Lucio Caracciolo - 10 Νοεμβρίου 2025
Η μετεωρολογία μας διδάσκει ότι το μάτι του κυκλώνα είναι μια ήρεμη περιοχή στο κέντρο της καταιγίδας που μαίνεται γύρω της. Εφαρμοσμένη στη γεωπολιτική, η μεταφορά περιγράφει εύστοχα την κατάσταση της Ιταλίας. Η παγκόσμια επανάσταση που εξαπέλυσε η αμερικανική κρίση, η οποία στερεί από τον κόσμο τον προσανατολισμό του, αποσταθεροποιεί το άμεσο περιβάλλον μας. Στα ανατολικά, ο πόλεμος στην Ουκρανία φαίνεται εκτός ελέγχου. Στα νότια, οι πόλεμοι του Ισραήλ και ο πολλαπλασιασμός των συγκρούσεων μεταξύ πολιτοφυλακών ή/και ψευδοκρατών στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή εγείρουν κύματα μετανάστευσης και απειλών, όχι μόνο τρομοκρατικών, κοντά στις ακτές μας. Στα δυτικά, η εξασθενημένη αμερικανική αυτοκρατορία αποδυναμώνει την αίσθηση του ΝΑΤΟ, στο οποίο έχουμε εμπιστευτεί την ασφάλειά μας για σχεδόν ογδόντα χρόνια. Στα βόρεια, πέρα από το φράγμα των Άλπεων, οι χώρες της Βόρειας Ευρώπης, ιδίως η Σκανδιναβία, οι χώρες της Βαλτικής και η Πολωνία, βιώνουν το άθροισμα αυτών των κρίσεων ως προεπισκόπηση του μεγάλου πολέμου κατά της Ρωσίας, ένα ζήτημα ζωής και θανάτου. Όλα αυτά δεν φαίνεται να κλονίζουν την πίστη μας στο Μεγάλο Άστρο... Σαν ένας καλοπροαίρετος μαγνητισμός να μας γλίτωσε από την προσαρμογή στις μεταβαλλόμενες εποχές, τις θυσίες και την αλληλεγγύη που μας επικαλείται. Πιστεύουμε ότι μπορούμε να συνεχίσουμε να είμαστε αυτό που ήμασταν, ενώ όλα γύρω μας δεν είναι πλέον όπως ήταν πριν. Αναφωνούμε τις ομολογίες πίστης μας στην προστασία του Ατλαντικού, στην ευρωπαϊκή συνοχή, στην κλίση της πολιτισμένης ανθρωπότητας στην ειρήνη και στην πρωτοκαθεδρία του διεθνούς δικαίου, σαν να ήταν αιώνιοι κανόνες και όχι ιστορικές ενδεχομενικότητες που έχουν λήξει, πρόκειται να λήξουν ή είναι απλώς φανταστικές. Έτσι, όταν συζητάμε για τον επανεξοπλισμό, αντί να ασχολούμαστε με τα πλεονεκτήματα των επιλογών που πρέπει να γίνουν ή να μην γίνουν, προστατευόμαστε πίσω από στείρες ιδεολογικές πολεμικές μεταξύ υποτιθέμενων ειρηνιστών και πολεμοχαρών. Όλα γίνονται ζήτημα ηθικής αρχής. Δηλαδή, στείρος ηθικισμός. Με μηδενικά πρακτικά αποτελέσματα. Επομένως, ενώ όλοι μιλάνε και διαπραγματεύονται με όλους τους άλλους, εμείς, σε καλή ευρωπαϊκή παρέα, δεν μιλάμε καν στον εαυτό μας. Το να υποκύπτουμε στο ρεύμα δεν είναι ποτέ σκόπιμο, αλλά σίγουρα είναι αυτοκτονικό όταν πλησιάζουμε τα ορμητικά νερά. Αυτή η παθητικότητα αντανακλά ορισμένες σταθερές. Πάνω απ' όλα, η συνήθεια της ειρήνης και της ασφάλειας, που είναι βαθιά ριζωμένη στην ιταλική ψυχή εδώ και τρεις γενιές. Αλλά και κάποιες πρόσφατες αλλαγές. Συγκεκριμένα, η κρίση κοινωνικής συνοχής, από την οποία εξαρτάται τελικά η ικανότητα ενός έθνους να ενεργεί: να οργανωθεί και να συμμετάσχει στην παγκόσμια τάξη. Παρά τα τρέχοντα στερεότυπα, είμαστε ένας πιο ομοιογενής και συνεκτικός λαός από πολλούς από τους Ευρωπαίους και Δυτικούς γείτονές μας. Η κρίση ταυτότητας που συγκλονίζει το μεγάλο γαλλικό έθνος και που εντείνει τις διαιρέσεις εντός των γερμανικών φυλών που θεωρητικά ενοποιήθηκαν το 1990, για να μην αναφέρουμε τα ρήγματα που συγκλονίζουν την Αμερική, είναι μόνο τρία παραδείγματα της αντικοινωνικής έντασης που αποδυναμώνει τη Δύση. Ο Robert Guest σκιαγραφεί στο Economist Ένα πορτρέτο αυτής της «μεγάλης σχεσιακής ύφεσης» ή «ανόδου του μοναδικισμού», βρίσκοντας ακόμη και θετικές πτυχές. Αλλά ο θρίαμβος της «Γενιάς του Μοναχικού» αποτελεί ένα κάλεσμα αφύπνισης για εμάς τους Ιταλούς. Αν περίπου το ένα τρίτο -και όλο και περισσότερο- των ιταλικών οικογενειών είναι «μονοπρόσωπες», δηλαδή αποτελούμενες από ένα μόνο άτομο (με ποια έννοια ένα μόνο άτομο αποτελεί οικογένεια θα πρέπει να συζητηθεί πέρα από τα στατιστικά τικ), και αν στις μεγάλες πόλεις οι άγαμοι (και οι ηλικιωμένοι) άνθρωποι αποτελούν συχνά την πλειοψηφία, αξίζει να αναρωτηθούμε πώς η μετάβαση από τον αμοραλιστικό οικογενειακό χαρακτήρα στον αντικοινωνικό ατομικισμό επηρεάζει τη συνοχή των Ιταλών και, επομένως, την ικανότητα της Ιταλίας να μετράει στον κόσμο. Σε κρίσεις, ειδικά όταν συνοδεύονται από πολέμους και συγκρούσεις κάθε είδους, η σχεσιακή ύφεση αποδυναμώνει τους κοινωνικούς δεσμούς και, επομένως, την εθνική αλληλεγγύη. Ειδικά όταν η αίσθηση του κράτους δεν είναι το σήμα κατατεθέν του έθνους. Η οικογένεια δεν μπορεί να αντικαταστήσει το κράτος, αλλά ο ατομικισμός αναιρεί τόσο την κοινωνία όσο και το κράτος. Όλα αυτά αντικατοπτρίζονται στο πολιτικό σύστημα και στο βάρος της Ιταλίας στη διεθνή σκηνή. Στο εξωτερικό μέτωπο, η βασική διαφορά μεταξύ αυτής της Δημοκρατίας και αυτής των πολιτικών κομμάτων έγκειται στην άρνηση του ενοποιητικού αντανακλαστικού που κάποτε ώθησε την πλειοψηφία και τη μειοψηφία να αποφύγουν τη διαίρεση σε ουσιώδη στρατηγικά ζητήματα. Σήμερα, οι κάθετες διαιρέσεις, που τροφοδοτούνται από τον ριζοσπαστισμό (και όχι μόνο τον λεκτικό) των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αποτελούν τον κανόνα απέναντι σε κάθε κρίση, από τη μετανάστευση μέχρι τον πόλεμο. Ο προβληματισμός σχετικά με το πώς να αναχαιτιστεί η άνοδος του μοναδικισμού για να επουλωθούν οι πληγές που υπονομεύουν τον ιστό της πατρίδας θα μπορούσε να συμβάλει όχι μόνο στη συνύπαρξη μεταξύ των Ιταλών αλλά και στην πρωτοβουλία της Ιταλίας στον κόσμο των αναθεωρητικών δυνάμεων. Να αποφύγει την αναθεώρησή της από αυτές.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου