώρα.

Όπως αποκαλύφθηκε αργότερα, είχε συναφθεί Αγγλογερμανική συμφωνία με αντάλλαγμα την παράδοση από τους Γερμανούς της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης αμαχητί.

Ο Άλμπερτ Σπέερ, υπουργός της Πολεμικής και Βιομηχανικής Παραγωγής του Χίτλερ, σε συνέντευξή του στον Β. Μαθιόπουλο αποκαλύπτει : " Είμαι αυτήκοος μάρτυρας ενός γεγονότος, που μας είχε προκαλέσει πολύ μεγάλη εντύπωση το φθινόπωρο του 1944. Θυμάμαι συγκεκριμένα ότι ο στρατηγός Γιόντλ, αρχηγός του Γενικού (γερμανικού) Επιτελείου, ήρθε μια μέρα και μου ανέφερε ότι επήλθε συμφωνία σε υψηλό επίπεδο μεταξύ Αγγλίας και Γερμανίας, που αφορούσε την Ελλάδα. Η συμφωνία αυτή, πρωτοφανής μέχρι τότε και όπως γνωρίζω ΜΟΝΑΔΙΚΗ σε όλο τον Β` Παγκόσμιο Πόλεμο, αφορούσε - όπως, τουλάχιστον, μου είπε ο Γιόντλ - την εκκένωση της Ελλάδας από τα γερμανικά στρατεύματα χωρίς βρετανική ενόχληση. Η συμφωνία αυτή έγινε στη Λισσαβόνα και το ποιος είχε την πρωτοβουλία δεν ξέρω, αλλά πιστεύω ότι δεν έγινε σε διπλωματικό επίπεδο, αλλά πολύ ψηλότερα, για να μην υπάρξουν ακριτομυθίες. Η πληροφορία για το περίεργο αυτό "τζέντλεμαν αγκρίμεντ" μεταξύ Λονδίνου και Βερολίνου προκάλεσε σε όσους το έμαθαν κατάπληξη. Και, πράγματι, οι Άγγλοι την τήρησαν. Τα γερμανικά πολεμικά και μεταγωγικά σκάφη φορτώθηκαν στρατό από τα ελληνικά νησιά - που εκκένωσαν - πέρασαν, το φθινόπωρο του 1944, ανενόχλητα μπροστά από τα μάτια των Βρετανών και ανάμεσα από τα βρετανικά υποβρύχια στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο. Το τίμημα της συμφωνίας, κατά τη γνώμη μου, ήταν να παραχωρήσουν οι Γερμανοί τη Θεσσαλονίκη στους Άγγλους αμαχητί και μ' αυτόν το τρόπο η Ελλάδα να περιέλθει στο δυτικό στρατόπεδο. Και, βέβαια, ο Χίτλερ θα διατηρούσε ανέπαφες τις δικές του δυνάμεις, που κατείχαν το ελληνικό χώρο ". ( Βήμα 1976 )

Οκτώβρης 1944. Όλη η Ελλάδα, εκτός από ένα μικρό κομμάτι γης στην Κρήτη, είναι ελεύθερη.

Στην Κρήτη, απ' τους 67.000 Γερμανοιταλούς που υπήρχαν στο νησί, οι 17.000 έχουν εγκλωβιστεί και, υπό τον υποστράτηγο Μπέντακ, αναπτύσσονται σε μια παραλιακή λωρίδα 65 χιλιομέτρων που περιλαμβάνει το λιμάνι της Σούδας, την πόλη των Χανίων, το αεροδρόμιο του Μάλεμε και ονομάζεται " Οχυρά Θέση Κρήτης ".

Διατηρούν την πειθαρχία τους, διαθέτουν βαρύ οπλισμό, άφθονα πυρομαχικά και λειτουργούν μέχρι και την τελευταια στιγμή της αναχώρησης τους ως κατακτητές.

12 Οκτωβρίου 1944 : Διαρκής αγώνας για εθνική και κοινωνική απελευθέρωση

του Βασίλη Ασημακόπουλου

Το απελευθερωτικό λυτρωτικό ξέσπασμα ενός μικρού, αλλά αγωνιζόμενου λαού, που δεν παραδόθηκε. Δεν αποδέχθηκε την ήττα, αντιστάθηκε και νίκησε, οραματίστηκε με πολύ πρακτικά βήματα μια "ελεύθερη πατρίδα και πανανθρώπινη τη λευτεριά", πριν ξεκινήσει το φοβερό αιματοκύλισμα. Με τους οφειλέτες των δεινών της κατοχής μέχρι και σήμερα να αρνούνται την αποπληρωμή των οφειλών τους. 

Οι εικόνες της αδούλωτης Αθήνας, ο λαός στους δρόμους, οι καμπάνες, η μυριόστομη κραυγή Φύγανεεε, η ελευθερία, η λαοκρατία, όπως τα έχει διασώσει το ολιγόλεπτο φιλμ του μάστορα του κινηματογράφου Φιλοποίμενος Φίνου, η τέχνη της συγγραφής του Γιώργου Θεοτοκά στα Τετράδια Ημερολογίου, κυρίως όμως το αποτύπωμα της συλλογικής μνήμης όπως διαδίδεται από γενιά σε γενιά, από οικογένεια σε οικογένεια, από τους προηγούμενους στους επόμενους.

Αιώνια τιμή και δόξα σε εκείνες και εκείνους - και ήταν εκατοντάδες χιλιάδες - που αντιστάθηκαν στον κατακτητή και τη ναζιστική-φασιστική θηριωδία. "Τέτοιους βγάζει το έθνος μας" θα λένε για σας. Έτσι θαυμάσιος θάναι ο έπαινός σας, όπως μας λέει ο ποιητής. \

Ακολουθεί η σκηνή της απελευθέρωσης από τον Θίασο του Αγγελόπουλου (μετά το 5:35)