“ήμουνα και εγώ στην ομιλία του Γοντικάκη στην παλιά Ιατρική”

π. Διονύσιος Καλιντέρης

To “ήμουνα και εγώ στην ομιλία του Γοντικάκη στην παλιά Ιατρική” καταλαβαίνω ότι αποτελεί σε ορισμένους κύκλους της εν τη ευρεία εννοία γενιάς μου το αντίστοιχο του “ήμουνα και εγώ στη συναυλία των Rolling Stones τις παραμονές του πραξικοπήματος του 1967”.
Την ομιλία του π. Βασίλειου (Γοντικάκη), τότε ηγουμένου της Μονής Σταυρονικήτα του Αγίου Όρους, μετέπειτα της πρεσβύτερης Μονής Ιβήρων, σε εκδήλωση της ΧΣΚ στην Ιατρική Σχολή, με θέμα “Ορθοδοξία και Αναρχία” δικαίως την θυμούνται όλοι αυτοί ως ιστορική στιγμή. Ήταν η εποχή της συνάντησης μιας ανήσυχης εξ αριστερών νεολαίας με την πίστη - και αυτό κωδικά ονομάσθηκε “νεορθοδοξία”.
Δεν θυμάμαι σε ποιο φοιτητικό αμφιθέατρο, λογικά σε κατοπινή στιγμή, ήταν που εγώ άκουσα ομιλία του Γοντικάκη, παρασυρμένος από κάτι φρικιά του ελέους.

Επρόκειτο για χειμαρρώδη και συναρπαστικό ομιλητή, που έπαιζε με την αμφισημία, εξ ού και εμένα μου είχε φανεί και λίγο πολιτικάντης. Επίσης έπαιζε και με την σαλότητα. Λ.χ. σε ερώτηση “Είστε ευτυχισμένος;” απάντησε επίσης με ερώτηση, σαν να μην άκουσε: “Αν είμαι μεθυσμένος; Ναι, από τη Θεία Μέθη” κτλ.
Δεν είναι τυχαίο ότι το “Εισοδικόν” του Γοντικάκη το επαινούσε ως το σημαντικότερο θεολογικό βιβλίο στην Ελλάδα μετά το 1821 ο μαιτρ της σαλότητας Νίκος-Γαβριήλ Πεντζίκης. (“Το βιβλίο κυκλοφορεί άδετο, όπως και ο συγγραφέας του” σημείωνε μια βιβλιοκριτική για την “Πραγματογνωσία” του μεγάλου Θεσσαλονικιού, που είχε ενθουσιάσει τον ίδιο).

Πάντως το πρόσωπο του αγιορείτη που δεν σοκάρεται από τίποτε και τους αποδέχεται όλους εξαφανίσθηκε προς στιγμήν, όταν στο αμφιθέατρο κάποιος έβγαλε μια κάμερα και ο π. Βασίλειος φώναξε απότομα “Αυτό να κλείσει αμέσως!”.
Στην αριστερά δεν είμαστε πάντα καλοί στην διάγνωση υπόγειων ιδεολογικών ρευμάτων, ούτε συνειδητοποιούμε τον ευρύτερο αντίκτυπο των ζυμώσεων του θεολογικού χώρου. Ο Γοντικάκης, χωρίς τον οποίο ασφαλώς δεν μπορούμε να διανοηθούμε την έννοια της “νεορθοδοξίας”, ανήκε σε μια γενιά που βγήκε από την κρίση του οργανωσιακού χριστιανισμού και έσπευσε (όπως και ο Γεώργιος Καψάνης-Γρηγοριάτης, που παραιτήθηκε από την θέση του πανεπιστημιακού βοηθού, ή ο Αιμιλιανός Σιμωνοπετρίτης που εγκατέλειψε τα τουριστικοποιούμενα Μετέωρα) στο Άγιον Όρος, λίγα χρόνια μετά τις μεγάλες τελετές της χιλιετηρίδας του το 1963, όπου διάχυτη ήταν η αίσθηση ότι ο αγιορείτικος μοναχισμός σβήνει και ο Άθως θα μετατραπεί σε ενός είδους μουσείο.

Ο Γοντικάκης επικαλούνταν τον γέροντα Πορφύριο Καυσοκαλυβίτη που έλεγε: “Πρέπει να είσαι ποιητής, για να γίνεις χριστιανός”. Ο δικός του λόγος είχε επίσης κάτι το ποιητικό. Διαβάζω λ.χ. το παρακάτω, που στο δικό μου βρωμερό μυαλό υποκρύπτει υπέροχο μαζοχιστικό ερωτισμό:

“Δεν θέλω, δεν επιθυμώ να ζήσω πολύ. Θέλω να ζήσω με Σένα. Το πολύ, το ζωντανό και ατελείωτο είσαι Εσύ. Έλα και κάμε το θέλημά σου σε μένα. Έλα όπως θέλεις και όταν κρίνης. Έλα σαν αύρα, σαν ευλογία, αν το νομίζης σωστό. Έλα σαν κεραυνός δοκιμασίας και κατάσκαψέ μου το είναι, αν νομίζης ότι έτσι πρέπει. Ξέρω ότι αυτό που θα ακολουθήση την επίσκεψή Σου, μ’ οποιονδήποτε τρόπο και αν έλθης, θα είναι αυτό το βαθύτατο που επιθυμώ και δεν μπορώ να το εκφράσω, και δεν μπορώ να το βρω πουθενά, έξω από Σένα. Γι’ αυτό Εσένα ζητώ και περιμένω. Έχω απογοητευτεί από τον εαυτό μου. Μόνο εσύ μένεις. Και έρχομαι προς Σε τον ιατρό, το φωτισμό, και τον αγιασμό των ψυχών και των σωμάτων. Έρχομαι άρρωστος, όπως είμαι, και εγκαταλείπω σε Σένα την ζωή μου άπασα και την ελπίδα”.

Τα μνημονεύω όλα αυτά με μία ορισμένη νοσταλγία, αφενός γιατί θεωρώ ότι εντέλει, πέρα από μια συντηρητική στροφή (εγκαίρως και δικαίως σήμανε τότε τον συναγερμό ο Μηλιός), η “νεορθοδοξία” δεν άφησε κάτι το νέο στη συνέχεια - για την ακρίβεια, πιστεύω ότι η όλη Ορθοδοξία βρίσκεται πια σε ενδεχομένως τερματική κρίση. Αφετέρου, διότι οι τότε θιασώτες της στους φοιτητικούς χώρους, που τους ήξερα από τις συνελεύσεις ή τις επιτροπές αγώνα, μου ήταν πάντα πολύ συμπαθείς. Άλλωστε πέρασαν επιτυχώς (και δεν το λες εύκολα ούτε για ριζοσπαστικότερους χώρους) τη δοκιμασία των δεκαετιών: δεν ανέδειξαν λαμόγια.
Παρακολουθώντας τω καιρώ εκείνω στο πολύ χριστιανικό σπίτι αγαπημένης συμφοιτήτριας, μαζί με άλλους συντρόφους, το προεκλογικό σποτάκι της ΧΣΚ (είχε ΠΑΣΟΚ η χώρα και τα πάντα ήταν δυνατά, μέχρι και η παροχή τηλεοπτικού χρόνου στις φοιτητικές παρατάξεις) αναφωνούσαμε με κέφι: “Αυτοί είναι σαν και εμάς! Αυτοί είναι σαν και εμάς!”. Χρειάστηκε να παρέμβει η μητέρα της φίλης μας από το διπλανό δωμάτιο, για να επισημάνει αγανακτισμένη το προφανές: “Ναι, αλλά αυτοί έχουν το “Χ”, εσείς δεν το έχετε!”.
Εντάξει, οι χριστιανοσοσιαλιστές ήταν ιδιαίτερο φρούτο. Αλλά, όπως μου επισημάνθηκε, είναι οι καταγόμενοι από αυτό τον χώρο, που κατεξοχήν μνημονεύουν τον Βασίλειο Ιβηρίτη στις μέρες αυτές που ακολούθησαν τον θάνατό του, όχι οι πιο παραδοσιοκράτες, ούτε οι πιο φιλελεύθεροι-μεταμοντέρνοι χριστιανοί.
Αλλά αυτό που κυρίως με απασχολεί τώρα είναι άλλο. Μολονότι βέβαια είχε συγγράψει αρκετά βιβλία και έδινε και ομιλίες, ο Βασίλειος Γοντικάκης ήταν (αξιοπερίεργο για την εποχή μας) παράδειγμα κάποιου που κατακτά μεγάλη επιδραστικότητα, βασισμένος κυρίως στον προφορικό του λόγο και την κατά πρόσωπο συνάντηση, ζώντας μακριά από τον κόσμο. Αυτό με ενδιαφέρει πολύ. Όπως και η τεράστια πολιτική σημασία του πολιτισμικού διχασμού Ανατολής-Δύσης (και των υβριδικών συναντήσεών τους) στην νεότερη Ελλάδα - και όχι μόνο αυτήν.

ΠΗΓΗ:

π. Διονύσιος Καλιντέρης fb

 Ανάρτηση από:geromorias.blogspot.com

"για την ακρίβεια, πιστεύω ότι η όλη Ορθοδοξία βρίσκεται πια σε ενδεχομένως τερματική κρίση".

Αυτά ανέφερε ο Οικουμενικός Πατριάρχης στην θρονική εορτή του 1998:

«Οι κληροδοτήσαντες εις ημάς την διάσπασιν προπάτορες ημών υπήρξαν ατυχή θύματα του αρχεκάκου όφεως και ευρίσκονται ήδη εις χείρας του δικαιοκρίτου Θεού. Αιτούμεθα υπέρ αυτών το έλεος του Θεού, αλλ’ οφείλομεν ενώπιον Αυτού όπως επανορθώσωμεν τα σφάλματα εκείνων» (!!!),
Θλίβεται κανείς και σπαράσσει μέχρι βαθέων, αναλογιζόμενος και μόνο την πατριαρχική ρήση, που θεωρεί τους Αγίους Πατέρες, οι οποίοι αγωνίσθηκαν εναντίον του Πάπα ως θύματα του Διαβόλου και αξίους της συγχωρήσεως και του ελέους του Θεού .
Αν όμως, ο Μέγας Φώτιος, ο Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς, ο Άγιος Μάρκος Ευγενικός, ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, ο Άγιος Νικόδημος Αγιορείτης και πλείστοι άλλοι πολέμιοι των αιρέσεων του Παπισμού, είναι όργανα και θύματα του Διαβόλου, πρέπει να τους διαγράψουμε από τις δέλτους των Αγίων, να καταργήσουμε τις εορτές και τις ακολουθίες, και αντί να επικαλούμεθα τις πρεσβείες και την βοήθειά τους, να τους κάνουμε μνημόσυνα και τρισάγια, για να τους συγχωρήσει ο Θεός.

Orthodox Voice - Ορθόδοξη Φωνή: Αυτά ανέφερε ο Οικουμενικός Πατριάρχης στην θρονική εορτή του 1998